Website/node_modules/mathjax-node/x-old-stuff/c01u01_rep_SVGpreview.html

2186 lines
848 KiB
HTML
Raw Blame History

This file contains invisible Unicode characters

This file contains invisible Unicode characters that are indistinguishable to humans but may be processed differently by a computer. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

This file contains Unicode characters that might be confused with other characters. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

<!DOCTYPE html>
<html xml:lang="en" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml"><head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8">
<title>MultiMath Blu1</title>
<script type="text/javascript" src="./mathjax/MathJax.js?config=TeX-AMS-MML_HTMLorMML"></script>
<link rel="stylesheet" href="stylesheets/foundation.css">
<link rel="stylesheet" href="stylesheets/foundation-icons.css">
<link rel="stylesheet" href="stylesheets/font.css">
<link rel="stylesheet" href="stylesheets/style.css">
<link rel="stylesheet" href="http://fonts.googleapis.com/css?family=Noto+Serif:400,700,400italic,700italic&amp;subset=latin,latin-ext,greek-ext">
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="stylesheet.css">
<meta name="bsmart-page-names" content="3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39">
<script type="text/javascript" src="js/modernizr.js"></script><script type="text/javascript" src="js/jquery.js"></script><script type="text/javascript" src="js/fastclick.js"></script><script type="text/javascript" src="js/foundation.min.js"></script>
<style id="MathJax_SVG_styles">.MathJax_SVG_Display {text-align: center; margin: 1em 0em; position: relative; display: block!important; text-indent: 0; max-width: none; max-height: none; min-width: 0; min-height: 0; width: 100%}
.MathJax_SVG .MJX-monospace {font-family: monospace}
.MathJax_SVG .MJX-sans-serif {font-family: sans-serif}
.MathJax_SVG {display: inline; font-style: normal; font-weight: normal; line-height: normal; font-size: 100%; font-size-adjust: none; text-indent: 0; text-align: left; text-transform: none; letter-spacing: normal; word-spacing: normal; word-wrap: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0; min-height: 0; border: 0; padding: 0; margin: 0}
.MathJax_SVG * {transition: none; -webkit-transition: none; -moz-transition: none; -ms-transition: none; -o-transition: none}
.mjx-svg-href {fill: blue; stroke: blue}
</style></head>
<body><svg style="display: none;"><defs id="MathJax_SVG_glyphs"><path stroke-width="10" id="MJAMS-4E" d="M20 664Q20 666 31 683H142Q256 683 258 681Q259 680 279 653T342 572T422 468L582 259V425Q582 451 582 490T583 541Q583 611 573 628T522 648Q500 648 493 654Q484 665 493 679L500 683H691Q702 676 702 666Q702 657 698 652Q688 648 680 648Q633 648 627 612Q624 601 624 294V-8Q616 -20 607 -20Q601 -20 596 -15Q593 -13 371 270L156 548L153 319Q153 284 153 234T152 167Q152 103 156 78T172 44T213 34Q236 34 242 28Q253 17 242 3L236 -1H36Q24 6 24 16Q24 34 56 34Q58 35 69 36T86 40T100 50T109 72Q111 83 111 345V603L96 619Q72 643 44 648Q20 648 20 664ZM413 419L240 648H120L136 628Q137 626 361 341T587 54L589 68Q589 78 589 121V192L413 419Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-3D" d="M56 347Q56 360 70 367H707Q722 359 722 347Q722 336 708 328L390 327H72Q56 332 56 347ZM56 153Q56 168 72 173H708Q722 163 722 153Q722 140 707 133H70Q56 140 56 153Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-7B" d="M434 -231Q434 -244 428 -250H410Q281 -250 230 -184Q225 -177 222 -172T217 -161T213 -148T211 -133T210 -111T209 -84T209 -47T209 0Q209 21 209 53Q208 142 204 153Q203 154 203 155Q189 191 153 211T82 231Q71 231 68 234T65 250T68 266T82 269Q116 269 152 289T203 345Q208 356 208 377T209 529V579Q209 634 215 656T244 698Q270 724 324 740Q361 748 377 749Q379 749 390 749T408 750H428Q434 744 434 732Q434 719 431 716Q429 713 415 713Q362 710 332 689T296 647Q291 634 291 499V417Q291 370 288 353T271 314Q240 271 184 255L170 250L184 245Q202 239 220 230T262 196T290 137Q291 131 291 1Q291 -134 296 -147Q306 -174 339 -192T415 -213Q429 -213 431 -216Q434 -219 434 -231Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-30" d="M96 585Q152 666 249 666Q297 666 345 640T423 548Q460 465 460 320Q460 165 417 83Q397 41 362 16T301 -15T250 -22Q224 -22 198 -16T137 16T82 83Q39 165 39 320Q39 494 96 585ZM321 597Q291 629 250 629Q208 629 178 597Q153 571 145 525T137 333Q137 175 145 125T181 46Q209 16 250 16Q290 16 318 46Q347 76 354 130T362 333Q362 478 354 524T321 597Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-3B" d="M78 370Q78 394 95 412T138 430Q162 430 180 414T199 371Q199 346 182 328T139 310T96 327T78 370ZM78 60Q78 85 94 103T137 121Q202 121 202 8Q202 -44 183 -94T144 -169T118 -194Q115 -194 106 -186T95 -174Q94 -171 107 -155T137 -107T160 -38Q161 -32 162 -22T165 -4T165 4Q165 5 161 4T142 0Q110 0 94 18T78 60Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-31" d="M213 578L200 573Q186 568 160 563T102 556H83V602H102Q149 604 189 617T245 641T273 663Q275 666 285 666Q294 666 302 660V361L303 61Q310 54 315 52T339 48T401 46H427V0H416Q395 3 257 3Q121 3 100 0H88V46H114Q136 46 152 46T177 47T193 50T201 52T207 57T213 61V578Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-32" d="M109 429Q82 429 66 447T50 491Q50 562 103 614T235 666Q326 666 387 610T449 465Q449 422 429 383T381 315T301 241Q265 210 201 149L142 93L218 92Q375 92 385 97Q392 99 409 186V189H449V186Q448 183 436 95T421 3V0H50V19V31Q50 38 56 46T86 81Q115 113 136 137Q145 147 170 174T204 211T233 244T261 278T284 308T305 340T320 369T333 401T340 431T343 464Q343 527 309 573T212 619Q179 619 154 602T119 569T109 550Q109 549 114 549Q132 549 151 535T170 489Q170 464 154 447T109 429Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-33" d="M127 463Q100 463 85 480T69 524Q69 579 117 622T233 665Q268 665 277 664Q351 652 390 611T430 522Q430 470 396 421T302 350L299 348Q299 347 308 345T337 336T375 315Q457 262 457 175Q457 96 395 37T238 -22Q158 -22 100 21T42 130Q42 158 60 175T105 193Q133 193 151 175T169 130Q169 119 166 110T159 94T148 82T136 74T126 70T118 67L114 66Q165 21 238 21Q293 21 321 74Q338 107 338 175V195Q338 290 274 322Q259 328 213 329L171 330L168 332Q166 335 166 348Q166 366 174 366Q202 366 232 371Q266 376 294 413T322 525V533Q322 590 287 612Q265 626 240 626Q208 626 181 615T143 592T132 580H135Q138 579 143 578T153 573T165 566T175 555T183 540T186 520Q186 498 172 481T127 463Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-34" d="M462 0Q444 3 333 3Q217 3 199 0H190V46H221Q241 46 248 46T265 48T279 53T286 61Q287 63 287 115V165H28V211L179 442Q332 674 334 675Q336 677 355 677H373L379 671V211H471V165H379V114Q379 73 379 66T385 54Q393 47 442 46H471V0H462ZM293 211V545L74 212L183 211H293Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2E" d="M78 60Q78 84 95 102T138 120Q162 120 180 104T199 61Q199 36 182 18T139 0T96 17T78 60Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-7D" d="M65 731Q65 745 68 747T88 750Q171 750 216 725T279 670Q288 649 289 635T291 501Q292 362 293 357Q306 312 345 291T417 269Q428 269 431 266T434 250T431 234T417 231Q380 231 345 210T298 157Q293 143 292 121T291 -28V-79Q291 -134 285 -156T256 -198Q202 -250 89 -250Q71 -250 68 -247T65 -230Q65 -224 65 -223T66 -218T69 -214T77 -213Q91 -213 108 -210T146 -200T183 -177T207 -139Q208 -134 209 3L210 139Q223 196 280 230Q315 247 330 250Q305 257 280 270Q225 304 212 352L210 362L209 498Q208 635 207 640Q195 680 154 696T77 713Q68 713 67 716T65 731Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ2-7B" d="M547 -643L541 -649H528Q515 -649 503 -645Q324 -582 293 -466Q289 -449 289 -428T287 -200L286 42L284 53Q274 98 248 135T196 190T146 222L121 235Q119 239 119 250Q119 262 121 266T133 273Q262 336 284 449L286 460L287 701Q287 737 287 794Q288 949 292 963Q293 966 293 967Q325 1080 508 1148Q516 1150 527 1150H541L547 1144V1130Q547 1117 546 1115T536 1109Q480 1086 437 1046T381 950L379 940L378 699Q378 657 378 594Q377 452 374 438Q373 437 373 436Q350 348 243 282Q192 257 186 254L176 251L188 245Q211 236 234 223T287 189T340 135T373 65Q373 64 374 63Q377 49 378 -93Q378 -156 378 -198L379 -438L381 -449Q393 -504 436 -544T536 -608Q544 -611 545 -613T547 -629V-643Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ2-7D" d="M119 1130Q119 1144 121 1147T135 1150H139Q151 1150 182 1138T252 1105T326 1046T373 964Q378 942 378 702Q378 469 379 462Q386 394 439 339Q482 296 535 272Q544 268 545 266T547 251Q547 241 547 238T542 231T531 227T510 217T477 194Q390 129 379 39Q378 32 378 -201Q378 -441 373 -463Q342 -580 165 -644Q152 -649 139 -649Q125 -649 122 -646T119 -629Q119 -622 119 -619T121 -614T124 -610T132 -607T143 -602Q195 -579 235 -539T285 -447Q286 -435 287 -199T289 51Q294 74 300 91T329 138T390 197Q412 213 436 226T475 244L489 250L472 258Q455 265 430 279T377 313T327 366T293 434Q289 451 289 472T287 699Q286 941 285 948Q279 978 262 1005T227 1048T184 1080T151 1100T129 1109L127 1110Q119 1113 119 1130Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-3C" d="M694 -11T694 -19T688 -33T678 -40Q671 -40 524 29T234 166L90 235Q83 240 83 250Q83 261 91 266Q664 540 678 540Q681 540 687 534T694 519T687 505Q686 504 417 376L151 250L417 124Q686 -4 687 -5Q694 -11 694 -19Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-35" d="M164 157Q164 133 148 117T109 101H102Q148 22 224 22Q294 22 326 82Q345 115 345 210Q345 313 318 349Q292 382 260 382H254Q176 382 136 314Q132 307 129 306T114 304Q97 304 95 310Q93 314 93 485V614Q93 664 98 664Q100 666 102 666Q103 666 123 658T178 642T253 634Q324 634 389 662Q397 666 402 666Q410 666 410 648V635Q328 538 205 538Q174 538 149 544L139 546V374Q158 388 169 396T205 412T256 420Q337 420 393 355T449 201Q449 109 385 44T229 -22Q148 -22 99 32T50 154Q50 178 61 192T84 210T107 214Q132 214 148 197T164 157Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-3E" d="M84 520Q84 528 88 533T96 539L99 540Q106 540 253 471T544 334L687 265Q694 260 694 250T687 235Q685 233 395 96L107 -40H101Q83 -38 83 -20Q83 -19 83 -17Q82 -10 98 -1Q117 9 248 71Q326 108 378 132L626 250L378 368Q90 504 86 509Q84 513 84 520Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-37" d="M55 458Q56 460 72 567L88 674Q88 676 108 676H128V672Q128 662 143 655T195 646T364 644H485V605L417 512Q408 500 387 472T360 435T339 403T319 367T305 330T292 284T284 230T278 162T275 80Q275 66 275 52T274 28V19Q270 2 255 -10T221 -22Q210 -22 200 -19T179 0T168 40Q168 198 265 368Q285 400 349 489L395 552H302Q128 552 119 546Q113 543 108 522T98 479L95 458V455H55V458Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-61" d="M33 157Q33 258 109 349T280 441Q331 441 370 392Q386 422 416 422Q429 422 439 414T449 394Q449 381 412 234T374 68Q374 43 381 35T402 26Q411 27 422 35Q443 55 463 131Q469 151 473 152Q475 153 483 153H487Q506 153 506 144Q506 138 501 117T481 63T449 13Q436 0 417 -8Q409 -10 393 -10Q359 -10 336 5T306 36L300 51Q299 52 296 50Q294 48 292 46Q233 -10 172 -10Q117 -10 75 30T33 157ZM351 328Q351 334 346 350T323 385T277 405Q242 405 210 374T160 293Q131 214 119 129Q119 126 119 118T118 106Q118 61 136 44T179 26Q217 26 254 59T298 110Q300 114 325 217T351 328Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2264" d="M674 636Q682 636 688 630T694 615T687 601Q686 600 417 472L151 346L399 228Q687 92 691 87Q694 81 694 76Q694 58 676 56H670L382 192Q92 329 90 331Q83 336 83 348Q84 359 96 365Q104 369 382 500T665 634Q669 636 674 636ZM84 -118Q84 -108 99 -98H678Q694 -104 694 -118Q694 -130 679 -138H98Q84 -131 84 -118Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-62" d="M73 647Q73 657 77 670T89 683Q90 683 161 688T234 694Q246 694 246 685T212 542Q204 508 195 472T180 418L176 399Q176 396 182 402Q231 442 283 442Q345 442 383 396T422 280Q422 169 343 79T173 -11Q123 -11 82 27T40 150V159Q40 180 48 217T97 414Q147 611 147 623T109 637Q104 637 101 637H96Q86 637 83 637T76 640T73 647ZM336 325V331Q336 405 275 405Q258 405 240 397T207 376T181 352T163 330L157 322L136 236Q114 150 114 114Q114 66 138 42Q154 26 178 26Q211 26 245 58Q270 81 285 114T318 219Q336 291 336 325Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2194" d="M263 479Q267 501 271 506T288 511Q308 511 308 500Q308 493 303 475Q293 438 278 406T246 352T215 315T185 287T165 270H835Q729 349 696 475Q691 493 691 500Q691 511 711 511Q720 511 723 510T729 506T732 497T735 481T743 456Q765 389 816 336T935 261Q944 258 944 250Q944 244 939 241T915 231T877 212Q836 186 806 152T761 85T740 35T732 4Q730 -6 727 -8T711 -11Q691 -11 691 0Q691 7 696 25Q728 151 835 230H165Q167 228 182 216T211 189T244 152T277 96T303 25Q308 7 308 0Q308 -11 288 -11Q281 -11 278 -11T272 -7T267 2T263 21Q245 94 195 151T73 236Q58 242 55 247Q55 254 59 257T73 264Q144 292 194 349T263 479Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-6F" d="M287 -5Q228 -5 182 10T109 48T63 102T39 161T32 219Q32 272 50 314T94 382T154 423T214 446T265 452H279Q319 452 326 451Q428 439 485 376T542 221Q542 156 514 108T442 33Q384 -5 287 -5ZM399 230V250Q399 280 398 298T391 338T372 372T338 392T282 401Q241 401 212 380Q190 363 183 334T175 230Q175 202 175 189T177 153T183 118T195 91T215 68T245 56T287 50Q348 50 374 84Q388 101 393 132T399 230Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-70" d="M32 442L123 446Q214 450 215 450H221V409Q222 409 229 413T251 423T284 436T328 446T382 450Q480 450 540 388T600 223Q600 128 539 61T361 -6H354Q292 -6 236 28L227 34V-132H296V-194H287Q269 -191 163 -191Q56 -191 38 -194H29V-132H98V113V284Q98 330 97 348T93 370T83 376Q69 380 42 380H29V442H32ZM457 224Q457 303 427 349T350 395Q282 395 235 352L227 345V104L233 97Q274 45 337 45Q383 45 420 86T457 224Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-75" d="M40 442L134 446Q228 450 229 450H235V273V165Q235 90 238 74T254 52Q268 46 304 46H319Q352 46 380 67T419 121L420 123Q424 135 425 199Q425 201 425 207Q425 233 425 249V316Q425 354 423 363T410 376Q396 380 369 380H356V442L554 450V267Q554 84 556 79Q561 62 610 62H623V31Q623 0 622 0Q603 0 527 -3T432 -6Q431 -6 431 25V56L420 45Q373 6 332 -1Q313 -6 281 -6Q208 -6 165 14T109 87L107 98L106 230Q106 358 104 366Q96 380 50 380H37V442H40Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-72" d="M405 293T374 293T324 312T305 361Q305 378 312 394Q315 397 315 399Q305 399 294 394T266 375T238 329T222 249Q221 241 221 149V62H308V0H298Q280 3 161 3Q47 3 38 0H29V62H98V210V303Q98 353 96 363T83 376Q69 380 42 380H29V442H32L118 446Q204 450 205 450H210V414L211 378Q247 449 315 449H321Q384 449 413 422T442 360Q442 332 424 313Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-65" d="M32 225Q32 332 102 392T272 452H283Q382 452 436 401Q494 343 494 243Q494 226 486 222T440 217Q431 217 394 217T327 218H175V209Q175 177 179 154T196 107T236 69T306 50Q312 49 323 49Q376 49 410 85Q421 99 427 111T434 127T442 133T463 135H468Q494 135 494 117Q494 110 489 97T468 66T431 32T373 5T292 -6Q181 -6 107 55T32 225ZM383 276Q377 346 348 374T280 402Q253 402 230 390T195 357Q179 331 176 279V266H383V276Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2217" d="M229 286Q216 420 216 436Q216 454 240 464Q241 464 245 464T251 465Q263 464 273 456T283 436Q283 419 277 356T270 286L328 328Q384 369 389 372T399 375Q412 375 423 365T435 338Q435 325 425 315Q420 312 357 282T289 250L355 219L425 184Q434 175 434 161Q434 146 425 136T401 125Q393 125 383 131T328 171L270 213Q283 79 283 63Q283 53 276 44T250 35Q231 35 224 44T216 63Q216 80 222 143T229 213L171 171Q115 130 110 127Q106 124 100 124Q87 124 76 134T64 161Q64 166 64 169T67 175T72 181T81 188T94 195T113 204T138 215T170 230T210 250L74 315Q65 324 65 338Q65 353 74 363T98 374Q106 374 116 368T171 328L229 286Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2265" d="M83 616Q83 624 89 630T99 636Q107 636 253 568T543 431T687 361Q694 356 694 346T687 331Q685 329 395 192L107 56H101Q83 58 83 76Q83 77 83 79Q82 86 98 95Q117 105 248 167Q326 204 378 228L626 346L360 472Q291 505 200 548Q112 589 98 597T83 616ZM84 -118Q84 -108 99 -98H678Q694 -104 694 -118Q694 -130 679 -138H98Q84 -131 84 -118Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-73" d="M38 315Q38 339 45 360T70 404T127 440T223 453Q273 453 320 436L338 445L357 453H366Q380 453 383 447T386 403V387V355Q386 331 383 326T365 321H355H349Q333 321 329 324T324 341Q317 406 224 406H216Q123 406 123 353Q123 334 143 321T188 304T244 294T285 286Q305 281 325 273T373 237T412 172Q414 162 414 142Q414 -6 230 -6Q154 -6 117 22L68 -6H58Q44 -6 41 0T38 42V73Q38 85 38 101T37 122Q37 144 42 148T68 153H75Q87 153 91 151T97 147T103 132Q131 46 220 46H230Q257 46 265 47Q330 58 330 108Q330 127 316 142Q300 156 284 162Q271 168 212 178T122 202Q38 243 38 315Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-63" d="M34 159Q34 268 120 355T306 442Q362 442 394 418T427 355Q427 326 408 306T360 285Q341 285 330 295T319 325T330 359T352 380T366 386H367Q367 388 361 392T340 400T306 404Q276 404 249 390Q228 381 206 359Q162 315 142 235T121 119Q121 73 147 50Q169 26 205 26H209Q321 26 394 111Q403 121 406 121Q410 121 419 112T429 98T420 83T391 55T346 25T282 0T202 -11Q127 -11 81 37T34 159Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2C" d="M78 35T78 60T94 103T137 121Q165 121 187 96T210 8Q210 -27 201 -60T180 -117T154 -158T130 -185T117 -194Q113 -194 104 -185T95 -172Q95 -168 106 -156T131 -126T157 -76T173 -3V9L172 8Q170 7 167 6T161 3T152 1T140 0Q113 0 96 17Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-61" d="M64 349Q64 399 107 426T255 453Q346 453 402 423T473 341Q478 327 478 310T479 196V77Q493 63 529 62Q549 62 553 57T558 31Q558 9 552 5T514 0H497H481Q375 0 367 56L356 46Q300 -6 210 -6Q130 -6 81 30T32 121Q32 188 111 226T332 272H350V292Q350 313 348 327T337 361T306 391T248 402T194 399H189Q204 376 204 354Q204 327 187 306T134 284Q97 284 81 305T64 349ZM164 121Q164 89 186 67T238 45Q274 45 307 63T346 108L350 117V226H347Q248 218 206 189T164 121Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-6C" d="M43 686L134 690Q225 694 226 694H232V62H301V0H292Q274 3 170 3Q67 3 49 0H40V62H109V332Q109 387 109 453T110 534Q110 593 108 605T94 620Q80 624 53 624H40V686H43Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-70" d="M23 287Q24 290 25 295T30 317T40 348T55 381T75 411T101 433T134 442Q209 442 230 378L240 387Q302 442 358 442Q423 442 460 395T497 281Q497 173 421 82T249 -10Q227 -10 210 -4Q199 1 187 11T168 28L161 36Q160 35 139 -51T118 -138Q118 -144 126 -145T163 -148H188Q194 -155 194 -157T191 -175Q188 -187 185 -190T172 -194Q170 -194 161 -194T127 -193T65 -192Q-5 -192 -24 -194H-32Q-39 -187 -39 -183Q-37 -156 -26 -148H-6Q28 -147 33 -136Q36 -130 94 103T155 350Q156 355 156 364Q156 405 131 405Q109 405 94 377T71 316T59 280Q57 278 43 278H29Q23 284 23 287ZM178 102Q200 26 252 26Q282 26 310 49T356 107Q374 141 392 215T411 325V331Q411 405 350 405Q339 405 328 402T306 393T286 380T269 365T254 350T243 336T235 326L232 322Q232 321 229 308T218 264T204 212Q178 106 178 102Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-71" d="M33 157Q33 258 109 349T280 441Q340 441 372 389Q373 390 377 395T388 406T404 418Q438 442 450 442Q454 442 457 439T460 434Q460 425 391 149Q320 -135 320 -139Q320 -147 365 -148H390Q396 -156 396 -157T393 -175Q389 -188 383 -194H370Q339 -192 262 -192Q234 -192 211 -192T174 -192T157 -193Q143 -193 143 -185Q143 -182 145 -170Q149 -154 152 -151T172 -148Q220 -148 230 -141Q238 -136 258 -53T279 32Q279 33 272 29Q224 -10 172 -10Q117 -10 75 30T33 157ZM352 326Q329 405 277 405Q242 405 210 374T160 293Q131 214 119 129Q119 126 119 118T118 106Q118 61 136 44T179 26Q233 26 290 98L298 109L352 326Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-72" d="M21 287Q22 290 23 295T28 317T38 348T53 381T73 411T99 433T132 442Q161 442 183 430T214 408T225 388Q227 382 228 382T236 389Q284 441 347 441H350Q398 441 422 400Q430 381 430 363Q430 333 417 315T391 292T366 288Q346 288 334 299T322 328Q322 376 378 392Q356 405 342 405Q286 405 239 331Q229 315 224 298T190 165Q156 25 151 16Q138 -11 108 -11Q95 -11 87 -5T76 7T74 17Q74 30 114 189T154 366Q154 405 128 405Q107 405 92 377T68 316T57 280Q55 278 41 278H27Q21 284 21 287Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2B" d="M56 237T56 250T70 270H369V420L370 570Q380 583 389 583Q402 583 409 568V270H707Q722 262 722 250T707 230H409V-68Q401 -82 391 -82H389H387Q375 -82 369 -68V230H70Q56 237 56 250Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-38" d="M70 417T70 494T124 618T248 666Q319 666 374 624T429 515Q429 485 418 459T392 417T361 389T335 371T324 363L338 354Q352 344 366 334T382 323Q457 264 457 174Q457 95 399 37T249 -22Q159 -22 101 29T43 155Q43 263 172 335L154 348Q133 361 127 368Q70 417 70 494ZM286 386L292 390Q298 394 301 396T311 403T323 413T334 425T345 438T355 454T364 471T369 491T371 513Q371 556 342 586T275 624Q268 625 242 625Q201 625 165 599T128 534Q128 511 141 492T167 463T217 431Q224 426 228 424L286 386ZM250 21Q308 21 350 55T392 137Q392 154 387 169T375 194T353 216T330 234T301 253T274 270Q260 279 244 289T218 306L210 311Q204 311 181 294T133 239T107 157Q107 98 150 60T250 21Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-28" d="M94 250Q94 319 104 381T127 488T164 576T202 643T244 695T277 729T302 750H315H319Q333 750 333 741Q333 738 316 720T275 667T226 581T184 443T167 250T184 58T225 -81T274 -167T316 -220T333 -241Q333 -250 318 -250H315H302L274 -226Q180 -141 137 -14T94 250Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-29" d="M60 749L64 750Q69 750 74 750H86L114 726Q208 641 251 514T294 250Q294 182 284 119T261 12T224 -76T186 -143T145 -194T113 -227T90 -246Q87 -249 86 -250H74Q66 -250 63 -250T58 -247T55 -238Q56 -237 66 -225Q221 -64 221 250T66 725Q56 737 55 738Q55 746 60 749Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2197" d="M582 697Q582 701 591 710T605 720Q607 720 630 706T697 677T795 662Q830 662 863 670T914 686T934 694Q942 694 944 685Q944 680 936 663T921 615T913 545Q913 490 927 446T956 379T970 355Q970 351 961 342T947 332Q940 332 929 349Q874 436 874 541Q874 590 878 598L832 553Q787 508 673 395T482 204Q87 -191 83 -193Q77 -195 75 -195Q67 -195 61 -189T55 -174Q55 -170 56 -168Q58 -164 453 232Q707 487 777 557T847 628Q824 623 787 623Q689 623 599 679Q582 690 582 697Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2198" d="M55 675Q55 683 60 689T75 695Q77 695 83 693Q87 691 482 296Q532 246 605 174T717 62T799 -20T859 -80T878 -97Q874 -93 874 -41Q874 64 929 151Q940 168 947 168Q951 168 960 159T970 145Q970 143 956 121T928 54T913 -45Q913 -83 920 -114T936 -163T944 -185Q942 -194 934 -194Q932 -194 914 -186T864 -170T795 -162Q743 -162 698 -176T630 -205T605 -220Q601 -220 592 -211T582 -197Q582 -187 611 -170T691 -138T787 -123Q824 -123 847 -128Q848 -128 778 -57T453 268Q58 664 56 668Q55 670 55 675Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-36" d="M42 313Q42 476 123 571T303 666Q372 666 402 630T432 550Q432 525 418 510T379 495Q356 495 341 509T326 548Q326 592 373 601Q351 623 311 626Q240 626 194 566Q147 500 147 364L148 360Q153 366 156 373Q197 433 263 433H267Q313 433 348 414Q372 400 396 374T435 317Q456 268 456 210V192Q456 169 451 149Q440 90 387 34T253 -22Q225 -22 199 -14T143 16T92 75T56 172T42 313ZM257 397Q227 397 205 380T171 335T154 278T148 216Q148 133 160 97T198 39Q222 21 251 21Q302 21 329 59Q342 77 347 104T352 209Q352 289 347 316T329 361Q302 397 257 397Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2212" d="M84 237T84 250T98 270H679Q694 262 694 250T679 230H98Q84 237 84 250Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-63" d="M447 131H458Q478 131 478 117Q478 112 471 95T439 51T377 9Q330 -6 286 -6Q196 -6 135 35Q39 96 39 222Q39 324 101 384Q169 453 286 453Q359 453 411 431T464 353Q464 319 445 302T395 284Q360 284 343 305T325 353Q325 380 338 396H333Q317 398 295 398H292Q280 398 271 397T245 390T218 373T197 338T183 283Q182 275 182 231Q182 199 184 180T193 132T220 85T270 57Q289 50 317 50H326Q385 50 414 115Q419 127 423 129T447 131Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-6E" d="M40 442Q217 450 218 450H224V407L225 365Q233 378 245 391T289 422T362 448Q374 450 398 450Q428 450 448 447T491 434T529 402T551 346Q553 335 554 198V62H623V0H614Q596 3 489 3Q374 3 365 0H356V62H425V194V275Q425 348 416 373T371 399Q326 399 288 370T238 290Q236 281 235 171V62H304V0H295Q277 3 171 3Q64 3 46 0H37V62H106V210V303Q106 353 104 363T91 376Q77 380 50 380H37V442H40Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-30" d="M266 654H280H282Q500 654 524 418Q529 370 529 320Q529 125 456 52Q397 -10 287 -10Q110 -10 63 154Q45 212 45 316Q45 504 113 585Q140 618 185 636T266 654ZM374 548Q347 604 286 604Q247 604 218 575Q197 552 193 511T188 311Q188 159 196 116Q202 87 225 64T287 41Q339 41 367 87Q379 107 382 152T386 329Q386 518 374 548Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-39" d="M352 287Q304 211 232 211Q154 211 104 270T44 396Q42 412 42 436V444Q42 537 111 606Q171 666 243 666Q245 666 249 666T257 665H261Q273 665 286 663T323 651T370 619T413 560Q456 472 456 334Q456 194 396 97Q361 41 312 10T208 -22Q147 -22 108 7T68 93T121 149Q143 149 158 135T173 96Q173 78 164 65T148 49T135 44L131 43Q131 41 138 37T164 27T206 22H212Q272 22 313 86Q352 142 352 280V287ZM244 248Q292 248 321 297T351 430Q351 508 343 542Q341 552 337 562T323 588T293 615T246 625Q208 625 181 598Q160 576 154 546T147 441Q147 358 152 329T172 282Q197 248 244 248Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-E152" d="M-24 327L-18 333H-1Q11 333 15 333T22 329T27 322T35 308T54 284Q115 203 225 162T441 120Q454 120 457 117T460 95V60V28Q460 8 457 4T442 0Q355 0 260 36Q75 118 -16 278L-24 292V327Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-E153" d="M-10 60V95Q-10 113 -7 116T9 120Q151 120 250 171T396 284Q404 293 412 305T424 324T431 331Q433 333 451 333H468L474 327V292L466 278Q375 118 190 36Q95 0 8 0Q-5 0 -7 3T-10 24V60Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-E151" d="M-10 60Q-10 104 -10 111T-5 118Q-1 120 10 120Q96 120 190 84Q375 2 466 -158L474 -172V-207L468 -213H451H447Q437 -213 434 -213T428 -209T423 -202T414 -187T396 -163Q331 -82 224 -41T9 0Q-4 0 -7 3T-10 25V60Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-E150" d="M-18 -213L-24 -207V-172L-16 -158Q75 2 260 84Q334 113 415 119Q418 119 427 119T440 120Q454 120 457 117T460 98V60V25Q460 7 457 4T441 0Q308 0 193 -55T25 -205Q21 -211 18 -212T-1 -213H-18Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-E154" d="M-10 0V120H410V0H-10Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-22C5" d="M78 250Q78 274 95 292T138 310Q162 310 180 294T199 251Q199 226 182 208T139 190T96 207T78 250Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-61" d="M137 305T115 305T78 320T63 359Q63 394 97 421T218 448Q291 448 336 416T396 340Q401 326 401 309T402 194V124Q402 76 407 58T428 40Q443 40 448 56T453 109V145H493V106Q492 66 490 59Q481 29 455 12T400 -6T353 12T329 54V58L327 55Q325 52 322 49T314 40T302 29T287 17T269 6T247 -2T221 -8T190 -11Q130 -11 82 20T34 107Q34 128 41 147T68 188T116 225T194 253T304 268H318V290Q318 324 312 340Q290 411 215 411Q197 411 181 410T156 406T148 403Q170 388 170 359Q170 334 154 320ZM126 106Q126 75 150 51T209 26Q247 26 276 49T315 109Q317 116 318 175Q318 233 317 233Q309 233 296 232T251 223T193 203T147 166T126 106Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-64" d="M376 495Q376 511 376 535T377 568Q377 613 367 624T316 637H298V660Q298 683 300 683L310 684Q320 685 339 686T376 688Q393 689 413 690T443 693T454 694H457V390Q457 84 458 81Q461 61 472 55T517 46H535V0Q533 0 459 -5T380 -11H373V44L365 37Q307 -11 235 -11Q158 -11 96 50T34 215Q34 315 97 378T244 442Q319 442 376 393V495ZM373 342Q328 405 260 405Q211 405 173 369Q146 341 139 305T131 211Q131 155 138 120T173 59Q203 26 251 26Q322 26 373 103V342Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-65" d="M28 218Q28 273 48 318T98 391T163 433T229 448Q282 448 320 430T378 380T406 316T415 245Q415 238 408 231H126V216Q126 68 226 36Q246 30 270 30Q312 30 342 62Q359 79 369 104L379 128Q382 131 395 131H398Q415 131 415 121Q415 117 412 108Q393 53 349 21T250 -11Q155 -11 92 58T28 218ZM333 275Q322 403 238 411H236Q228 411 220 410T195 402T166 381T143 340T127 274V267H333V275Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-6E" d="M41 46H55Q94 46 102 60V68Q102 77 102 91T102 122T103 161T103 203Q103 234 103 269T102 328V351Q99 370 88 376T43 385H25V408Q25 431 27 431L37 432Q47 433 65 434T102 436Q119 437 138 438T167 441T178 442H181V402Q181 364 182 364T187 369T199 384T218 402T247 421T285 437Q305 442 336 442Q450 438 463 329Q464 322 464 190V104Q464 66 466 59T477 49Q498 46 526 46H542V0H534L510 1Q487 2 460 2T422 3Q319 3 310 0H302V46H318Q379 46 379 62Q380 64 380 200Q379 335 378 343Q372 371 358 385T334 402T308 404Q263 404 229 370Q202 343 195 315T187 232V168V108Q187 78 188 68T191 55T200 49Q221 46 249 46H265V0H257L234 1Q210 2 183 2T145 3Q42 3 33 0H25V46H41Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-69" d="M69 609Q69 637 87 653T131 669Q154 667 171 652T188 609Q188 579 171 564T129 549Q104 549 87 564T69 609ZM247 0Q232 3 143 3Q132 3 106 3T56 1L34 0H26V46H42Q70 46 91 49Q100 53 102 60T104 102V205V293Q104 345 102 359T88 378Q74 385 41 385H30V408Q30 431 32 431L42 432Q52 433 70 434T106 436Q123 437 142 438T171 441T182 442H185V62Q190 52 197 50T232 46H255V0H247Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2192" d="M56 237T56 250T70 270H835Q719 357 692 493Q692 494 692 496T691 499Q691 511 708 511H711Q720 511 723 510T729 506T732 497T735 481T743 456Q765 389 816 336T935 261Q944 258 944 250Q944 244 939 241T915 231T877 212Q836 186 806 152T761 85T740 35T732 4Q730 -6 727 -8T711 -11Q691 -11 691 0Q691 7 696 25Q728 151 835 230H70Q56 237 56 250Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-3A" d="M78 370Q78 394 95 412T138 430Q162 430 180 414T199 371Q199 346 182 328T139 310T96 327T78 370ZM78 60Q78 84 95 102T138 120Q162 120 180 104T199 61Q199 36 182 18T139 0T96 17T78 60Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2260" d="M166 -215T159 -215T147 -212T141 -204T139 -197Q139 -190 144 -183L306 133H70Q56 140 56 153Q56 168 72 173H327L406 327H72Q56 332 56 347Q56 360 70 367H426Q597 702 602 707Q605 716 618 716Q625 716 630 712T636 703T638 696Q638 692 471 367H707Q722 359 722 347Q722 336 708 328L451 327L371 173H708Q722 163 722 153Q722 140 707 133H351Q175 -210 170 -212Q166 -215 159 -215Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-67" d="M50 300Q50 368 105 409T255 450Q328 450 376 426L388 420Q435 455 489 455Q517 455 533 441T554 414T558 389Q558 367 544 353T508 339Q484 339 471 354T458 387Q458 397 462 400Q464 401 461 400Q459 400 454 399Q429 392 427 390Q454 353 459 328Q461 315 461 300Q461 240 419 202Q364 149 248 149Q185 149 136 172Q129 158 129 148Q129 105 170 93Q176 91 263 91Q273 91 298 91T334 91T366 89T400 85T432 77T466 64Q544 22 544 -69Q544 -114 506 -145Q438 -201 287 -201Q149 -201 90 -161T30 -70Q30 -58 33 -47T42 -27T54 -13T69 -1T82 6T94 12T101 15Q66 57 66 106Q66 151 90 187L97 197L89 204Q50 243 50 300ZM485 403H492Q491 404 488 404L485 403V403ZM255 200Q279 200 295 206T319 219T331 242T335 268T336 300Q336 337 333 352T317 380Q298 399 255 399Q228 399 211 392T187 371T178 345T176 312V300V289Q176 235 194 219Q215 200 255 200ZM287 -150Q357 -150 400 -128T443 -71Q443 -65 442 -61T436 -50T420 -37T389 -27T339 -21L308 -20Q276 -20 253 -20Q190 -20 180 -20T156 -26Q130 -38 130 -69Q130 -105 173 -127T287 -150Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-74" d="M272 49Q320 49 320 136V145V177H382V143Q382 106 380 99Q374 62 349 36T285 -2L272 -5H247Q173 -5 134 27Q109 46 102 74T94 160Q94 171 94 199T95 245V382H21V433H25Q58 433 90 456Q121 479 140 523T162 621V635H224V444H363V382H224V239V207V149Q224 98 228 81T249 55Q261 49 272 49Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-63" d="M370 305T349 305T313 320T297 358Q297 381 312 396Q317 401 317 402T307 404Q281 408 258 408Q209 408 178 376Q131 329 131 219Q131 137 162 90Q203 29 272 29Q313 29 338 55T374 117Q376 125 379 127T395 129H409Q415 123 415 120Q415 116 411 104T395 71T366 33T318 2T249 -11Q163 -11 99 53T34 214Q34 318 99 383T250 448T370 421T404 357Q404 334 387 320Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-6F" d="M28 214Q28 309 93 378T250 448Q340 448 405 380T471 215Q471 120 407 55T250 -10Q153 -10 91 57T28 214ZM250 30Q372 30 372 193V225V250Q372 272 371 288T364 326T348 362T317 390T268 410Q263 411 252 411Q222 411 195 399Q152 377 139 338T126 246V226Q126 130 145 91Q177 30 250 30Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-72" d="M36 46H50Q89 46 97 60V68Q97 77 97 91T98 122T98 161T98 203Q98 234 98 269T98 328L97 351Q94 370 83 376T38 385H20V408Q20 431 22 431L32 432Q42 433 60 434T96 436Q112 437 131 438T160 441T171 442H174V373Q213 441 271 441H277Q322 441 343 419T364 373Q364 352 351 337T313 322Q288 322 276 338T263 372Q263 381 265 388T270 400T273 405Q271 407 250 401Q234 393 226 386Q179 341 179 207V154Q179 141 179 127T179 101T180 81T180 66V61Q181 59 183 57T188 54T193 51T200 49T207 48T216 47T225 47T235 46T245 46H276V0H267Q249 3 140 3Q37 3 28 0H20V46H36Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-73" d="M295 316Q295 356 268 385T190 414Q154 414 128 401Q98 382 98 349Q97 344 98 336T114 312T157 287Q175 282 201 278T245 269T277 256Q294 248 310 236T342 195T359 133Q359 71 321 31T198 -10H190Q138 -10 94 26L86 19L77 10Q71 4 65 -1L54 -11H46H42Q39 -11 33 -5V74V132Q33 153 35 157T45 162H54Q66 162 70 158T75 146T82 119T101 77Q136 26 198 26Q295 26 295 104Q295 133 277 151Q257 175 194 187T111 210Q75 227 54 256T33 318Q33 357 50 384T93 424T143 442T187 447H198Q238 447 268 432L283 424L292 431Q302 440 314 448H322H326Q329 448 335 442V310L329 304H301Q295 310 295 316Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-74" d="M27 422Q80 426 109 478T141 600V615H181V431H316V385H181V241Q182 116 182 100T189 68Q203 29 238 29Q282 29 292 100Q293 108 293 146V181H333V146V134Q333 57 291 17Q264 -10 221 -10Q187 -10 162 2T124 33T105 68T98 100Q97 107 97 248V385H18V422H27Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-70" d="M36 -148H50Q89 -148 97 -134V-126Q97 -119 97 -107T97 -77T98 -38T98 6T98 55T98 106Q98 140 98 177T98 243T98 296T97 335T97 351Q94 370 83 376T38 385H20V408Q20 431 22 431L32 432Q42 433 61 434T98 436Q115 437 135 438T165 441T176 442H179V416L180 390L188 397Q247 441 326 441Q407 441 464 377T522 216Q522 115 457 52T310 -11Q242 -11 190 33L182 40V-45V-101Q182 -128 184 -134T195 -145Q216 -148 244 -148H260V-194H252L228 -193Q205 -192 178 -192T140 -191Q37 -191 28 -194H20V-148H36ZM424 218Q424 292 390 347T305 402Q234 402 182 337V98Q222 26 294 26Q345 26 384 80T424 218Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-68" d="M41 46H55Q94 46 102 60V68Q102 77 102 91T102 124T102 167T103 217T103 272T103 329Q103 366 103 407T103 482T102 542T102 586T102 603Q99 622 88 628T43 637H25V660Q25 683 27 683L37 684Q47 685 66 686T103 688Q120 689 140 690T170 693T181 694H184V367Q244 442 328 442Q451 442 463 329Q464 322 464 190V104Q464 66 466 59T477 49Q498 46 526 46H542V0H534L510 1Q487 2 460 2T422 3Q319 3 310 0H302V46H318Q379 46 379 62Q380 64 380 200Q379 335 378 343Q372 371 358 385T334 402T308 404Q263 404 229 370Q202 343 195 315T187 232V168V108Q187 78 188 68T191 55T200 49Q221 46 249 46H265V0H257L234 1Q210 2 183 2T145 3Q42 3 33 0H25V46H41Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-6E" d="M21 287Q22 293 24 303T36 341T56 388T89 425T135 442Q171 442 195 424T225 390T231 369Q231 367 232 367L243 378Q304 442 382 442Q436 442 469 415T503 336T465 179T427 52Q427 26 444 26Q450 26 453 27Q482 32 505 65T540 145Q542 153 560 153Q580 153 580 145Q580 144 576 130Q568 101 554 73T508 17T439 -10Q392 -10 371 17T350 73Q350 92 386 193T423 345Q423 404 379 404H374Q288 404 229 303L222 291L189 157Q156 26 151 16Q138 -11 108 -11Q95 -11 87 -5T76 7T74 17Q74 30 112 180T152 343Q153 348 153 366Q153 405 129 405Q91 405 66 305Q60 285 60 284Q58 278 41 278H27Q21 284 21 287Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-66" d="M273 0Q255 3 146 3Q43 3 34 0H26V46H42Q70 46 91 49Q99 52 103 60Q104 62 104 224V385H33V431H104V497L105 564L107 574Q126 639 171 668T266 704Q267 704 275 704T289 705Q330 702 351 679T372 627Q372 604 358 590T321 576T284 590T270 627Q270 647 288 667H284Q280 668 273 668Q245 668 223 647T189 592Q183 572 182 497V431H293V385H185V225Q185 63 186 61T189 57T194 54T199 51T206 49T213 48T222 47T231 47T241 46T251 46H282V0H273Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-69" d="M72 610Q72 649 98 672T159 695Q193 693 217 670T241 610Q241 572 217 549T157 525Q120 525 96 548T72 610ZM46 442L136 446L226 450H232V62H294V0H286Q271 3 171 3Q67 3 49 0H40V62H109V209Q109 358 108 362Q103 380 55 380H43V442H46Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-6D" d="M21 287Q22 293 24 303T36 341T56 388T88 425T132 442T175 435T205 417T221 395T229 376L231 369Q231 367 232 367L243 378Q303 442 384 442Q401 442 415 440T441 433T460 423T475 411T485 398T493 385T497 373T500 364T502 357L510 367Q573 442 659 442Q713 442 746 415T780 336Q780 285 742 178T704 50Q705 36 709 31T724 26Q752 26 776 56T815 138Q818 149 821 151T837 153Q857 153 857 145Q857 144 853 130Q845 101 831 73T785 17T716 -10Q669 -10 648 17T627 73Q627 92 663 193T700 345Q700 404 656 404H651Q565 404 506 303L499 291L466 157Q433 26 428 16Q415 -11 385 -11Q372 -11 364 -4T353 8T350 18Q350 29 384 161L420 307Q423 322 423 345Q423 404 379 404H374Q288 404 229 303L222 291L189 157Q156 26 151 16Q138 -11 108 -11Q95 -11 87 -5T76 7T74 17Q74 30 112 181Q151 335 151 342Q154 357 154 369Q154 405 129 405Q107 405 92 377T69 316T57 280Q55 278 41 278H27Q21 284 21 287Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-64" d="M351 686L442 690Q533 694 534 694H540V389Q540 327 540 253T539 163Q539 97 541 83T555 66Q569 62 596 62H609V31Q609 0 608 0Q588 0 510 -3T412 -6Q411 -6 411 16V38L401 31Q337 -6 265 -6Q159 -6 99 58T38 224Q38 265 51 303T92 375T165 429T272 449Q359 449 417 412V507V555Q417 597 415 607T402 620Q388 624 361 624H348V686H351ZM411 350Q362 399 291 399Q278 399 256 392T218 371Q195 351 189 320T182 238V221Q182 179 183 159T191 115T212 74Q241 46 288 46Q358 46 404 100L411 109V350Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAINB-76" d="M401 444Q413 441 495 441Q568 441 574 444H580V382H510L409 156Q348 18 339 6Q331 -4 320 -4Q318 -4 313 -4T303 -3H288Q273 -3 264 12T221 102Q206 135 197 156L96 382H26V444H34Q49 441 145 441Q252 441 270 444H279V382H231L284 264Q335 149 338 149Q338 150 389 264T442 381Q442 382 418 382H394V444H401Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-5B" d="M118 -250V750H255V710H158V-210H255V-250H118Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-5D" d="M22 710V750H159V-250H22V-210H119V710H22Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-64" d="M366 683Q367 683 438 688T511 694Q523 694 523 686Q523 679 450 384T375 83T374 68Q374 26 402 26Q411 27 422 35Q443 55 463 131Q469 151 473 152Q475 153 483 153H487H491Q506 153 506 145Q506 140 503 129Q490 79 473 48T445 8T417 -8Q409 -10 393 -10Q359 -10 336 5T306 36L300 51Q299 52 296 50Q294 48 292 46Q233 -10 172 -10Q117 -10 75 30T33 157Q33 205 53 255T101 341Q148 398 195 420T280 442Q336 442 364 400Q369 394 369 396Q370 400 396 505T424 616Q424 629 417 632T378 637H357Q351 643 351 645T353 664Q358 683 366 683ZM352 326Q329 405 277 405Q242 405 210 374T160 293Q131 214 119 129Q119 126 119 118T118 106Q118 61 136 44T179 26Q233 26 290 98L298 109L352 326Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-4D" d="M289 629Q289 635 232 637Q208 637 201 638T194 648Q194 649 196 659Q197 662 198 666T199 671T201 676T203 679T207 681T212 683T220 683T232 684Q238 684 262 684T307 683Q386 683 398 683T414 678Q415 674 451 396L487 117L510 154Q534 190 574 254T662 394Q837 673 839 675Q840 676 842 678T846 681L852 683H948Q965 683 988 683T1017 684Q1051 684 1051 673Q1051 668 1048 656T1045 643Q1041 637 1008 637Q968 636 957 634T939 623Q936 618 867 340T797 59Q797 55 798 54T805 50T822 48T855 46H886Q892 37 892 35Q892 19 885 5Q880 0 869 0Q864 0 828 1T736 2Q675 2 644 2T609 1Q592 1 592 11Q592 13 594 25Q598 41 602 43T625 46Q652 46 685 49Q699 52 704 61Q706 65 742 207T813 490T848 631L654 322Q458 10 453 5Q451 4 449 3Q444 0 433 0Q418 0 415 7Q413 11 374 317L335 624L267 354Q200 88 200 79Q206 46 272 46H282Q288 41 289 37T286 19Q282 3 278 1Q274 0 267 0Q265 0 255 0T221 1T157 2Q127 2 95 1T58 0Q43 0 39 2T35 11Q35 13 38 25T43 40Q45 46 65 46Q135 46 154 86Q158 92 223 354T289 629Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-43" d="M50 252Q50 367 117 473T286 641T490 704Q580 704 633 653Q642 643 648 636T656 626L657 623Q660 623 684 649Q691 655 699 663T715 679T725 690L740 705H746Q760 705 760 698Q760 694 728 561Q692 422 692 421Q690 416 687 415T669 413H653Q647 419 647 422Q647 423 648 429T650 449T651 481Q651 552 619 605T510 659Q484 659 454 652T382 628T299 572T226 479Q194 422 175 346T156 222Q156 108 232 58Q280 24 350 24Q441 24 512 92T606 240Q610 253 612 255T628 257Q648 257 648 248Q648 243 647 239Q618 132 523 55T319 -22Q206 -22 128 53T50 252Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-44" d="M287 628Q287 635 230 637Q207 637 200 638T193 647Q193 655 197 667T204 682Q206 683 403 683Q570 682 590 682T630 676Q702 659 752 597T803 431Q803 275 696 151T444 3L430 1L236 0H125H72Q48 0 41 2T33 11Q33 13 36 25Q40 41 44 43T67 46Q94 46 127 49Q141 52 146 61Q149 65 218 339T287 628ZM703 469Q703 507 692 537T666 584T629 613T590 629T555 636Q553 636 541 636T512 636T479 637H436Q392 637 386 627Q384 623 313 339T242 52Q242 48 253 48T330 47Q335 47 349 47T373 46Q499 46 581 128Q617 164 640 212T683 339T703 469Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-41" d="M255 0Q240 3 140 3Q48 3 39 0H32V46H47Q119 49 139 88Q140 91 192 245T295 553T348 708Q351 716 366 716H376Q396 715 400 709Q402 707 508 390L617 67Q624 54 636 51T687 46H717V0H708Q699 3 581 3Q458 3 437 0H427V46H440Q510 46 510 64Q510 66 486 138L462 209H229L209 150Q189 91 189 85Q189 72 209 59T259 46H264V0H255ZM447 255L345 557L244 256Q244 255 345 255H447Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-42" d="M131 622Q124 629 120 631T104 634T61 637H28V683H229H267H346Q423 683 459 678T531 651Q574 627 599 590T624 512Q624 461 583 419T476 360L466 357Q539 348 595 302T651 187Q651 119 600 67T469 3Q456 1 242 0H28V46H61Q103 47 112 49T131 61V622ZM511 513Q511 560 485 594T416 636Q415 636 403 636T371 636T333 637Q266 637 251 636T232 628Q229 624 229 499V374H312L396 375L406 377Q410 378 417 380T442 393T474 417T499 456T511 513ZM537 188Q537 239 509 282T430 336L329 337H229V200V116Q229 57 234 52Q240 47 334 47H383Q425 47 443 53Q486 67 511 104T537 188Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-6D" d="M41 46H55Q94 46 102 60V68Q102 77 102 91T102 122T103 161T103 203Q103 234 103 269T102 328V351Q99 370 88 376T43 385H25V408Q25 431 27 431L37 432Q47 433 65 434T102 436Q119 437 138 438T167 441T178 442H181V402Q181 364 182 364T187 369T199 384T218 402T247 421T285 437Q305 442 336 442Q351 442 364 440T387 434T406 426T421 417T432 406T441 395T448 384T452 374T455 366L457 361L460 365Q463 369 466 373T475 384T488 397T503 410T523 422T546 432T572 439T603 442Q729 442 740 329Q741 322 741 190V104Q741 66 743 59T754 49Q775 46 803 46H819V0H811L788 1Q764 2 737 2T699 3Q596 3 587 0H579V46H595Q656 46 656 62Q657 64 657 200Q656 335 655 343Q649 371 635 385T611 402T585 404Q540 404 506 370Q479 343 472 315T464 232V168V108Q464 78 465 68T468 55T477 49Q498 46 526 46H542V0H534L510 1Q487 2 460 2T422 3Q319 3 310 0H302V46H318Q379 46 379 62Q380 64 380 200Q379 335 378 343Q372 371 358 385T334 402T308 404Q263 404 229 370Q202 343 195 315T187 232V168V108Q187 78 188 68T191 55T200 49Q221 46 249 46H265V0H257L234 1Q210 2 183 2T145 3Q42 3 33 0H25V46H41Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-6C" d="M42 46H56Q95 46 103 60V68Q103 77 103 91T103 124T104 167T104 217T104 272T104 329Q104 366 104 407T104 482T104 542T103 586T103 603Q100 622 89 628T44 637H26V660Q26 683 28 683L38 684Q48 685 67 686T104 688Q121 689 141 690T171 693T182 694H185V379Q185 62 186 60Q190 52 198 49Q219 46 247 46H263V0H255L232 1Q209 2 183 2T145 3T107 3T57 1L34 0H26V46H42Z"></path><path stroke-width="10" id="MJAMS-5A" d="M39 -1Q29 9 29 12Q29 23 60 77T219 337L410 648H364Q261 648 210 628Q168 612 142 588T109 545T97 509T88 490Q85 489 80 489Q72 489 61 503L70 588Q72 607 75 628T79 662T81 675Q84 677 88 681Q90 683 341 683H592Q604 673 604 666Q604 662 412 348L221 37Q221 35 301 35Q406 35 446 48Q504 68 543 111T597 212Q602 239 617 239Q624 239 629 234T635 223Q635 215 621 113T604 8L597 1Q595 -1 317 -1H39ZM148 637L166 648H112V632Q111 629 110 622T108 612Q108 608 110 608T116 612T129 623T148 637ZM552 646Q552 648 504 648Q452 648 450 643Q448 639 266 343T77 37Q77 35 128 35H179L366 339L552 646ZM572 35Q581 89 581 97L561 77Q542 59 526 48L508 37L539 35H572Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-6F" d="M201 -11Q126 -11 80 38T34 156Q34 221 64 279T146 380Q222 441 301 441Q333 441 341 440Q354 437 367 433T402 417T438 387T464 338T476 268Q476 161 390 75T201 -11ZM121 120Q121 70 147 48T206 26Q250 26 289 58T351 142Q360 163 374 216T388 308Q388 352 370 375Q346 405 306 405Q243 405 195 347Q158 303 140 230T121 120Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-69" d="M184 600Q184 624 203 642T247 661Q265 661 277 649T290 619Q290 596 270 577T226 557Q211 557 198 567T184 600ZM21 287Q21 295 30 318T54 369T98 420T158 442Q197 442 223 419T250 357Q250 340 236 301T196 196T154 83Q149 61 149 51Q149 26 166 26Q175 26 185 29T208 43T235 78T260 137Q263 149 265 151T282 153Q302 153 302 143Q302 135 293 112T268 61T223 11T161 -11Q129 -11 102 10T74 74Q74 91 79 106T122 220Q160 321 166 341T173 380Q173 404 156 404H154Q124 404 99 371T61 287Q60 286 59 284T58 281T56 279T53 278T49 278T41 278H27Q21 284 21 287Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMATHI-73" d="M131 289Q131 321 147 354T203 415T300 442Q362 442 390 415T419 355Q419 323 402 308T364 292Q351 292 340 300T328 326Q328 342 337 354T354 372T367 378Q368 378 368 379Q368 382 361 388T336 399T297 405Q249 405 227 379T204 326Q204 301 223 291T278 274T330 259Q396 230 396 163Q396 135 385 107T352 51T289 7T195 -10Q118 -10 86 19T53 87Q53 126 74 143T118 160Q133 160 146 151T160 120Q160 94 142 76T111 58Q109 57 108 57T107 55Q108 52 115 47T146 34T201 27Q237 27 263 38T301 66T318 97T323 122Q323 150 302 164T254 181T195 196T148 231Q131 256 131 289Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2282" d="M84 250Q84 372 166 450T360 539Q361 539 370 539T395 539T430 540T475 540T524 540H679Q694 532 694 520Q694 511 681 501L522 500H470H441Q366 500 338 496T266 472Q244 461 224 446T179 404T139 337T124 250V245Q124 157 185 89Q244 25 328 7Q348 2 366 2T522 0H681Q694 -10 694 -20Q694 -32 679 -40H526Q510 -40 480 -40T434 -41Q350 -41 289 -25T172 45Q84 127 84 250Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-7C" d="M139 -249H137Q125 -249 119 -235V251L120 737Q130 750 139 750Q152 750 159 735V-235Q151 -249 141 -249H139Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2223" d="M139 -249H137Q125 -249 119 -235V251L120 737Q130 750 139 750Q152 750 159 735V-235Q151 -249 141 -249H139Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2019" d="M78 634Q78 659 95 676T138 694Q166 694 189 668T212 579Q212 525 190 476T146 403T118 379Q114 379 105 388T95 401Q95 404 107 417T133 448T161 500T176 572Q176 584 175 584T170 581T157 576T139 573Q114 573 96 590T78 634Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-76" d="M338 431Q344 429 422 429Q479 429 503 431H508V385H497Q439 381 423 345Q421 341 356 172T288 -2Q283 -11 263 -11Q244 -11 239 -2Q99 359 98 364Q93 378 82 381T43 385H19V431H25L33 430Q41 430 53 430T79 430T104 429T122 428Q217 428 232 431H240V385H226Q187 384 184 370Q184 366 235 234L286 102L377 341V349Q377 363 367 372T349 383T335 385H331V431H338Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-67" d="M329 409Q373 453 429 453Q459 453 472 434T485 396Q485 382 476 371T449 360Q416 360 412 390Q410 404 415 411Q415 412 416 414V415Q388 412 363 393Q355 388 355 386Q355 385 359 381T368 369T379 351T388 325T392 292Q392 230 343 187T222 143Q172 143 123 171Q112 153 112 133Q112 98 138 81Q147 75 155 75T227 73Q311 72 335 67Q396 58 431 26Q470 -13 470 -72Q470 -139 392 -175Q332 -206 250 -206Q167 -206 107 -175Q29 -140 29 -75Q29 -39 50 -15T92 18L103 24Q67 55 67 108Q67 155 96 193Q52 237 52 292Q52 355 102 398T223 442Q274 442 318 416L329 409ZM299 343Q294 371 273 387T221 404Q192 404 171 388T145 343Q142 326 142 292Q142 248 149 227T179 192Q196 182 222 182Q244 182 260 189T283 207T294 227T299 242Q302 258 302 292T299 343ZM403 -75Q403 -50 389 -34T348 -11T299 -2T245 0H218Q151 0 138 -6Q118 -15 107 -34T95 -74Q95 -84 101 -97T122 -127T170 -155T250 -167Q319 -167 361 -139T403 -75Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-75" d="M383 58Q327 -10 256 -10H249Q124 -10 105 89Q104 96 103 226Q102 335 102 348T96 369Q86 385 36 385H25V408Q25 431 27 431L38 432Q48 433 67 434T105 436Q122 437 142 438T172 441T184 442H187V261Q188 77 190 64Q193 49 204 40Q224 26 264 26Q290 26 311 35T343 58T363 90T375 120T379 144Q379 145 379 161T380 201T380 248V315Q380 361 370 372T320 385H302V431Q304 431 378 436T457 442H464V264Q464 84 465 81Q468 61 479 55T524 46H542V0Q540 0 467 -5T390 -11H383V58Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-23A7" d="M712 899L718 893V876V865Q718 854 704 846Q627 793 577 710T510 525Q510 524 509 521Q505 493 504 349Q504 345 504 334Q504 277 504 240Q504 -2 503 -4Q502 -8 494 -9T444 -10Q392 -10 390 -9Q387 -8 386 -5Q384 5 384 230Q384 262 384 312T383 382Q383 481 392 535T434 656Q510 806 664 892L677 899H712Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-23A9" d="M718 -893L712 -899H677L666 -893Q542 -825 468 -714T385 -476Q384 -466 384 -282Q384 3 385 5L389 9Q392 10 444 10Q486 10 494 9T503 4Q504 2 504 -239V-310V-366Q504 -470 508 -513T530 -609Q546 -657 569 -698T617 -767T661 -812T699 -843T717 -856T718 -876V-893Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-23A8" d="M389 1159Q391 1160 455 1160Q496 1160 498 1159Q501 1158 502 1155Q504 1145 504 924Q504 691 503 682Q494 549 425 439T243 259L229 250L243 241Q349 175 421 66T503 -182Q504 -191 504 -424Q504 -600 504 -629T499 -659H498Q496 -660 444 -660T390 -659Q387 -658 386 -655Q384 -645 384 -425V-282Q384 -176 377 -116T342 10Q325 54 301 92T255 155T214 196T183 222T171 232Q170 233 170 250T171 268Q171 269 191 284T240 331T300 407T354 524T383 679Q384 691 384 925Q384 1152 385 1155L389 1159Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-23AA" d="M384 150V266Q384 304 389 309Q391 310 455 310Q496 310 498 309Q502 308 503 298Q504 283 504 150Q504 32 504 12T499 -9H498Q496 -10 444 -10T390 -9Q386 -8 385 2Q384 17 384 150Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-7B" d="M661 -1243L655 -1249H622L604 -1240Q503 -1190 434 -1107T348 -909Q346 -897 346 -499L345 -98L343 -82Q335 3 287 87T157 223Q146 232 145 236Q144 240 144 250Q144 265 145 268T157 278Q242 333 288 417T343 583L345 600L346 1001Q346 1398 348 1410Q379 1622 600 1739L622 1750H655L661 1744V1727V1721Q661 1712 661 1710T657 1705T648 1700T630 1690T602 1668Q589 1659 574 1643T531 1593T484 1508T459 1398Q458 1389 458 1001Q458 614 457 605Q441 435 301 316Q254 277 202 251L250 222Q260 216 301 185Q443 66 457 -104Q458 -113 458 -501Q458 -888 459 -897Q463 -944 478 -988T509 -1060T548 -1114T580 -1149T602 -1167Q620 -1183 634 -1192T653 -1202T659 -1207T661 -1220V-1226V-1243Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-27E8" d="M333 -232Q332 -239 327 -244T313 -250Q303 -250 296 -240Q293 -233 202 6T110 250T201 494T296 740Q299 745 306 749L309 750Q312 750 313 750Q331 750 333 732Q333 727 243 489Q152 252 152 250T243 11Q333 -227 333 -232Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-27E8" d="M140 242V260L386 994Q633 1729 635 1732Q643 1745 657 1749Q658 1749 662 1749T668 1750Q682 1749 692 1740T702 1714V1705L214 251L703 -1204L702 -1213Q702 -1230 692 -1239T667 -1248H664Q647 -1248 635 -1231Q633 -1228 386 -493L140 242Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-7A" d="M42 263Q44 270 48 345T53 423V431H393Q399 425 399 415Q399 403 398 402L381 378Q364 355 331 309T265 220L134 41L182 40H206Q254 40 283 46T331 77Q352 105 359 185L361 201Q361 202 381 202H401V196Q401 195 393 103T384 6V0H209L34 1L31 3Q28 8 28 17Q28 30 29 31T160 210T294 394H236Q169 393 152 388Q127 382 113 367Q89 344 82 264V255H42V263Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-62" d="M307 -11Q234 -11 168 55L158 37Q156 34 153 28T147 17T143 10L138 1L118 0H98V298Q98 599 97 603Q94 622 83 628T38 637H20V660Q20 683 22 683L32 684Q42 685 61 686T98 688Q115 689 135 690T165 693T176 694H179V543Q179 391 180 391L183 394Q186 397 192 401T207 411T228 421T254 431T286 439T323 442Q401 442 461 379T522 216Q522 115 458 52T307 -11ZM182 98Q182 97 187 90T196 79T206 67T218 55T233 44T250 35T271 29T295 26Q330 26 363 46T412 113Q424 148 424 212Q424 287 412 323Q385 405 300 405Q270 405 239 390T188 347L182 339V98Z"></path><path stroke-width="10" id="MJMAIN-2219" d="M55 251Q55 328 112 386T249 444T386 388T444 249Q444 171 388 113T250 55Q170 55 113 112T55 251Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-23AB" d="M170 875Q170 892 172 895T189 899H194H211L222 893Q345 826 420 715T503 476Q504 467 504 230Q504 51 504 21T499 -9H498Q496 -10 444 -10Q402 -10 394 -9T385 -4Q384 -2 384 240V311V366Q384 469 380 513T358 609Q342 657 319 698T271 767T227 812T189 843T171 856T170 875Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-23AD" d="M384 -239V-57Q384 4 389 9Q391 10 455 10Q496 10 498 9Q501 8 502 5Q504 -5 504 -230Q504 -261 504 -311T505 -381Q505 -486 492 -551T435 -691Q357 -820 222 -893L211 -899H195Q176 -899 173 -896T170 -874Q170 -858 171 -855T184 -846Q262 -793 312 -709T378 -525Q378 -524 379 -522Q383 -493 384 -351Q384 -345 384 -334Q384 -276 384 -239Z"></path><path stroke-width="10" id="MJSZ4-23AC" d="M389 1159Q391 1160 455 1160Q496 1160 498 1159Q501 1158 502 1155Q504 1145 504 925V782Q504 676 511 616T546 490Q563 446 587 408T633 345T674 304T705 278T717 268Q718 267 718 250T717 232Q717 231 697 216T648 169T588 93T534 -24T505 -179Q504 -191 504 -425Q504 -600 504 -629T499 -659H498Q496 -660 444 -660T390 -659Q387 -658 386 -655Q384 -645 384 -424Q384 -191 385 -182Q394 -49 463 61T645 241L659 250L645 259Q539 325 467 434T385 682Q384 692 384 873Q384 1153 385 1155L389 1159Z"></path></defs></svg>
<div data-page-container="3" id="page-3" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">3</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h1 class="title" id="unit1">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="3" id="page3"></span>Capitolo 1<br>Numeri naturali e numeri interi relativi</h1>
<ul class="list1">
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Linsieme dei numeri naturali</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Le quattro operazioni aritmetiche con i numeri naturali</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Potenze in e loro proprietà</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Espressioni con i numeri naturali</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Divisibilità e numeri primi</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Massimo comune divisore e minimo comune multiplo</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Sistemi di numerazione</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Linsieme dei numeri interi relativi</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Le quattro operazioni aritmetiche con i numeri interi relativi</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="fronc">Potenza di un numero intero relativo</span></p></li>
</ul>
<div class="problem">
<h3 class="sec_title">Calciatori e automobili</h3>
<p class="noindent"><b>Zapping domenicale</b></p>
<p class="noindent">Al 48° giro è in testa Alonso con la Ferrari numero 3. Segue a 15 secondi Pérez con la McLaren numero 6... Al 12° minuto del secondo tempo Abate riceve il pallone sulla fascia destra, corre fino alla linea di fondo, crossa al centro dove il numero 21 Pirlo colpisce di testa... traversa!... A 20 minuti dal termine le due squadre sono ancora sullo 0 a 0...</p>
<p class="noindent1">Numeri, continuamente numeri: il numero dei giri, il numero della macchina, il distacco, il tempo trascorso, il tempo che manca, il numero sulla maglia, il punteggio...</p>
<p class="noindenttop"><b>Servono veramente tutti questi numeri? Sono essenziali o se ne potrebbe fare a meno?</b></p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg1"><img src="images/c01u01f01.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 1</p>
</div>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg2"><img src="images/c01u01f02.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 2</p>
</div>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="4" id="page-4" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">4</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h2 class="para_title" id="par01">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="4" id="page4"></span>Linsieme dei numeri naturali<a id="ind1"></a><!--<?"insieme|dei numeri|naturali N",4,0,2>-->
</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec1">1. I numeri naturali e il loro ordinamento<a id="ind2"></a><!--<?"ordinamento|dei numeri naturali",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">I <b>numeri naturali</b>,<a id="ind3"></a><!--<?"numeri|naturali",4,0,2>--> cioè 0, 1, 2, 3, 4, ..., formano un insieme che viene detto <i>insieme dei numeri naturali</i> e che si indica con il simbolo :<a id="ind4"></a><!--<?"N|insieme dei numeri naturali",4,0,2>--></p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="43.667ex" height="4.333ex" viewBox="0 -1173.4 18791.1 1846.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-4E"></use><use x="1004" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="2065" y="-1" xlink:href="#MJSZ2-7B"></use><use x="2737" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(3242,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3852" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(4302,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4912,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5522" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(6027,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6637" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(7086,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7696,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8306,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="8916" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(9421,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10031" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(10481,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11091,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11701,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(12816,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(13875,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14485,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(15095,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15705" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(16210,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="16820" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(17270,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g><use x="18119" y="-1" xlink:href="#MJSZ2-7D"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi></mi><mo>=</mo><mo>{</mo><mn>0</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>1</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>2</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>3</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>4</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mn>...</mn><mo>}</mo></math></script></p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">Poiché tali numeri nascono dallattività del contare, sono detti <i>naturali</i>.</p>
<p class="noindent1"><i>Contare</i> significa passare da un numero al suo successivo (<a href="#ch1.fg3"><span class="fron">FIGURA 3</span></a>).</p>
<p class="noindent">Si costruisce così la <i>successione dei numeri naturali</i>.<a id="ind5"></a><!--<?"successione dei numeri naturali",4,0,2>--></p>
<div title_dea="Numeri naturali" key_dea="numeri naturali, naturali">
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg3"><img src="images/c01u01f03.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 3</p>
</div>
</div>
<p class="noindent">La <a href="#ch1.fg3"><span class="fron">FIGURA 3</span></a> ci suggerisce alcune proprietà dellinsieme .<a id="ind6"></a><!--<?"propriet&#x00E0;|dell&#x2019;insieme N",4,0,2>--></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Linsieme dei numeri naturali è <b>infinito</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Ogni numero naturale <b>ha un successivo</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Ogni numero naturale, eccetto lo zero, <b>ha un precedente</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Lo zero è lelemento minimo dellinsieme dei numeri naturali.</p></li>
<li><p class="noindent">Linsieme dei numeri naturali <b>non ha un elemento massimo</b>.</p></li>
</ul>
<p class="noindent">Per indicare che due numeri <i>a</i> e <i>b</i> sono <b>uguali</b>, useremo il simbolo = e scriveremo <span class="blue"><i>a</i> = <i>b</i></span> leggendo «<i>a</i> è uguale a <i>b</i>»; ad esempio 17 = 17.</p>
<p class="noindent1">La <b>relazione di uguaglianza</b><a id="ind7"></a><!--<?"uguaglianza|relazione di",4,0,2>--> tra due numeri naturali gode delle proprietà</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent"><b>riflessiva</b>:<a id="ind8"></a><!--<?"riflessiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> ogni numero è uguale a se stesso <span class="blue">(<i>a</i> = <i>a</i>)</span>;</p></li>
<li><p class="noindent"><b>simmetrica</b>:<a id="ind9"></a><!--<?"simmetrica, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> <span class="blue">se <i>a</i> = <i>b</i> <b>allora</b> <i>b</i> = <i>a</i></span>;</p></li>
<li><p class="noindent"><b>transitiva</b>:<a id="ind10"></a><!--<?"transitiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> <span class="blue">se <i>a</i> = <i>b</i> e <i>b</i> = <i>c</i> <b>allora</b> <i>a</i> = <i>c</i></span>.</p></li>
</ul>
<p class="noindent">In generale, nella scrittura</p>
<p class="img"><img src="images/fig1.jpg" alt="Image"></p>
<p class="noindent"><img src="images/fig2.jpg" alt="Image"> è il <b>primo membro</b> delluguaglianza e <img src="images/fig3.jpg" alt="Image"> è il <b>secondo membro</b> delluguaglianza.</p>
<p class="noindent">Per indicare che <i>a</i> e <i>b</i> <b>non</b> <i>sono uguali</i>, useremo il simbolo ≠ e scriveremo <span class="blue"><i>a</i><i>b</i></span> leggendo «<i>a</i> è diverso da <i>b</i>»; ad esempio 6 ≠ 8 e 4 ≠ 0.</p>
<p class="noindent1">I numeri naturali hanno un <b>ordine</b>, cioè, dati due numeri naturali, diversi tra loro, è sempre possibile confrontarli stabilendo tra essi una <b>relazione di disuguaglianza</b>:<a id="ind11"></a><!--<?"disuguaglianza|relazione di",4,0,2>--> se nella successione dei numeri naturali un numero <i>a</i> precede un numero <i>b</i>, si dice che <b><i>a</i> è minore di <i>b</i></b> e si scrive <b><i>a</i></b> &lt; <b><i>b</i></b>; se invece <i>a</i> segue <i>b</i>, si dice che <b><i>a</i> è maggiore di <i>b</i></b> e si scrive <b><i>a</i></b> &gt; <b><i>b</i></b>.</p>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="60.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 26196.9 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="2507" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(3012,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="4232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(4737,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="6740" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(7245,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(8465,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(9475,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(11478,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(12488,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(13708,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(14718,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(16721,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(17731,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="18951" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(19456,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="21459" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(21964,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="23184" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><g transform="translate(23689,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="25691" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>3</mn><mtext>&lt;</mtext><mn>5</mn><mtext></mtext><mn>5</mn><mtext>&gt;</mtext><mn>3</mn><mtext></mtext><mn>20</mn><mtext>&gt;</mtext><mn>12</mn><mtext></mtext><mn>12</mn><mtext>&lt;</mtext><mn>20</mn><mtext></mtext><mn>0</mn><mtext>&lt;</mtext><mn>4</mn><mtext></mtext><mn>7</mn><mtext>&gt;</mtext><mn>0</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Per indicare le relazioni dordine si usano anche altri due simboli: ≤, ≥.</p>
<p class="noindent">Il simbolo ≤ significa «minore o uguale»:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.5ex" height="3ex" viewBox="0 -875 17880.5 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1421" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2264"></use><g transform="translate(2482,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3092" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(3526,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2194"></use><g transform="translate(5696,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6306" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(6840,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="8843" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(9277,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10054,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="580" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1224" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1868" y="0" xlink:href="#MJMAINB-75"></use><use x="2512" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2991" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use></g><g transform="translate(13744,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="14354" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(14888,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15775" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(16836,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17446" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>b</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext>&lt;</mtext><mi>b</mi><mtext></mtext><mi mathvariant="bold">oppure</mi><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mi>b</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio, la scrittura <i>x</i> ≤ 5 significa che il numero <i>x</i> può essere minore di 5 o anche il numero 5 stesso. Si può anche scrivere 3 ≤ 5 perché delle due relazioni 3 &lt; 5 e 3 = 5 si verifica la prima.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindent">Linsieme dei numeri naturali privato dello zero si indica con * (si legge «enne star»):</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="36.833ex" height="4.333ex" viewBox="0 -1173.4 15853.7 1846.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-4E"></use><use transform="scale(0.707)" x="1028" y="513" xlink:href="#MJMAIN-2217"></use><use x="1461" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="2522" y="-1" xlink:href="#MJSZ2-7B"></use><use x="3194" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(3699,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4309" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(4759,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5369,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5979" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(6484,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7094" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(7543,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8153,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="8763" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(9268,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9878" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(10328,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10938,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11548" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(12053,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12663" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(13112,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(13722,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14332,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g><use x="15181" y="-1" xlink:href="#MJSZ2-7D"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msup><mi></mi><mo>*</mo></msup><mo>=</mo><mo>{</mo><mn>1</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>2</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>3</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>4</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>...</mn><mo>}</mo></math></script></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="5" id="page-5" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">5</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="5" id="page5"></span>Il simbolo ≥ significa «maggiore o uguale»:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="44.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 19100.4 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1421" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2265"></use><g transform="translate(2482,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3092" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(3526,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2194"></use><g transform="translate(5696,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6306" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(6840,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use><g transform="translate(1392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="8843" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(9277,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9887,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10664,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="580" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1224" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1868" y="0" xlink:href="#MJMAINB-75"></use><use x="2512" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2991" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use></g><g transform="translate(14354,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14964,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15573" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(16107,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="16995" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(18056,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="18666" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>b</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext>&gt;</mtext><mi>b</mi><mtext></mtext><mtext></mtext><mi mathvariant="bold">oppure</mi><mtext></mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mi>b</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio, la scrittura <i>x</i> ≥ 7 indica che il numero <i>x</i> può essere uguale a 7 oppure maggiore di 7. Si può anche scrivere 7 ≥ 7 perché delle due relazioni 7 &gt; 7 e 7 = 7 si verifica la seconda.</p>
<p class="noindent">Una scrittura del tipo 2 &lt; 5, oppure 7 &gt; 1 o 4 ≤ 6 o 20 ≥ 18, è una <b>disuguaglianza</b>. In generale, nella scrittura</p>
<p class="img"><img src="images/fig4.jpg" alt="Image"></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent"><img src="images/fig2.jpg" alt="Image"> è il <b>primo membro</b> (della disuguaglianza);</p></li>
<li><p class="noindent"><img src="images/fig3.jpg" alt="Image"> è il <b>secondo membro</b> (della disuguaglianza);</p></li>
<li><p class="noindent">&lt; è il simbolo del verso della disuguaglianza; impropriamente, diremo spesso che «&lt; è il verso della disuguaglianza».</p></li>
</ul>
<p class="noindent">Osserviamo ora la <a href="#ch1.fg4"><span class="fron">FIGURA 4</span></a>: è evidente che se 2 &lt; 4 e 4 &lt; 7, allora è anche 2 &lt; 7.</p>
<p class="noindent">Questa osservazione si può generalizzare:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="42.667ex" height="3ex" viewBox="0 -875 18398 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="459" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><g transform="translate(1157,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1767" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(2301,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g transform="translate(3694,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4304" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(4738,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5348" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><g transform="translate(5880,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6490" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(6924,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g transform="translate(8317,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8927,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9537" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="9975" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10424,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11034,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11811,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-61"></use><use x="564" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6C"></use><use x="888" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6C"></use><use x="1212" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1792" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2271" y="0" xlink:href="#MJMAINB-61"></use></g><g transform="translate(14813,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15423" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(15957,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g transform="translate(17350,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17960" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi mathvariant="bold">se</mi><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext>&lt;</mtext><mtext></mtext><mi>b</mi><mtext></mtext><mi mathvariant="bold">e</mi><mtext></mtext><mi>b</mi><mtext>&lt;</mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mi>c</mi><mo>,</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mi mathvariant="bold">allora</mi><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext>&lt;</mtext><mtext></mtext><mi>c</mi></mrow></math></script></span></p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg4"><img src="images/c01u01f04.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 4</p>
</div>
<p class="noindent">Analogamente:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="42.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 18444 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="459" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><g transform="translate(1157,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1767" y="0" xlink:href="#MJMATHI-70"></use><g transform="translate(2275,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use></g><g transform="translate(3668,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4278" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(4743,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5353" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><g transform="translate(5885,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6495" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(6960,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use></g><g transform="translate(8353,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8963,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9573" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="10029" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10478,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11088,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11865,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-61"></use><use x="564" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6C"></use><use x="888" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6C"></use><use x="1212" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1792" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2271" y="0" xlink:href="#MJMAINB-61"></use></g><g transform="translate(14867,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15477" y="0" xlink:href="#MJMATHI-70"></use><g transform="translate(15985,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use></g><g transform="translate(17378,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17988" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi mathvariant="bold">se</mi><mtext></mtext><mi>p</mi><mtext>&gt;</mtext><mtext></mtext><mi>q</mi><mtext></mtext><mi mathvariant="bold">e</mi><mtext></mtext><mi>q</mi><mtext>&gt;</mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mi>r</mi><mo>,</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mi mathvariant="bold">allora</mi><mtext></mtext><mi>p</mi><mtext>&gt;</mtext><mtext></mtext><mi>r</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Le relazioni precedenti esprimono la <b>proprietà transitiva della disuguaglianza</b>.<a id="ind12"></a><!--<?"disuguaglianza|propriet&#x00E0; transitiva della",4,0,2>--></p>
<p class="noindent1">Possiamo rappresentare i numeri naturali su una <b>semiretta orientata</b>,<a id="ind13"></a><!--<?"semiretta orientata",4,0,2>--> cioè su una semiretta su cui sia fissato un <b>verso</b> di percorrenza,<a id="ind14"></a><!--<?"verso|di percorrenza",4,0,2>--> indicato convenzionalmente da una punta di freccia. Per semplicità, supponiamo che la semiretta sia disposta orizzontalmente e orientata da sinistra a destra.</p>
<p class="noindent">Fissiamo un segmento di lunghezza <b><i>u</i></b> come <b>unità di misura</b><a id="ind15"></a><!--<?"unit&#x00E0;|di misura",4,0,2>--> delle lunghezze e associamo all<b>origine</b> <i>O</i> della semiretta il numero 0. A partire da <i>O</i>, individuiamo il punto <i>A</i> la cui distanza da <i>O</i> è <b><i>u</i></b> e associamo a esso il numero 1; poi, partendo da <i>A</i> e compiendo un altro «passo» della stessa lunghezza verso destra, individuiamo il punto <i>B</i>, a cui associamo il numero 2. Continuando in questo modo, si trovano gli altri punti cui associare i numeri naturali 3, 4, 5, ...</p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg5"><img src="images/c01u01f05.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 5</p>
</div>
<p class="noindent">Ad esempio, in <a href="#ch1.fg5"><span class="fron">FIGURA 5</span></a> al numero naturale 4 corrisponde il punto <i>D</i> e, viceversa, al punto <i>D</i> corrisponde il numero 4. È poi evidente che a ogni numero naturale corrisponde un punto della semiretta, ma che non è vero il viceversa: esistono punti della semiretta ai quali non corrispondono numeri naturali.</p>
<p class="noindent1">Dalla <a href="#ch1.fg5"><span class="fron">FIGURA 5</span></a> è evidente che linsieme dei numeri naturali, oltre a essere infinito e ordinato, gode della seguente proprietà: tra due numeri naturali consecutivi (cioè tra un numero naturale e il suo successivo) non vi sono altri numeri naturali. Si dice perciò che è un <b>insieme discreto</b>.<a id="ind16"></a><!--<?"insieme|discreto",4,0,2>--></p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="6" id="page-6" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">6</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h2 class="para_title" id="par02">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="6" id="page6"></span>Le quattro operazioni aritmetiche con i numeri naturali<a id="ind17"></a><!--<?"operazioni|con i numeri|naturali",4,0,2>-->
</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec2">2. Addizione<a id="ind18"></a><!--<?"addizione",4,0,2>--> e sue proprietà<a id="ind19"></a><!--<?"addizione|propriet&#x00E0; dell&#x2019;",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">L<b>addizione</b>, che si indica con il segno +, è unoperazione che si esegue tra due numeri, detti <b>addendi</b>.</p>
<p class="noindent">Il risultato delladdizione si chiama <b>somma</b> (<a href="#ch1.fg6"><span class="fron">FIGURA 6</span></a>).</p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg6"><img src="images/c01u01f06.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 6</p>
</div>
<div class="definition" title_dea="Somma di due numeri naturali" key_dea="somma di due numeri naturali, somma, addizione, numeri naturali">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">SOMMA DI DUE NUMERI NATURALI</span>
</h4>
<p class="noindentin">La somma di due numeri naturali<a id="ind20"></a><!--<?"somma|di due numeri|naturali",4,0,2>--> è il numero naturale che si ottiene contando di seguito al primo tutte le unità del secondo.</p>
</div>
<p class="noindent1">Laddizione gode di alcune importanti proprietà.</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Proprietà commutativa</b>:<a id="ind21"></a><!--<?"commutativa, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> cambiando lordine degli addendi, la somma non cambia:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="33.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 14592.6 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(756,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1761,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2473,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3534,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4190,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5195,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g transform="translate(5729,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="8779" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="9506" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10511" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="11294" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="12355" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="13082" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14087" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>a</mi></mstyle><mi></mi><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>8</mn><mo>=</mo><mn>8</mn><mo>+</mo><mn>5</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Proprietà associativa</b>:<a id="ind22"></a><!--<?"associativa, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> la somma di tre numeri non cambia se a due addendi consecutivi si sostituisce la loro somma:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="24.667ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 10636.3 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2155" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2589" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4210" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="4926" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5987" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8142" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="8799" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="9804" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="10242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio, la somma 2 + 3 + 7 si può calcolare in due modi diversi:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="44.667ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 19234.4 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2459" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="4247" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(5308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6085,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3247" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4252" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="5035" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="6823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7828" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="8611" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9672,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="2126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2853" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="4363" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5035" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="6823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(7828,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="9116" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(10177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>7</mn><mo>=</mo><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mn>7</mn><mo>=</mo><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>7</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">12</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mn>2</mn><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>10</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">12</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<p class="noindent1">Grazie alle proprietà commutativa e associativa possiamo calcolare la somma di tre o più addendi cambiando lordine degli addendi e associandoli a piacimento.</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Elemento neutro</b><a id="ind23"></a><!--<?"elemento neutro",4,0,2>--> delladdizione: è il numero zero. Ciò significa che addizionando zero a qualsiasi numero si ottiene il numero dato:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.5ex" height="3ex" viewBox="0 -875 17840.8 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(756,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1761,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2544,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3605,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4332,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5337,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6149,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7210,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g transform="translate(7744,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="10183" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="10911" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11916" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="12699" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13759" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="14487" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="15492" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="16275" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17335" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><mi>a</mi><mo>+</mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mo>+</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>a</mi></mstyle><mi></mi><mn>6</mn><mo>+</mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mo>+</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>6</mn></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title" id="sec3">3. Sottrazione e sue proprietà</h3>
<p class="noindent">La <b>sottrazione</b>,<a id="ind24"></a><!--<?"sottrazione",4,0,2>--> che si indica con il segno , è unoperazione che si esegue tra due numeri, considerati nellordine, il primo detto <b>minuendo</b> e il secondo <b>sottraendo</b>. Il risultato della sottrazione si chiama <b>differenza</b>.</p>
<div class="definition" title_dea="Differenza di due numeri naturali" key_dea="differenza, sottrazione, numeri naturali, differenza di due numeri naturali">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">DIFFERENZA DI DUE NUMERI NATURALI</span>
</h4>
<p class="noindentin">La differenza di due numeri naturali<a id="ind25"></a><!--<?"differenza|di due numeri|naturali",4,0,2>--> è il numero naturale, se esiste, che addizionato al sottraendo dà come somma il minuendo (<a href="#ch1.fg7"><span class="fron">FIGURA 7</span></a>).</p>
</div>
<p class="noindent">Ad esempio, è <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="9.5ex" height="1.667ex" viewBox="0 -689.9 4081 735.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>5</mn><mo>-</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>2</mn></mrow></math></script> perché <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="9.5ex" height="1.833ex" viewBox="0 -689.9 4081 795.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="1843" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2570" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>5</mn><mo>=</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>2</mn></mrow></math></script> (5 è il minuendo, 3 è il sottraendo, 2 è la differenza).</p>
<div title_dea="Termini della sottrazione" key_dea="termini della differenza, termini della sottrazione, minuendo, sottraendo">
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg7"><img src="images/c01u01f07.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 7</p>
</div>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="7" id="page-7" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">7</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="7" id="page7"></span>La sottrazione 4 6 non si può eseguire in perché non esiste alcun numero naturale che, sommato a 6, dia 4.</p>
<p class="noindent">La sottrazione, nellinsieme dei numeri naturali, si può eseguire <b>solo se</b> il minuendo è maggiore o uguale al sottraendo:</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="39.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 16934.2 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1761" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2473" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3534" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><g transform="translate(3972,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4859" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2194"></use><g transform="translate(6142,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6752" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="7564" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="8625" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="9281" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10286" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><g transform="translate(10724,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(12111,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(14017,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="14627" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="15439" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2265"></use><use x="16500" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>c</mi><mi></mi><mo></mo><mi></mi><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mi></mi><mi mathvariant="bold">con</mi><mtext></mtext><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent"><b>Casi particolari</b></p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="23.167ex" height="7ex" viewBox="0 -1770.9 9971.5 3041.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(756,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1761,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2573,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3634,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4214,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5433,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6190,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7195,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8053,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9113,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(133,-827)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(4081,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="5300" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="6028" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7033" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="7816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="8876" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable align="left"><mtr><mtd columnalign="center" columnspan="1"><mstyle color="#00aef0"><mrow><mi>a</mi><mo>-</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mn mathvariant="bold-italic">0</mn><mi></mi><mi>a</mi><mo>-</mo><mn mathvariant="bold-italic">0</mn><mo>=</mo><mi>a</mi></mrow></mstyle></mtd></mtr><mtr><mtd columnalign="center" columnspan="1"><mrow><mn>6</mn><mo>-</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mn>6</mn><mo>-</mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>6</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent">La sottrazione gode della <b>proprietà invariantiva</b>:<a id="ind26"></a><!--<?"invariantiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> se si somma o si sottrae uno stesso numero sia al minuendo sia al sottraendo, la differenza non cambia:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="57.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 24932.4 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1761" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2473" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3534" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="4684" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5689" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="6127" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8142" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="8799" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="9804" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="10242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(10636,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(12466,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="14296" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="15052" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="16057" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="16769" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17830" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="18224" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="18980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="19985" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="20423" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="21039" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="22044" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="22438" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="23095" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="24100" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="24538" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>-</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mi></mi><mi></mi><mi>a</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>-</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>-</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>-</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></math></script></span></p>
</li>
</ul>
<p class="noindent">Grazie alla proprietà invariantiva possiamo eseguire rapidamente alcune sottrazioni:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="74.167ex" height="7ex" viewBox="0 -1770.9 31911.7 3041.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><g transform="translate(1515,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2347" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(3352,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3962,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g transform="translate(4972,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5860" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6920,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7530" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(7924,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g transform="translate(9439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10271" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(11277,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11887" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="12392" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12786,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13618" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(14623,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15233" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(15627,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g transform="translate(16637,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17469" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(18474,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="19084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="19589" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(19983,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="20871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(21932,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(22542,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(24057,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="24889" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(25894,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(26504,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(27514,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="28402" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(29463,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(30073,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g transform="translate(0,-827)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(1515,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2347" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(3352,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3962,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g><g transform="translate(4972,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5860" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6920,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7530" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(7924,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(9439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10271" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(11277,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11887,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="12897" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(13291,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="14123" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(15128,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15738" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(16132,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g><g transform="translate(17142,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17974" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(18979,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(19589,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="20599" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(20993,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="21881" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(22942,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(23552,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(25067,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="25899" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(26904,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="27514" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(28019,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="28907" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(29968,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(30578,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable><mtr><mtd><mrow><mn>198</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>48</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mn>198</mn><mtext></mtext><mo>+</mo><mtext></mtext><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mn>48</mn><mtext></mtext><mo>+</mo><mtext></mtext><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>200</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>50</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>150</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mn>122</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>27</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mn>122</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>22</mn><mo stretchy="false">)</mo><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mn>27</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>22</mn><mo stretchy="false">)</mo><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>100</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>5</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>95</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">La sottrazione <b>non</b> gode della <i>proprietà commutativa</i> (7 5 = 2 ma 5 7 non è calcolabile in ) e <b>non</b> ammette <i>elemento neutro</i> (2 0 = 2 ma 0 2 non si può eseguire in ).</p>
<p class="noindent">La sottrazione <b>non</b> gode neppure della <i>proprietà associativa</i>. Ad esempio per calcolare 15 4 2 è necessario <b>eseguire le sottrazioni nellordine indicato</b>:</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf"><span class="red"><b>SIMBOLI</b></span></p>
<ul class="ulist">
<li><p class="noindentf">→ si legge «implica»</p></li>
<li><p class="noindentf">↔ si legge «equivale a» o «se e solo se»</p></li>
</ul>
</div></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="14.667ex" height="5.167ex" viewBox="0 -700.9 6318.4 2244.6"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="2237" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(489.14550264550263,0) scale(1.029100529100529,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(916,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(1831.3677248677247,0) scale(1.029100529100529,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="2263" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(1014,-1423)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="2964" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3969" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="4752" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5813" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><munder><munder><mrow><mn>15</mn><mo></mo><mn>4</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>11</mn></mrow></munder><mo></mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>9</mn></mrow></math></script></p>
<h3 class="sec_title" id="sec4">4. Moltiplicazione e sue proprietà<a id="ind27"></a><!--<?"moltiplicazione|propriet&#x00E0; della",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">La <b>moltiplicazione</b>, che si indica con il segno × o più frequentemente con un puntino <b>·</b>, è unoperazione che si esegue tra due numeri, detti <b>fattori</b>.<a id="ind28"></a><!--<?"fattori|di un prodotto",4,0,2>--></p>
<p class="noindent">Il risultato della moltiplicazione si chiama <b>prodotto</b> (<a href="#ch1.fg8"><span class="fron">FIGURA 8</span></a>).</p>
<div class="definition" title_dea="Prodotto di due numeri naturali" key_dea="prodotto di due numeri naturali, moltiplicazione di due numeri naturali, prodotto, moltiplicazione, numeri naturali">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">PRODOTTO DI DUE NUMERI NATURALI</span>
</h4>
<p class="noindentin">Il prodotto di due numeri naturali<a id="ind29"></a><!--<?"prodotto|di due numeri naturali",4,0,2>--> è la somma di tanti addendi uguali al primo fattore quante sono le unità indicate dal secondo (<a href="#ch1.fg9"><span class="fron">FIGURA 9</span></a>):</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Formula del prodotto di due numeri naturali" key_dea="formula del prodotto di due numeri naturali, moltiplicazione, numeri naturali">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -5.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="22.5ex" height="7.667ex" viewBox="0 -992.9 9717.3 3299.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="1973" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3034,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1761" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="2517" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(3522,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g><use x="4594" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5599" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(12,-615)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(509.32936507936506,0) scale(5.0658730158730165,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(2611,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(3546.9960317460323,0) scale(5.0658730158730165,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="5654" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(1251,-1614)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(306,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(738,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1169,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use transform="scale(0.707)" x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use transform="scale(0.707)" x="1627" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use transform="scale(0.707)" x="2076" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use transform="scale(0.707)" x="2637" y="0" xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use transform="scale(0.707)" x="3198" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g></g></g></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="9679" transform="translate(0,904)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="3234" transform="translate(9642,-2294)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="9679" transform="translate(0,-2294)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="3234" transform="translate(0,-2294)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><menclose notation="box"><mrow><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mn>...</mn><mo>+</mo><mi>a</mi></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mi>b</mi><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>addendi</mtext></mrow></munder></mrow></menclose></mrow></math></script></span></p>
</div>
</div>
<div title_dea="Termini del prodotto di due numeri naturali" key_dea="prodotto, moltiplicazione, numeri naturali, termini del prodotto di due numeri naturali, fattore, fattori">
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg8"><img src="images/c01u01f08.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 8</p>
</div>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg9"><img src="images/c01u01f09.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 9</p>
</div>
</div>
<p class="noindent">La moltiplicazione<a id="ind30"></a><!--<?"moltiplicazione",4,0,2>--> gode di alcune importanti proprietà, analoghe a quelle delladdizione.</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Proprietà commutativa</b>:<a id="ind31"></a><!--<?"commutativa, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> cambiando lordine dei fattori, il prodotto non cambia:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="29.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 12592.6 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(756,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1261,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1973,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3034,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3690,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4195,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g transform="translate(4729,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="7779" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="8506" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9011" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="9794" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="10855" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="11582" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="12087" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo>·</mo><mi>a</mi></mstyle><mi></mi><mn>5</mn><mo>·</mo><mn>8</mn><mo>=</mo><mn>8</mn><mo>·</mo><mn>5</mn></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf">Se si eseguisse prima la seconda sottrazione, 4 2, si otterrebbe 13, che è un risultato errato.</p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="8" id="page-8" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">8</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="8" id="page8"></span><b>Proprietà associativa</b>:<a id="ind32"></a><!--<?"associativa, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> il prodotto di tre numeri non cambia se a due fattori consecutivi si sostituisce il loro prodotto:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="20ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8636.3 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2089" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2705" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3210" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3926" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4987" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="5743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6248" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6642" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7299" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7804" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="8242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>·</mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo>·</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>·</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio, il prodotto 2 · 3 · 7 si può calcolare in due modi diversi:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="38.833ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 16734.4 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1959" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="3247" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5085,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3252" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="4035" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="5823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6328" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="7111" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8172,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="3363" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4035" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="5823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(6328,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="7616" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8677,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>2</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>7</mn><mo>=</mo><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo>=</mo><mn>6</mn><mo></mo><mn>7</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">42</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mn>2</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>21</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">42</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<p class="noindent">Grazie alle proprietà commutativa e associativa possiamo calcolare il prodotto di tre o più fattori cambiando lordine dei fattori e associandoli a piacimento.</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Proprietà distributiva</b><a id="ind33"></a><!--<?"distributiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>--></p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>della moltiplicazione rispetto alladdizione</b>: per moltiplicare un numero per una somma si può moltiplicare quel numero per ciascun addendo e sommare i prodotti ottenuti:</p>
<p class="math" id="ch1.eq1"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="23.5ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 10109.8 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3316" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3754" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4426" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5487" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6243" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6748" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7405" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="8410" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="9166" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9671" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi></math></script><span class="eqnr">1</span></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -5.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="31ex" height="6.833ex" viewBox="0 -773.9 13340.8 2973.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(1626,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="3363" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(4368,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="5378" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-783)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(507.18386243386243,0) scale(4.636772486772487,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(2431,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(3364.628306878307,0) scale(4.636772486772487,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="5293" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(397,-1782)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(357,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1114" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(988,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1419,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(2491,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="4132" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3476,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3907,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g><use x="6050" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(7111,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1232,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="2969" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3974" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4702" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(5207,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(12,-615)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(509.82936507936506,0) scale(5.165873015873016,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(2653,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(3589.4960317460323,0) scale(5.165873015873016,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="5738" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(264,-1614)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use transform="scale(0.707)" x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(1071,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="2124" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(2056,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2487,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(3201,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="5137" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4186,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4617,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><munder><munder><mrow><mn>3</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>100</mn><mo>+</mo><mn>25</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>3</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>125</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>375</mn></mrow></munder><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mn>3</mn><mo></mo><mn>100</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>25</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>300</mn><mtext></mtext><mo>+</mo><mtext></mtext><mn>75</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>375</mn></mrow></munder></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>della moltiplicazione rispetto alla sottrazione</b>: per moltiplicare un numero per una differenza si può moltiplicare quel numero per il minuendo e per il sottraendo e poi eseguire la sottrazione tra i prodotti ottenuti:</p>
<p class="math" id="ch1.eq2"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="23.5ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 10109.8 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3316" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3754" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4426" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5487" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6243" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6748" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7405" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8410" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="9166" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9671" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi></math></script><span class="eqnr">2</span></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -5.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="26.333ex" height="6.833ex" viewBox="0 -773.9 11320.8 2973.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(1626,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3863" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="4368" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-783)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(501.17195767195767,0) scale(3.4343915343915343,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1926,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2853.6164021164022,0) scale(3.4343915343915343,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4283" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(427,-1782)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(357,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1114" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(988,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="2007" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><g transform="translate(1776,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="3122" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(2761,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3193,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g><use x="5040" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6101,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1232,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3469" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4702" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(503.8174603174603,0) scale(3.963492063492064,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(2148,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(3078.484126984127,0) scale(3.963492063492064,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4728" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(116,-1554)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><g transform="translate(714,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1619" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1699,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2130,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(2844,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="4632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4260,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><munder><munder><mrow><mn>3</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>12</mn><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>3</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>8</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>24</mn></mrow></munder><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mn>3</mn><mo></mo><mn>12</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>4</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>36</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>12</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>24</mn></mrow></munder></math></script></p>
</li>
</ul>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Raccoglimento a fattor comune</b><a id="ind34"></a><!--<?"raccoglimento|a fattor comune",4,0,2>--></p>
<p class="noindent">Le uguaglianze <a href="#ch1.eq1"><span class="red">1</span></a> e <a href="#ch1.eq2"><span class="red">2</span></a>, lette da destra a sinistra, costituiscono la regola del <b>raccoglimento a fattor comune</b>: se in una somma tutti gli addendi hanno un fattore in comune, esso può essere <i>raccolto</i> e moltiplicato per la somma degli altri termini. Si procede analogamente nel caso di una differenza. Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -5.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="55.167ex" height="7.167ex" viewBox="0 -875 23728.7 3075"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(136,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1959" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2964" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(12,-615)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(500.81150793650795,0) scale(3.362301587301587,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1896,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2822.9781746031745,0) scale(3.362301587301587,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4223" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><g transform="translate(0,-1614)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(714,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1619" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(1699,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2130,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(2844,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="4632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4260,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g><use x="5252" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6313,0)"><g transform="translate(3,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="2353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3358" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="3863" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-783)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(498.16600529100526,0) scale(2.833201058201058,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1673,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2598.1104497354495,0) scale(2.833201058201058,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="3778" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><g transform="translate(0,-1782)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(357,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1114" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(988,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1419,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(2133,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="3627" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3118,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3550,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></g><g transform="translate(10578,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(11797,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12407,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1232,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3469" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="4197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4702" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(503.8174603174603,0) scale(3.963492063492064,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(2148,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(3078.484126984127,0) scale(3.963492063492064,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4728" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(116,-1554)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><g transform="translate(714,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1619" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1699,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2130,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(2844,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="4632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4260,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g><use x="17893" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(18953,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(1626,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3863" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="4368" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-783)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(501.17195767195767,0) scale(3.4343915343915343,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1926,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2853.6164021164022,0) scale(3.4343915343915343,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4283" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(427,-1782)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><g transform="translate(357,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1114" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(988,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="2007" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(1776,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="3122" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(2761,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3193,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><munder><munder><mrow><mn>3</mn><mo></mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>5</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>21</mn><mtext></mtext><mo>+</mo><mtext></mtext><mn>15</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>36</mn></mrow></munder><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mn>3</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>3</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>12</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>36</mn></mrow></munder><mtext></mtext><mtext></mtext><munder><munder><mrow><mn>8</mn><mo></mo><mn>12</mn><mo></mo><mn>8</mn><mo></mo><mn>9</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>96</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>72</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>24</mn></mrow></munder><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mn>8</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>12</mn><mo></mo><mn>9</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>8</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>3</mn><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>24</mn></mrow></munder></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Elemento neutro</b><a id="ind35"></a><!--<?"elemento neutro",4,0,2>--> della moltiplicazione: è il numero 1. Ciò significa che moltiplicando qualsiasi numero per 1 si ottiene il numero dato:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="38.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 16450.8 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(756,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1261,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2044,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3105,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3832,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4337,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5149,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6210,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g transform="translate(6744,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="9793" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="10520" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="11026" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="11808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="12869" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="13596" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14102" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="14884" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15945" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><mi>a</mi><mo>·</mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>1</mn><mo>·</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>a</mi></mstyle><mi></mi><mn>6</mn><mo>·</mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>1</mn><mo>·</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>6</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Elemento annullatore</b><a id="ind36"></a><!--<?"annullatore della moltiplicazione, elemento",4,0,2>--> della moltiplicazione: è il numero 0. Questo significa che moltiplicando qualsiasi numero per 0 si ottiene 0:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="38.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 16421.8 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(756,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1261,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2044,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3105,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3832,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4337,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5149,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6210,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g><g transform="translate(6715,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="9764" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="10491" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="10997" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="11779" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="12840" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="13567" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14073" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="14855" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15916" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><mi>a</mi><mo>·</mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mo>·</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mn>0</mn></mstyle><mi></mi><mn>6</mn><mo>·</mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mo>·</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Legge di annullamento del prodotto</b>.<a id="ind37"></a><!--<?"annullamento del prodotto, legge di",4,0,2>--> Se il prodotto di due numeri è 0, allora almeno uno dei fattori è 0:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="58.667ex" height="3ex" viewBox="0 -875 25277.2 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="1973" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3034" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(3539,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4426" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(5709,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6319" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="7131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="8192" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(8697,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9473,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="580" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1224" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1868" y="0" xlink:href="#MJMAINB-75"></use><use x="2512" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2991" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use></g><g transform="translate(13163,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13773" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="14485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15545" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(16050,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(16827,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="580" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1224" y="0" xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="1868" y="0" xlink:href="#MJMAINB-75"></use><use x="2512" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2991" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use></g><g transform="translate(20517,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="21127" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="21938" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="22999" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="23711" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="24772" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mo></mo><mi></mi><mi>a</mi><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mi mathvariant="bold">oppure</mi><mi></mi><mi>b</mi><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mi mathvariant="bold">oppure</mi><mi></mi><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></math></script></span></p>
</li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="9" id="page-9" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">9</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h3 class="sec_title" id="sec5">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="9" id="page9"></span>5. Divisione e sue proprietà<a id="ind38"></a><!--<?"divisione|propriet&#x00E0; della",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">La <b>divisione</b>,<a id="ind39"></a><!--<?"divisione",4,0,2>--> che si indica con il segno :, è unoperazione che si esegue tra due numeri, considerati nellordine, il primo detto <b>dividendo</b> e il secondo, diverso da zero, detto <b>divisore</b>.<a id="ind40"></a><!--<?"divisore",4,0,2>--></p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">Il risultato della divisione si chiama <b>quoziente</b>.</p>
<div class="definition" title_dea="Quoziente tra due numeri naturali" key_dea="quoziente, divisione, numeri naturali, quoziente tra due numeri naturali">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">QUOZIENTE TRA DUE NUMERI NATURALI</span>
</h4>
<p class="noindentin">Il quoziente tra due numeri naturali,<a id="ind41"></a><!--<?"quoziente|tra due numeri naturali",4,0,2>--> il secondo dei quali diverso da 0, è quel numero naturale, se esiste, che moltiplicato per il divisore dà come prodotto il dividendo (<a href="#ch1.fg10"><span class="fron">FIGURA 10</span></a>):</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Formula del quoziente tra due numeri naturali" key_dea="quoziente, divisione, numeri naturali, formula del quoziente tra due numeri naturali">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="37.833ex" height="4.333ex" viewBox="0 -1150 16308 1869.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><g transform="translate(3583,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(4803,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(6543,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7152" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7864" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2260"></use><use x="8925" y="0" xlink:href="#MJMAINB-30"></use><g transform="translate(9505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10393" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2194"></use><g transform="translate(11676,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12285" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="13097" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14158" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="14814" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15319" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="16270" transform="translate(0,1061)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1804" transform="translate(16232,-706)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="16270" transform="translate(0,-706)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1804" transform="translate(0,-706)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><menclose notation="box"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>c</mi><mtext></mtext><mtext mathvariant="bold">con</mtext><mtext></mtext><mi>b</mi><mo></mo><mn mathvariant="bold">0</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi></mrow></menclose></math></script></span></p>
</div>
</div>
<p class="noindent">Ad esempio, 24 : 6 = 4 perché 24 = 6 · 4.</p>
<div title_dea="Termini della divisione" key_dea="quoziente, divisione, numeri naturali, termini della divisione, dividendo, divisore">
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg10"><img src="images/c01u01f10.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 10</p>
</div>
</div>
<p class="noindent">Se la divisione <i>a</i> : <i>b</i> si può eseguire in , si dice che <i>a</i> è <b>divisibile</b> per <i>b</i> o anche che <i>a</i> è <b>multiplo</b><a id="ind42"></a><!--<?"multiplo",4,0,2>--> di <i>b</i>. Ad esempio, 24 è divisibile per 6 e 24 è multiplo di 6.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf">I segni + · : sono i simboli delle quattro operazioni.</p>
</div></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">La divisione 19 : 5 invece non si può eseguire in perché non esiste alcun numero naturale che, moltiplicato per 5, dia 19.</p>
<div class="box">
<p class="noindent"><span class="red"><b>NON È POSSIBILE DIVIDERE UN NUMERO PER ZERO</b></span></p>
<p class="noindent1">La divisione 7 : 0 non si può eseguire. Il quoziente di tale divisione dovrebbe essere un numero <i>q</i> tale che <i>q</i> · 0 = 7. Ma, moltiplicando qualunque numero per zero, si ottiene come prodotto zero. Perciò <i>non esiste</i> il quoziente richiesto. Ciò è vero anche se, al posto di 7, si prende come dividendo qualunque numero diverso da zero.</p>
<p class="noindent1">Se invece si vuole eseguire la divisione 0 : 0, si trovano infiniti numeri <i>q</i> che, moltiplicati per il divisore 0, danno come prodotto il dividendo 0. Perciò pure nel caso in cui il dividendo sia 0, non è possibile determinare in modo unico il quoziente, se anche il divisore è 0.</p>
<p class="noindent">Si conclude che non è mai possibile dividere un numero per zero, cioè <b>la divisione per zero<a id="ind45"></a><!--<?"divisione|per zero",4,0,2>--> non è definita</b>. Pertanto scritture del tipo 7 : 0 o 0 : 0 <b>non hanno significato</b>.</p>
</div>
<p class="noindent"><b>Casi particolari</b></p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="56.167ex" height="7ex" viewBox="0 -1770.9 24151.7 3041.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(811,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1372,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2155,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3216,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3750,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g></g></g></g><g transform="translate(0,-827)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1343" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="2126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g><g transform="translate(5149,0)"><g transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(811,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1372,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2184,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3245,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3750,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4360,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="459" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><g transform="translate(991,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5961,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6772,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2260"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7833,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(0,-827)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1343" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g><g transform="translate(14288,0)"><g transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(609,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1392,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1953,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2765,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3826,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4331,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4941,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5550,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="459" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><g transform="translate(991,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7151,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7963,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2260"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9024,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(0,-827)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1392" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1953" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2736" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3797" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mstyle color="#00aef0"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mi>a</mi><mtext></mtext></mrow></mstyle></mtd><mtd columnalign="left"><mstyle color="#00aef0"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mn>1</mn><mtext></mtext><mtext mathvariant="bold">se</mtext><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn></mrow></mstyle></mtd><mtd columnalign="left"><mstyle color="#00aef0"><mrow><mtext></mtext><mn>0</mn><mo>:</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mn>0</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext mathvariant="bold">se</mtext><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn></mrow></mstyle></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mn>6</mn><mo>:</mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>6</mn></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mn>6</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext></mtext><mn>0</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></math></script></p>
<p class="noindent">La divisione gode delle seguenti proprietà, che si possono applicare solo se è possibile eseguire le divisioni indicate.</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Proprietà invariantiva</b>:<a id="ind46"></a><!--<?"invariantiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> se si moltiplicano o si dividono sia il dividendo sia il divisore per uno stesso numero diverso da zero, il quoziente non cambia:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="65ex" height="7ex" viewBox="0 -1770.9 27951.5 3041.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(811,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1372,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2084,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3145,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3539,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4295,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4800,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5238,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5910,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6471,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6865,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7521,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8026,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8464,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(0,-827)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(811,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1372,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2084,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3145,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3539,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4350,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4911,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5349,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6021,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6582,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6976,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7687,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8248,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8686,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g></g></g></g></g><g transform="translate(9870,0)"><g transform="translate(0,895)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="1897" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="2458" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="3241" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4302" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(4696,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="5928" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6433" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="6938" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7610" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="8171" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8565" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="9292" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9797" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="10302" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10974" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12035,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="13827" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(14388,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="15676" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(16737,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g><g transform="translate(0,-827)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="1897" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2458,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="3746" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4807" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(5201,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="6488" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="7049" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="7554" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="8226" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="8787" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(9181,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="10468" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="11029" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="11534" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="12206" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(13267,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="14555" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="15115" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="15898" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="16959" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mstyle color="#00aef0"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></mstyle></mtd><mtd><mrow><mtext></mtext><mn>65</mn><mo>:</mo><mn>5</mn><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>65</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>5</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>130</mn><mo>:</mo><mn>10</mn><mo>=</mo><mn>13</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mstyle color="#00aef0"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></mstyle></mtd><mtd><mrow><mtext></mtext><mn>72</mn><mo>:</mo><mn>12</mn><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>72</mn><mo>:</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>12</mn><mo>:</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>36</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>6</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></math></script></p>
</li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf">Se la divisione tra due numeri naturali si può eseguire in , si parla anche di <b>divisione esatta</b><a id="ind43"></a><!--<?"divisione|esatta",4,0,2>--> e il quoziente è anche chiamato <b>quoto</b>.<a id="ind44"></a><!--<?"quoto",4,0,2>--></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="10" id="page-10" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">10</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="10" id="page10"></span><b>Proprietà distributiva</b><a id="ind47"></a><!--<?"distributiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>--></p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>della divisione rispetto alladdizione</b>: per dividere una somma per un numero si può dividere ciascun addendo per quel numero e quindi sommare i quozienti:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="42.667ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 18395.2 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1150,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2155,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2589,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3261,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3822,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4537,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5598,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6410,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6971,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7631,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8636,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9348,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9909,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(2631,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="3641" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4313" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="4873" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="5656" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6717,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="8005" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="8566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="9293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(10298,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="11586" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="12147" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="12929" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13990" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="14717" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="15723" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="16505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mstyle color="#00aef0"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi></mrow></mstyle></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>12</mn><mo>+</mo><mn>15</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>12</mn><mo>:</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>15</mn><mo>:</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>4</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo>=</mo><mn>9</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>della divisione rispetto alla sottrazione</b>: per dividere una differenza per un numero si possono dividere sia il minuendo sia il sottraendo per quel numero e quindi eseguire la sottrazione tra i quozienti:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="42.667ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 18395.2 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1150,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2155,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2589,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3261,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3822,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4537,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5598,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6410,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6971,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7631,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8636,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9348,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3A"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9909,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(2631,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="3641" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4313" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="4873" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="5656" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6717,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="8005" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="8566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="9293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(10298,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="11586" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="12147" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="12929" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13990" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="14717" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="15723" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="16505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mstyle color="#00aef0"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi></mrow></mstyle></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>24</mn><mo></mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>24</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo></mo><mn>18</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>4</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</li>
</ul>
<p class="noindent">La proprietà distributiva della divisione può essere applicata per eseguire più rapidamente alcune divisioni:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="58.833ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 25298.8 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1792" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="2353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="3136" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(4591,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="6328" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(7333,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="8343" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="9015" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="9576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="10358" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(11419,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="13212" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="13773" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="14500" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(15505,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="16793" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="17354" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="18136" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(19197,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="20934" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="21940" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="22722" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(23783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>612</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>600</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>600</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>100</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>102</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent"><b>Non</b> esistono proprietà distributive per dividere un numero per una somma o per una differenza:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="48.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 20816.1 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2422" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3428" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3866" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(4260,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4869,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5479,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-6E"></use><use x="644" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1224" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use><g transform="translate(1868,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2477,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g></g><g transform="translate(8567,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9177,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9787,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-75"></use><use x="644" y="0" xlink:href="#MJMAINB-67"></use><use x="1224" y="0" xlink:href="#MJMAINB-75"></use><use x="1868" y="0" xlink:href="#MJMAINB-61"></use><use x="2432" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6C"></use><use x="2756" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use></g><g transform="translate(13075,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(13685,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14295,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-64"></use></g><g transform="translate(15361,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15971" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="16783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="17344" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="18000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="19005" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="19817" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="20378" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>n</mi><mi>o</mi><mi>n</mi><mi></mi><mo>è</mo></mstyle><mtext></mtext><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>u</mi><mi>g</mi><mi>u</mi><mi>a</mi><mi>l</mi><mi>e</mi></mstyle><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>ad</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">La divisione <b>non</b> gode della <i>proprietà commutativa</i> (15 : 3 = 5 ma 3 : 15 non si può eseguire nellinsieme ) e <b>non</b> ammette <i>elemento neutro</i> (3 : 1 = 3 ma 1 : 3 non è calcolabile in ).</p>
<p class="noindent">La divisione non gode neppure della <i>proprietà associativa.</i> Ad esempio, per calcolare 48 : 12 : 2 è necessario <b>eseguire le divisioni nellordine indicato</b>:</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="14ex" height="5.167ex" viewBox="0 -700.9 6045.7 2252.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="1287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(1848,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(489.8366402116402,0) scale(1.1673280423280425,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(974,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(1890.1144179894181,0) scale(1.1673280423280425,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="2379" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><use transform="scale(0.707)" x="1768" y="-2023" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="3136" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="4479" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5540" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><munder><munder><mrow><mn>48</mn><mo>:</mo><mn>12</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mn>4</mn></munder><mo>:</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>2</mn></mrow></math></script></p>
<h4 class="h4">Divisione approssimata (divisione con resto)<a id="ind48"></a><!--<?"resto|divisione con",4,0,2>-->
</h4>
<p class="noindent1">Se il dividendo non è multiplo del divisore, la divisione esatta non si può eseguire. Si può ricorrere allora alla <b>divisione approssimata</b><a id="ind49"></a><!--<?"divisione|approssimata",4,0,2>--> che associa al dividendo e al divisore due numeri naturali, detti rispettivamente <i>quoziente</i> e <i>resto</i>.</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Il <b>quoziente</b><a id="ind50"></a><!--<?"invariantiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> della divisione approssimata è il più grande numero naturale che, moltiplicato per il divisore, dà un prodotto minore o uguale al dividendo.</p></li>
<li><p class="noindent">Il <b>resto</b> è la differenza tra il dividendo e tale prodotto. Il resto risulta sempre minore del divisore.</p></li>
</ul>
<p class="noindent">In simboli</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="53.5ex" height="3ex" viewBox="0 -875 23001.7 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(3610,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4220,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(5960,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6570,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9072,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9681" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(10137,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2194"></use><g transform="translate(12308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12918" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="13652" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14712" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="15469" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="16474" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="17130" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="17635" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(18100,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="19320" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="19714" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(20170,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g transform="translate(21563,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="22173" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="22607" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>r</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mi>r</mi><mtext>&lt;</mtext><mtext></mtext><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">o anche</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf">Se si eseguisse prima la seconda divisione 12 : 2 = 6 si otterrebbe il risultato 8 che è errato.</p>
</div></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="exp_imp" title_dea="Formula della divisione approssimata (o con resto)" key_dea="divisione approssimata, divisione con resto, resto, formula della divisione approssimata (o con resto)">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="54.667ex" height="4.333ex" viewBox="0 -1150 23551.7 1869.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(3610,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4220,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(5960,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6570,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9072,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9681" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(10137,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2194"></use><g transform="translate(12308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12918" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="13730" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14790" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="15447" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15952" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><use x="16639" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="17644" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(18100,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="19320" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="19714" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(20170,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g transform="translate(21563,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="22173" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="22607" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="23514" transform="translate(0,1061)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1804" transform="translate(23476,-706)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="23514" transform="translate(0,-706)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1804" transform="translate(0,-706)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><menclose notation="box"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>q</mi><mo>+</mo><mi>r</mi><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mi>r</mi><mtext>&lt;</mtext><mtext></mtext><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></menclose></mrow></math></script></span></p>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf">Se <i>r</i> = 0, allora luguaglianza <i>a</i> = <i>b</i> · <i>q</i> + <i>r</i> diviene</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="8.167ex" height="2.167ex" viewBox="0 -717.9 3499 935.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="1872" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2528" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3034" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>q</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">e la divisione risulta esatta.</p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="11" id="page-11" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">11</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<h4 class="noindent">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="11" id="page11"></span><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span>
</h4>
<p class="noindent">Calcoliamo 19 : 5. Poiché non esiste alcun numero che moltiplicato per 5 dia 19, la divisione esatta non si può eseguire. Per calcolare il quoziente della divisione approssimata osserviamo che</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="48.833ex" height="7ex" viewBox="0 -1770.9 21057 3041.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="2015" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3076" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="3858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(4919,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g><g transform="translate(5929,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="7149" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="7876" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8381" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="9164" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="10225" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="11008" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(12069,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g><g transform="translate(13079,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="14298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="15026" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15531" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="16314" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(17374,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="18662" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(19723,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g></g><g transform="translate(3322,-827)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2015" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3076,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="4363" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(5424,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g><g transform="translate(6434,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="7654" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="8381" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8886" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="9669" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(10730,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="12018" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use><g transform="translate(13079,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable><mtr><mtd><mrow><mn>5</mn><mo></mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mo>&lt;</mo><mn>19</mn><mtext></mtext><mn>5</mn><mo></mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>5</mn><mo>&lt;</mo><mn>19</mn><mtext></mtext><mn>5</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>10</mn><mo>&lt;</mo><mn>19</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mn>5</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>15</mn><mo>&lt;</mo><mn>19</mn><mtext></mtext><mn>5</mn><mo></mo><mn>4</mn><mo>=</mo><mn>20</mn><mo>&gt;</mo><mn>19</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Dunque 3 è il più grande numero naturale che, moltiplicato per il divisore 5, dà un prodotto minore o uguale al dividendo 19.</p>
<p class="noindent">Quindi risulta</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="62.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 26767.9 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="1287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="2631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(4197,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-63"></use><use x="1058" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1563" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><g transform="translate(2124,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2734" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="3131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="3580" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="3979" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="4373" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(4878,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="9685" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(10190,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(11410,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1170" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1619" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="2016" y="0" xlink:href="#MJMAIN-63"></use><use x="2465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-68"></use></g><g transform="translate(14437,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">é</text></g><g transform="translate(15047,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(16267,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g><use x="17555" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="18616" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="19343" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="19848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="20575" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="21581" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(22086,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><g transform="translate(1058,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="23755" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(24260,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g transform="translate(25652,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="26262" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>19</mn><mo>:</mo><mn>5</mn><mo>=</mo><mn>3</mn><mtext>conresto</mtext><mn>4</mn><mtext></mtext><mtext>perch</mtext><mtext>é</mtext><mtext></mtext><mn>19</mn><mo>=</mo><mn>5</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>4</mn><mtext>e</mtext><mn>4</mn><mtext>&lt;</mtext><mtext></mtext><mn>5</mn></mrow></math></script></p>
</div>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Proprietà invariantiva della divisione approssimata</b>: se si moltiplicano o si dividono sia il dividendo sia il divisore per uno stesso numero <i>diverso da zero</i> il quoziente non cambia, mentre il resto risulta moltiplicato o diviso per il numero dato:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="75.333ex" height="7ex" viewBox="0 -1770.9 32445.3 3041.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(3610,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4220,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use><g transform="translate(1740,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2349" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2828" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="3360" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="3819" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="4271" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9072,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9681" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(10137,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(12308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12918" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="13312" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="14068" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14573" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="15011" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="15683" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="16244" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="16638" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="17294" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="17799" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="18237" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="18909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="19970" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(20435,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(21045,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use><g transform="translate(1740,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2349" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2828" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="3360" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="3819" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="4271" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(25897,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="26507" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="27185" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="27690" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-827)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(3610,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4220,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(5960,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6570,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9072,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9681" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(10137,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(12308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12918" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="13312" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(13846,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="14734" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(15294,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15904" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="16342" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="17014" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="17575" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="17969" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><g transform="translate(18403,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="19291" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(19851,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="20461" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="20899" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="21571" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="22632" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(23097,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(23707,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(25447,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(26057,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(28559,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="29169" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(29625,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="30513" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(31073,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="31683" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi><mi></mi><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi><mi></mi><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mo></mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mtext></mtext><mo>:</mo><mtext></mtext><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mtext></mtext><mo>:</mo><mtext></mtext><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo>:</mo><mtext></mtext><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -5.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="66.667ex" height="12.333ex" viewBox="0 -2889.2 28727.1 5278.3"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(4197,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-63"></use><use x="1058" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1563" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><g transform="translate(2124,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2734" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="3131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="3580" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="3979" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="4373" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(4878,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="9685" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(10190,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10967,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="2014" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-823" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,2014)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1737" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(486.16931216931215,0) scale(0.4338624338624337,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(666,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(1578.3915343915344,0) scale(0.4338624338624337,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="1763" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(764,-1423)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></g><use x="2636" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3308" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3869" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(4263,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(413,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><use x="1258" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(511,-1423)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g><use x="6000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6672" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(8238,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-63"></use><use x="1058" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1563" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><g transform="translate(2124,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2734" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="3131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="3580" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="3979" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="4373" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(4878,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(13726,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(12,-533)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(413,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><use x="1258" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><use transform="scale(0.707)" x="976" y="-1981" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></g><g transform="translate(0,-823)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(486.83068783068785,0) scale(0.5661375661375663,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(721,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(1634.6084656084656,0) scale(0.5661375661375663,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="1874" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(819,-1430)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g></g><use x="2747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3419" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(4374,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1343" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(469,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><use x="1369" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><use transform="scale(0.707)" x="1054" y="-2011" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="6222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6894" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7955" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(8460,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-63"></use><use x="1058" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1563" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><g transform="translate(2124,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2734" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="3131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="3580" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="3979" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="4373" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(4878,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(13949,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1343" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(12,-533)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(469,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><use x="1369" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><use transform="scale(0.707)" x="1054" y="-1981" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>34</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>5</mn><mtext>conresto</mtext><mn>4</mn><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><munder><munder><mrow><mn>34</mn><mo></mo><mn>2</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>68</mn></mrow></munder><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><munder><munder><mrow><mn>6</mn><mo></mo><mn>2</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>12</mn></mrow></munder><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>5</mn><mtext>conresto</mtext><munder><munder><mrow><mn>4</mn><mo></mo><mn>2</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mn>8</mn></munder></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><munder><munder><mrow><mn>34</mn><mo>:</mo><mn>2</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>17</mn></mrow></munder><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><munder><munder><mrow><mn>6</mn><mo>:</mo><mn>2</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mn>3</mn></munder><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>5</mn><mtext>conresto</mtext><munder><munder><mrow><mn>4</mn><mo>:</mo><mn>2</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mn>2</mn></munder></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<div class="box">
<p class="noindent"><span class="red"><b>OSSERVAZIONI SUL CONCETTO DI OPERAZIONE</b><a id="ind51"></a><!--<?"operazione|concetto di",4,0,2>--></span></p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent">Ciascuna delle operazioni di addizione, sottrazione, moltiplicazione e divisione nellinsieme associa a due numeri naturali <i>a</i> e <i>b</i>, <i>termini</i> delloperazione, considerati nellordine, un terzo numero naturale <i>c</i>, <i>risultato</i> delloperazione.</p>
<p class="noindent">Nel caso delladdizione e della moltiplicazione, comunque scegliamo i termini delloperazione, il risultato <i>c</i> esiste ed è unico. Diremo perciò che <i>laddizione e la moltiplicazione sono ovunque definite in</i> ,<a id="ind52"></a><!--<?"operazioni|ovunque definite in N",4,0,2>--> ossia sono <b>operazioni interne</b> a .<a id="ind53"></a><!--<?"operazioni|interne a N",4,0,2>--></p>
<p class="noindent">Invece, nel caso della sottrazione e della divisione, può accadere che, considerati i termini <i>a</i> e <i>b</i>, non sia possibile determinare il risultato nellinsieme . Diremo quindi che <i>la sottrazione e la divisione sono operazioni non ovunque definite in</i> .<a id="ind54"></a><!--<?"operazioni|non ovunque definite in N",4,0,2>--></p>
<p class="noindent">Poiché il <b>risultato</b> di unoperazione, se esiste, deve essere <b>unico</b>, la <i>divisione approssimata</i> tra numeri naturali è una «operazione» in senso improprio. Si tratta, in realtà, di una doppia operazione: una permette di associare a due numeri naturali il quoziente e laltra di determinare il resto.</p>
</li>
<li><p class="noindent">Il concetto di operazione non riguarda solo laritmetica o lalgebra, ma ogni campo della matematica. Ad esempio, nel seguito, avrai modo di incontrare l<i>operazione di unione tra insiemi</i> oppure l<i>operazione di congiunzione logica tra enunciati</i>.</p></li>
</ul>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="math"><img src="images/pg11.jpg" alt="Image"></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="12" id="page-12" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">12</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h2 class="para_title" id="par03">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="12" id="page12"></span>Potenze in <a id="ind55"></a><!--<?"potenze|in N",4,0,2>--> e loro proprietà</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec6">6. Definizione di potenza</h3>
<p class="noindent">L<b>elevamento a potenza</b><a id="ind56"></a><!--<?"elevamento a potenza",4,0,2>--> è unoperazione che si esegue tra due numeri naturali, il primo detto <b>base</b><a id="ind57"></a><!--<?"base|di una potenza",4,0,2>--> e il secondo <b>esponente</b>.</p>
<div class="definition" title_dea="Potenza di un numero naturale" key_dea="potenza, elevamento a potenza, base, esponente, numero naturale, numeri naturali, potenza di un numero naturale">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">POTENZA DI UN NUMERO NATURALE</span>
</h4>
<p class="noindentin">La potenza di base <i>a</i> ed esponente <i>n</i> si indica con <i>a<sup>n</sup></i> ed è uguale al prodotto di <i>n</i> fattori uguali ad <i>a</i>:</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Formula di elevamento a potenza di un numero naturale" key_dea="potenza, elevamento a potenza, numero naturale, numeri naturali, formula di elevamento a potenza di un numero naturale">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -5.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="17.667ex" height="7.5ex" viewBox="0 -972.1 7583.7 3207.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1339" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(2400,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="2017" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(2522,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g><use x="3594" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4099" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(12,-543)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(500.4007936507937,0) scale(3.2801587301587296,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1861,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2788.0674603174602,0) scale(3.2801587301587296,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4154" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(901,-1542)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><g transform="translate(427,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(859,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-66"></use><use transform="scale(0.707)" x="311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use transform="scale(0.707)" x="1210" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use transform="scale(0.707)" x="1604" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use transform="scale(0.707)" x="2109" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use transform="scale(0.707)" x="2506" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g></g></g></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="7546" transform="translate(0,883)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="3141" transform="translate(7508,-2222)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="7546" transform="translate(0,-2222)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="3141" transform="translate(0,-2222)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><menclose notation="box"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mi>a</mi><mo></mo><mi>a</mi><mo></mo><mn>...</mn><mo></mo><mi>a</mi></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mi>n</mi><mtext></mtext><mtext>fattori</mtext></mrow></munder></mrow></menclose></mrow></math></script></span></p>
</div>
</div>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -4.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="20.5ex" height="6.667ex" viewBox="0 -901.7 8851.5 2873.6"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1239" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(2300,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1959" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3192" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(12,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(497.83531746031747,0) scale(2.7670634920634916,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1646,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2570.001984126984,0) scale(2.7670634920634916,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="3723" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(720,-1554)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(357,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(788,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-66"></use><use transform="scale(0.707)" x="311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use transform="scale(0.707)" x="1210" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use transform="scale(0.707)" x="1604" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use transform="scale(0.707)" x="2109" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use transform="scale(0.707)" x="2506" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g></g></g><use x="6780" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(7841,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mn>3</mn><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mn>3</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>3</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mn>4</mn><mtext></mtext><mtext>fattori</mtext></mrow></munder><mo>=</mo><mn>81</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Si conviene che:</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent">la potenza con esponente 1<a id="ind58"></a><!--<?"potenze|con esponente|1",4,0,2>--> di un qualsiasi numero naturale sia il numero stesso:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.333ex" height="3.167ex" viewBox="0 -905.9 17780.1 1350.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1268,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2329,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g transform="translate(2863,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(4083,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4693,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="5933" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6994" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(7499,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8109,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(9328,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="585" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="11073" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12134,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><g transform="translate(13144,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(14364,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14974,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="16214" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17275" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><msup><mi>a</mi><mn>1</mn></msup><mo>=</mo><mi>a</mi></mstyle><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mn>5</mn><mn>1</mn></msup><mo>=</mo><mn>5</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mrow><mn>24</mn></mrow><mn>1</mn></msup><mo>=</mo><mn>24</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mn>0</mn><mn>1</mn></msup><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent">la potenza con esponente 0<a id="ind59"></a><!--<?"potenze|con esponente|0",4,0,2>--> di un qualsiasi numero naturale diverso da 0 sia 1:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="52.333ex" height="3.167ex" viewBox="0 -905.9 22498.6 1350.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1268,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2329,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2834,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3444,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAINB-70"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(644,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1176,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5099,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5709,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6521,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2260"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7582,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g><g transform="translate(8087,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(9307,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9916,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="11156" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="12217" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(12722,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(13942,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14552,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="585" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="16297" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17358" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(17863,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(19083,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(19692,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="20932" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="21993" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><msup><mi>a</mi><mn>0</mn></msup><mo>=</mo><mn>1</mn><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>p</mi><mi>e</mi><mi>r</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn></mstyle><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mn>5</mn><mn>0</mn></msup><mo>=</mo><mn>1</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mrow><mn>24</mn></mrow><mn>0</mn></msup><mo>=</mo><mn>1</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mn>1</mn><mn>0</mn></msup><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li><p class="noindent">la potenza <span class="cyan"><b>0<sup>0</sup></b></span>, cioè con base 0 ed esponente 0, <span class="cyan"><b>non ha significato</b></span>.</p></li>
</ul>
<p class="noindent"><b>Casi particolari</b>:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="45.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 19457.2 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1310" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="2371" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(2876,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3486,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="644" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1176" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><g transform="translate(1655,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2264" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="2844" y="0" xlink:href="#MJMAINB-67"></use><use x="3424" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use><use x="4068" y="0" xlink:href="#MJMAINB-69"></use></g><g transform="translate(7879,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="8489" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><g transform="translate(9094,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(10924,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="12234" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13295" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(13800,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14577,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-70"></use><use x="644" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1176" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use></g><g transform="translate(16398,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17008" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="17891" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2260"></use><use x="18952" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mn>1</mn></mrow><mrow><mi>n</mi></mrow></msup><mo>=</mo><mn>1</mn><mi></mi><mi mathvariant="bold">perogni</mi><mi></mi><mi>n</mi><mi></mi><msup><mrow><mn>0</mn></mrow><mrow><mi>n</mi></mrow></msup><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mi mathvariant="bold">per</mi><mi></mi><mi>n</mi><mo></mo><mn>0</mn></mrow></math></script></span></p>
<h3 class="sec_title" id="sec7">7. Proprietà delle potenze<a id="ind60"></a><!--<?"potenze|propriet&#x00E0; delle",4,0,2>-->
</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Il prodotto di potenze<a id="ind61"></a><!--<?"prodotto|di potenze",4,0,2>--> con la stessa base</b> è una potenza che ha per base la stessa base e per esponente la somma degli esponenti:</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Prodotto di potenze con la stessa base" key_dea="potenza, potenze, stessa base, uguale base, prodotto di potenze, numeri naturali, prodotto di potenze con la stessa base, somma di esponenti">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="16.667ex" height="3.167ex" viewBox="0 -1071.1 7176 1380.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="1480" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1985,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3325" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4386,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="1666" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="7138" transform="translate(0,982)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1314" transform="translate(7101,-295)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="7138" transform="translate(0,-295)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1314" transform="translate(0,-295)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><menclose notation="box"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>m</mi></msup><mo></mo><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mi>a</mi><mrow><mi>m</mi><mo>+</mo><mi>n</mi></mrow></msup></mrow></menclose></mrow></math></script></span></p>
</div>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="52.667ex" height="3.167ex" viewBox="0 -901 22691.6 1345.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1184" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1689,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g><use x="2929" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3990,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(505,401)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="1288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g></g><use x="6140" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(7201,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(505,401)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g><g transform="translate(8520,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(11570,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="12754" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(13260,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="14444" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(14949,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="16189" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(17250,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="1288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="1793" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="2576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g><use x="20311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(21372,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>7</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>7</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>12</mn></mrow></msup><mi></mi><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>3</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>5</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>10</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Il quoziente di due potenze<a id="ind62"></a><!--<?"quoziente|di due potenze",4,0,2>--> con la stessa base</b> è una potenza che ha per base la stessa base e per esponente la differenza degli esponenti:</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Quoziente di due potenze con la stessa base" key_dea="potenza, potenze, stessa base, uguale base, quoziente di potenze, numeri naturali, quoziente di due potenze con la stessa base, differenza degli esponenti">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="34.667ex" height="4.333ex" viewBox="0 -1150 14948.8 1869.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="1536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2096,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3436" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4497,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use transform="scale(0.707)" x="1666" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g><g transform="translate(6737,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7347" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7741" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="8552" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2260"></use><use x="9613" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="10118" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10568,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11178" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="12339" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2265"></use><use x="13399" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="14004" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="14911" transform="translate(0,1061)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1804" transform="translate(14873,-706)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="14911" transform="translate(0,-706)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1804" transform="translate(0,-706)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><menclose notation="box"><mrow><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi></mrow></msup><mo>:</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>n</mi></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi><mo>-</mo><mi>n</mi></mrow></msup><mi></mi><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn><mo>,</mo><mi></mi><mi>m</mi><mo></mo><mi>n</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></menclose></mrow></math></script></span></p>
</div>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="19.167ex" height="2.167ex" viewBox="0 -893.9 8274.8 939.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="1239" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(1800,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="3040" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4101,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(505,401)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use transform="scale(0.707)" x="1288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g><use x="6251" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(7312,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>8</mn></mrow></msup><mo>:</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>3</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>8</mn><mo>-</mo><mn>3</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>La potenza di una potenza</b><a id="ind63"></a><!--<?"potenza|di una potenza",4,0,2>--> è una potenza che ha per base la stessa base e per esponente il prodotto degli esponenti:</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Potenza di una potenza" key_dea="potenza, potenze, potenza di potenza, prodotto degli esponenti">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="15ex" height="3.667ex" viewBox="0 -1048.9 6426.2 1597.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use></g><use x="1652" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2046" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="2929" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3989,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use transform="scale(0.707)" x="1166" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="6388" transform="translate(0,960)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1532" transform="translate(6351,-535)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="6388" transform="translate(0,-535)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1532" transform="translate(0,-535)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><menclose notation="box"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi></mrow></msup><mo stretchy="false">)</mo><msup><mrow><mi>n</mi></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi><mo>·</mo><mi>n</mi></mrow></msup></mrow></menclose></mrow></math></script></span></p>
</div>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18ex" height="2.667ex" viewBox="0 -902.7 7770.7 1176.6"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="1356" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="1750" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2532" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3593,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use transform="scale(0.707)" x="788" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g><use x="5390" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6451,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><msup><mrow><mn>5</mn></mrow><mrow><mn>4</mn></mrow></msup><mo stretchy="false">)</mo><msup><mrow><mn>6</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>5</mn></mrow><mrow><mn>4</mn><mo>·</mo><mn>6</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>5</mn></mrow><mrow><mn>24</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf">3<sup>4</sup> si legge tre elevato alla quarta potenza, o anche semplicemente tre alla quarta; 3 è la base, 4 è lesponente.</p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="13" id="page-13" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">13</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="13" id="page13"></span><b>Il prodotto di potenze di uguale esponente</b> è una potenza con lo stesso esponente, che ha per base il prodotto delle basi:</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Prodotto di potenze di uguale esponente" key_dea="potenza, potenze, stesso esponente, uguale esponente, prodotto di potenze, prodotto di potenze di uguale esponente">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="17.833ex" height="3.833ex" viewBox="0 -1096.2 7650.8 1645.2"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1284" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1789,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use transform="scale(0.707)" x="613" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3028" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4089,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2089" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="3512" y="688" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="7613" transform="translate(0,1007)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1579" transform="translate(7575,-535)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y2="37" y1="37" x1="37" x2="7613" transform="translate(0,-535)"></line><line stroke-linecap="square" stroke="black" stroke-width="75" y1="37" x2="37" x1="37" y2="1579" transform="translate(0,-535)"></line></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><menclose notation="box"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo></mo><msup><mi>b</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>n</mi></msup></mrow></menclose></mrow></math></script></span></p>
</div>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="29.667ex" height="2.667ex" viewBox="0 -905.9 12748.2 1179.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1184" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1689,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="584" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="2873" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(3379,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="4618" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5679" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6073" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="6800" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7306" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="8033" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8538" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="9043" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="9437" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="10220" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(11281,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="585" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>7</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>3</mn><mo>·</mo><mn>7</mn><mo>·</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><msup><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>42</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Il quoziente di potenze di uguale esponente</b> è una potenza con lo stesso esponente, che ha per base il quoziente delle basi:</p>
<div class="exp_imp" title_dea="Quoziente di potenze di uguale esponente" key_dea="potenza, potenze, stesso esponente, uguale esponente, quoziente di potenze, quoziente di potenze di uguale esponente">
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="28.167ex" height="4ex" viewBox="0 -1125 12122.1 1750.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(389,0)"><g transform="translate(0,34)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1339" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(1900,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use transform="scale(0.707)" x="613" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3139" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4200,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2200" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="3669" y="688" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><g transform="translate(7323,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7933" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8327" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="9038" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2260"></use><use x="10099" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="10604" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g><line stroke-linecap="square" stroke-width="20.9" y2="10" y1="10" x1="10" x2="11777" transform="translate(0,1090)"></line><line stroke-linecap="square" stroke-width="20.9" y2="10" y1="10" x1="10" x2="11777" transform="translate(0,-612)"></line><line stroke-linecap="square" stroke-width="20.9" y1="10" x2="10" x1="10" y2="1711" transform="translate(0,-612)"></line><line stroke-linecap="square" stroke-width="20.9" y1="10" x2="10" x1="10" y2="1711" transform="translate(11767,-612)"></line></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" display="inline"><mrow><mtable frame="solid"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>:</mo><msup><mi>b</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>n</mi></msup><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mn>0</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow></mtable></mrow></math></script></span></p>
</div>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="24.5ex" height="2.667ex" viewBox="0 -905.9 10553.5 1179.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="585" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1744" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2305,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="3545" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4606" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(5000,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="6288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="6848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="7353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="8530" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(9591,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mn>24</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>:</mo><msup><mrow><mn>6</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>24</mn><mo>:</mo><mn>6</mn><mo stretchy="false">)</mo><msup><mrow><mn>5</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mn>4</mn></mrow><mrow><mn>5</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<div class="box">
<p class="noindent"><span class="red"><b>ATTENZIONE!</b></span></p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="36.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 15869.9 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2155" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2589" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="4219" y="688" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><g transform="translate(3511,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4121,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4731,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g><g transform="translate(5341,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5951,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-64"></use><use x="644" y="0" xlink:href="#MJMAINB-69"></use><use x="968" y="0" xlink:href="#MJMAINB-76"></use><use x="1580" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="2112" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2591" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="3050" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9581,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10191,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-64"></use><use x="644" y="0" xlink:href="#MJMAINB-61"></use></g><g transform="translate(11399,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12008,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12618,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="13902" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(14908,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use transform="scale(0.707)" x="613" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>n</mi></msup><mtext></mtext><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>è</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>d</mi><mi>i</mi><mi>v</mi><mi>e</mi><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>d</mi><mi>a</mi></mstyle><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>+</mo><msup><mi>b</mi><mi>n</mi></msup></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Ad esempio: (3 + 4)<sup>2</sup> = 49 e 3<sup>2</sup> + 4<sup>2</sup> = 25.</p>
</div>
<h2 class="para_title" id="par04">Espressioni con i numeri naturali<a id="ind64"></a><!--<?"espressioni con i numeri naturali",4,0,2>-->
</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec8">8. Priorità delle operazioni<a id="ind65"></a><!--<?"operazioni|priorit&#x00E0; delle",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">Se in unespressione sono indicate diverse operazioni, queste devono essere eseguite rispettando il loro <b>grado di priorità</b>.</p>
<p class="noindent">In unespressione si devono eseguire <i>prima</i> gli <b>elevamenti a potenza</b>, <i>poi</i> le <b>moltiplicazioni</b> e le <b>divisioni</b>, <i>infine</i> le <b>addizioni</b> e le <b>sottrazioni</b>.</p>
<p class="noindent">Se ad esempio vogliamo calcolare 5 + 7 · 3, occorre eseguire prima la moltiplicazione 7 · 3 = 21 e poi laddizione 5 + 21 = 26:</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="23ex" height="1.833ex" viewBox="0 -699.9 9899.4 805.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="2459" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2964" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="5535" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(6540,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="7828" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(8889,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>7</mn><mo>·</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>21</mn><mo>=</mo><mn>26</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Nel caso siano indicate di seguito <i>diverse operazioni con lo stesso grado di priorità</i>, esse vanno eseguite nellordine dato. Ad esempio per calcolare 168 : 12 · 3 : 2 si deve eseguire</p>
<ol class="olist">
<li><p class="noindent">innanzitutto la divisione&nbsp;&nbsp;168 : 12 = 14</p></li>
<li><p class="noindent">poi la moltiplicazione&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;14 · 3 = 42</p></li>
<li><p class="noindent">e infine la divisione&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;42 : 2 = 21</p></li>
</ol>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="39.333ex" height="1.667ex" viewBox="0 -700.9 16904.8 746.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="1792" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2353,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="3585" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4091" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4873" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="5434" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="6217" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(7278,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="8510" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9015" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="9798" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="10359" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="11141" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12202,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="13490" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="14051" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="14833" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(15894,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>168</mn><mo>:</mo><mn>12</mn><mo>·</mo><mn>3</mn><mo>:</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>14</mn><mo>·</mo><mn>3</mn><mo>:</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>42</mn><mo>:</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>21</mn></mrow></math></script></p>
<h3 class="sec_title" id="sec9">9. Le parentesi<a id="ind66"></a><!--<?"parentesi",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">Per indicare che le operazioni si devono eseguire in un ordine diverso da quello dato dal loro grado di priorità, si utilizzano le parentesi. Le parentesi, in unespressione, devono sempre comparire in coppie: a ogni parentesi aperta deve corrispondere una parentesi chiusa. Si devono eseguire per prime le operazioni indicate nelle coppie di parentesi più interne, ossia in quelle coppie, formate da una parentesi aperta e una chiusa, allinterno delle quali non vi siano altre parentesi. Tali coppie di parentesi devono quindi essere sostituite con i risultati rispettivamente ottenuti. Si prosegue in questo modo fino a quando non vi sono più parentesi.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindent"><span class="red"><b>NON FARLO!</b></span></p>
<p class="noindentf">Sarebbe un <b>grave errore</b> il passaggio</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="16.333ex" height="1.833ex" viewBox="0 -699.9 7050.9 805.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="2459" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2964" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4808,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="6040" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6545" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>7</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>12</mn><mo></mo><mn>3</mn></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="14" id="page-14" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">14</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<h4 class="noindent">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="14" id="page14"></span><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span>
</h4>
<p class="noindent">Per calcolare il valore dellespressione</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="49.167ex" height="4.333ex" viewBox="0 -1173.4 21133.7 1846.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJSZ2-7B"></use><use x="672" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1793" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2798" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3303" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4424" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5B"></use><use x="4707" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="5435" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="6440" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6834" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="7561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="8566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="9071" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="9688" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="10193" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="10698" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5D"></use><use x="11259" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="11819" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="12547" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(13552,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="14562" y="-1" xlink:href="#MJSZ2-7D"></use><use x="15456" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(15961,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(3358,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="4320" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="6667" y="875" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" display="inline"><mrow><mo>{</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>·</mo><mo stretchy="false">[</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>4</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>·</mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">]</mo><mo>:</mo><mn>9</mn><mo>+</mo><mn>15</mn><mo>}</mo><mo>·</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>6</mn><mo>·</mo><mn>3</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>2</mn></msup><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>2</mn></msup></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">si segue il procedimento schematizzato in <a href="#ch1.fg11"><span class="fron">FIGURA 11</span></a>.</p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg11"><img src="images/c01u01f11.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 11</p>
</div>
</div>
<p class="noindent">Luso di parentesi di tipo diverso, come le tonde, le quadre e le graffe, non è strettamente necessario. In matematica è comune anche usare un solo tipo di parentesi, solitamente le tonde. Lespressione dellesempio precedente si può scrivere utilizzando solo le parentesi tonde in questo modo:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -5.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="48.333ex" height="8.333ex" viewBox="0 -1110.9 20799.7 3622.8"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-783)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(490.8300264550264,0) scale(1.366005291005291,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1057,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(1974.5522486772486,0) scale(1.366005291005291,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="2546" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><use x="3641" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4146,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(2126,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-783)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(490.8300264550264,0) scale(1.366005291005291,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1057,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(1974.5522486772486,0) scale(1.366005291005291,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="2546" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><use x="5374" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="5879" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="6384" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-1529)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(513.1686507936508,0) scale(5.83373015873016,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(2934,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(3873.3353174603176,0) scale(5.83373015873016,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="6299" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><use x="11203" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="11763" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="12491" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(13496,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="14506" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-2275)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(561.5132275132275,0) scale(15.502645502645503,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(6995,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(7982.624338624339,0) scale(15.502645502645503,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="14421" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><use x="15122" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(15627,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(3358,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="4320" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(12,-783)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(500.88677269873864,0) scale(3.3773545397477327,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1902,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2829.3756793927864,0) scale(3.3773545397477327,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4235" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><use transform="scale(0.707)" x="6667" y="875" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><munder><munder><mrow><mo stretchy="false">(</mo><munder><munder><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder></munder><mo></mo><munder><munder><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><munder><munder><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>4</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder></munder><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder></munder><mo>:</mo><mn>9</mn><mo>+</mo><mn>15</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder></munder><mo></mo><msup><mrow><munder><munder><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>6</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>2</mn></msup><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder></munder></mrow><mn>2</mn></msup></mrow></math></script></p>
<h3 class="sec_title" id="sec10">10. Altre proprietà delle operazioni</h3>
<p class="noindent">Oltre alle proprietà studiate nei precedenti paragrafi, ve ne sono altre che possono risultare utili per semplificare il calcolo delle espressioni.</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Per dividere un prodotto per un numero</b>, si può dividere uno solo dei fattori per quel numero:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="46.5ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 20037 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(4172,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2816" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3254" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3926" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="4487" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="5293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6353" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="7110" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7615" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8009" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="8721" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="9281" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="9809" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10426" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="10931" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1626,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="2858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3363" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="3868" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4540" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="5101" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="5884" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6944" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="7672" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(8571,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="9859" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="10419" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="10924" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="11541" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="12046" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="12829" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13889" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="14617" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15122" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="15849" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="16354" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="17137" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(18198,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable><mtr><mtd><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>d</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>d</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>7</mn><mo></mo><mn>15</mn><mo></mo><mn>6</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mn>5</mn><mo>=</mo><mn>7</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>15</mn><mo>:</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>7</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>126</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">In particolare, <b>per dividere un prodotto per uno dei suoi fattori</b>, è sufficiente sopprimere quel fattore:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="31.333ex" height="6.5ex" viewBox="0 -1638.2 13459.5 2776.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(2588,824)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2816" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3254" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3926" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="4487" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="5199" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6259" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="7016" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7521" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-818)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1848,0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><line fill="none" stroke="black" stroke-width="75" x1="37" y1="-270" x2="1522" y2="913"></line></g><use x="3630" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4136" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="4641" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5312" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(6151,0)"><g transform="translate(275,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><line fill="none" stroke="black" stroke-width="75" x1="37" y1="-270" x2="1522" y2="913"></line></g><use x="7989" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="9050" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="9777" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="10282" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="11065" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12126,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable><mtr><mtd><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>7</mn><mo></mo><menclose notation="updiagonalstrike"><mrow><mn>15</mn></mrow></menclose><mo></mo><mn>6</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><menclose notation="updiagonalstrike"><mrow><mn>15</mn></mrow></menclose><mo>=</mo><mn>7</mn><mo></mo><mn>6</mn><mo>=</mo><mn>42</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Per dividere un numero per un prodotto</b>, si può dividere successivamente quel numero per ciascun fattore:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="37.333ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 16056.9 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(3381,725)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2422" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3366" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4037" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5098" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="5492" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6304" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="6865" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7299" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7970" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="8531" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="1287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="2242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2969" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3475" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4651" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5712" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(6106,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="7394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="7955" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="8460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="9131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="9692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="10475" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(11536,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="12823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="13384" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="14167" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15228" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable><mtr><mtd><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mn>48</mn><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>48</mn><mo>:</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>24</mn><mo>:</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>8</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Per moltiplicare un numero per un quoziente</b>, si può moltiplicare il numero per il dividendo e poi dividere il prodotto ottenuto per il divisore, oppure dividere il numero per il divisore e successivamente moltiplicare il risultato per il dividendo:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="72.167ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 31072.7 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2367" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="2928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3366" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4037" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(5265,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2089" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2761" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3322" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="2204" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2820" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3326" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></g></g><g transform="translate(10987,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="12207" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="12934" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="13439" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(13833,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="15121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="15682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="16187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="16858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(17919,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(18696,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1626,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2636" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3308" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3869" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4651" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(5712,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="7000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="7561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="8343" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9404,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1176" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1737" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(3364,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="4651" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5712" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="6439" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(6945,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="8232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9293,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mi>b</mi></mrow></mtd></mtr></mtable><mtext></mtext><mn>6</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>12</mn><mo>:</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>6</mn><mo></mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>72</mn><mo>:</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">24</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>6</mn><mo>:</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mn>12</mn><mo>=</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>12</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">24</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="15" id="page-15" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">15</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="15" id="page15"></span><b>Per dividere un numero per un quoziente</b>, si può dividere il numero per il dividendo e poi moltiplicare il risultato ottenuto per il divisore, oppure moltiplicare il numero per il divisore e successivamente dividere il risultato per il dividendo:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="75ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 32305 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2478" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3039" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3477" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4148" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(5376,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2200" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3322" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="2093" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2765" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3326" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></g></g><g transform="translate(11098,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11708,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12318,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="13605" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="14166" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(14560,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="15848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="16409" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="16914" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="17586" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(18646,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(19423,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="1681" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2242,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="3252" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3868" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4374" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="5156" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6217" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="6944" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7450" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="8232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9293,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2636" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3308" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(3869,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="5156" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6217,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="7505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(8066,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(10414,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>b</mi></mrow></mtd></mtr></mtable><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>24</mn><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>12</mn><mo>:</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>24</mn><mo>:</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">6</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mn>24</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mn>12</mn><mo>=</mo><mn>72</mn><mo>:</mo><mn>12</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">6</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<p class="noindent">Naturalmente queste proprietà si possono applicare solo se le divisioni da eseguire sono possibili.</p>
<h2 class="para_title" id="par05">Divisibilità e numeri primi</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec11">11. Multipli e divisori</h3>
<div class="definition" title_dea="Multiplo" key_dea="multiplo, multipli, numero naturale, multiplo di un numero naturale">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">MULTIPLO<a id="ind67"></a><!--<?"multiplo",4,0,2>--></span>
</h4>
<p class="noindentin">Dati due numeri naturali <i>a</i> e <i>b</i>, con <i>b</i> ≠ 0, il numero <i>a</i> è multiplo del numero <i>b</i> se <i>a</i> è il prodotto di <i>b</i> per un numero naturale <i>n</i>, ossia se esiste un numero naturale <i>n</i> tale che <i>a</i> = <i>b</i> · <i>n</i>.</p>
</div>
<p class="noindent">I <b>multipli</b> di un numero<a id="ind68"></a><!--<?"multipli|di un numero",4,0,2>--> <i><b>b</b></i> sono quindi tutti i numeri che si ottengono moltiplicando <i><b>b</b></i> per 0, 1, 2, 3, ...</p>
<p class="noindent">Perciò</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">36 è multiplo di 9, perché 36 = 9 · 4;</p></li>
<li>
<p class="noindent">i multipli di 6 sono:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="66.667ex" height="3ex" viewBox="0 -875 28715.4 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="2015" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3076" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(3581,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="6630" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="7357" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7863" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="8645" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="9706" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><g transform="translate(10211,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="13261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="13988" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14493" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="15276" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(16337,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(17347,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="20397" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="21124" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="21629" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="22412" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(23473,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g transform="translate(24483,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="27533" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="27982" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="28432" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>6</mn><mo>·</mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mn>6</mn><mo>·</mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>6</mn><mi></mi><mn>6</mn><mo>·</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mn>12</mn><mi></mi><mn>6</mn><mo>·</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>18</mn><mi></mi><mo>.</mo><mo>.</mo><mo>.</mo></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">cioè</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="62.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 27077.4 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(954,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1564" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2069" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(2519,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3129,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="4139" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(4588,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5198,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="6208" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(6658,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7268,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="8278" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(8728,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9338,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="10348" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10797,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11407,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="12417" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(12867,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(13477,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="14487" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(14936,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(15546,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="16556" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(17006,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(17616,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="18626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(19076,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(19686,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="20696" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(21145,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(21755,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="22765" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(23215,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(23825,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="24835" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(25285,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="25895" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="26344" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="26794" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>0</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>6</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>12</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>18</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>24</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>30</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>36</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>42</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>48</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>54</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>60</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>66</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>72</mn><mo>,</mo><mi></mi><mo>.</mo><mo>.</mo><mo>.</mo></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="definition" title_dea="Divisibilità" key_dea="divisibilità, divisibile">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">DIVISIBILITÀ<a id="ind69"></a><!--<?"divisibilit&#x00E0;",4,0,2>--></span>
</h4>
<p class="noindentin">Dati due numeri naturali <i>a</i> e <i>b</i>, con <i>b</i> ≠ 0, il numero <i>a</i> è divisibile per <i>b</i> (e <i>b</i> è divisore<a id="ind70"></a><!--<?"divisore",4,0,2>--> di <i>a</i>) se si può eseguire la divisione esatta <i>a</i> : <i>b</i>.</p>
</div>
<p class="noindent">Quindi, ad esempio,</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">36 è divisibile per 9, perché si può eseguire la divisione esatta 36 : 9 = 4;</p></li>
<li><p class="noindent">36 non è divisibile per 7, perché la divisione approssimata 36 : 7 dà 5 con resto 1, diverso da 0;</p></li>
<li><p class="noindent">i divisori di 36 sono 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36.</p></li>
</ul>
<p class="noindent">I numeri divisibili per 2 si dicono <b>pari</b><a id="ind71"></a><!--<?"numeri|pari",4,0,2>-->. I numeri che <i>non</i> sono divisibili per 2 si dicono <b>dispari</b>.<a id="ind72"></a><!--<?"numeri|dispari",4,0,2>--> Lo zero, essendo divisibile per 2, è considerato un numero pari.</p>
<h3 class="sec_title" id="sec12">12. Criteri di divisibilità<a id="ind73"></a><!--<?"criteri di divisibilit&#x00E0;",4,0,2>-->
</h3>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent"><b>Divisibilità per 2</b>. Un numero è divisibile per 2 se la sua ultima cifra è pari.</p></li>
<li><p class="noindent"><b>Divisibilità per 3</b>. Un numero è divisibile per 3 se la somma delle sue cifre è divisibile per 3.</p></li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf"><span class="red"><b>IMPORTANTE!</b></span></p>
<p class="noindent">Dati due numeri naturali <i>a</i> e <i>b</i>, con <i>b</i> ≠ 0, è la stessa cosa dire che</p>
<ul class="ulist">
<li><p class="noindentf"><i>a</i> è divisibile per <i>b</i></p></li>
<li><p class="noindentf"><i>a</i> è multiplo di <i>b</i></p></li>
<li><p class="noindentf"><i>b</i> è divisore di <i>a</i></p></li>
<li><p class="noindentf">si può eseguire la divisione esatta <i>a</i> : <i>b</i></p></li>
<li><p class="noindentf">la divisione approssimata <i>a</i> : <i>b</i> dà come resto 0</p></li>
</ul>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="16" id="page-16" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">16</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<ul class="blist">
<li><p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="16" id="page16"></span><b>Divisibilità per 4</b>. Un numero è divisibile per 4 se il numero formato dalle sue ultime due cifre è divisibile per 4 oppure se le sue ultime due cifre sono due zeri.</p></li>
<li><p class="noindent"><b>Divisibilità per 5</b>. Un numero è divisibile per 5 se la sua ultima cifra è 0 o 5.</p></li>
<li><p class="noindent"><b>Divisibilità per 9</b>. Un numero è divisibile per 9 se la somma delle sue cifre è divisibile per 9.</p></li>
<li><p class="noindent"><b>Divisibilità per 10</b>. Un numero è divisibile per 10 se la sua ultima cifra è 0.</p></li>
<li><p class="noindent"><b>Divisibilità per 11</b>. Un numero è divisibile per 11 se lo è la differenza tra la somma delle sue cifre di posto dispari (contandole per esempio da destra a sinistra), eventualmente aumentata di un multiplo di 11, e la somma delle cifre di posto pari.</p></li>
<li><p class="noindent"><b>Divisibilità per 25</b>. Un numero è divisibile per 25 se le sue ultime due cifre sono 00 o 25 o 50 o 75.</p></li>
</ul>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span></h4>
<p class="noindent">Consideriamo il numero 1716.</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Lultima cifra, 6, è pari → 1716 <span class="cyan">è divisibile per 2</span>.</p></li>
<li><p class="noindent">La somma delle cifre 1 + 7 + 1 + 6 = 15 è divisibile per 3 → 1716 <span class="cyan">è divisibile per 3</span>.</p></li>
<li><p class="noindent">Il numero formato dalle ultime due cifre, 16, è divisibile per 4 → 1716 è <span class="cyan">divisibile per 4</span>.</p></li>
<li><p class="noindent">Lultima cifra non è né 0 né 5 → 1716 <span class="cyan">non è divisibile per 5</span>.</p></li>
<li><p class="noindent">La somma delle cifre 1 + 7 + 1 + 6 = 15 non è divisibile per 9 → 1716 <span class="cyan">non è divisibile per 9</span>.</p></li>
<li><p class="noindent">Lultima cifra non è 0 → 1716 <span class="cyan">non è divisibile per 10</span>.</p></li>
<li><p class="noindent">La somma delle cifre di posto dispari è 6 + 7 = 13, la somma delle cifre di posto pari è 1 + 1 = 2 e si ha 13 2 = 11, che è divisibile per 11 → 1716 <span class="cyan">è divisibile per 11</span>.</p></li>
<li><p class="noindent">Il numero formato dalle ultime due cifre è 16 → 1716 <span class="cyan">non è divisibile per 25</span>.</p></li>
</ul>
</div>
<h3 class="sec_title" id="sec13">13. Scomposizione in fattori primi<a id="ind74"></a><!--<?"scomposizione|in fattori primi",4,0,2>-->
</h3>
<div class="definition" title_dea="Numero primo" key_dea="numero primo, numeri primi">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">NUMERO PRIMO<a id="ind75"></a><!--<?"numero|primo",4,0,2>--></span>
</h4>
<p class="noindentin">Un numero naturale si dice primo se è divisibile solo per se stesso e per 1. Il numero 1, per convenzione, <i>non</i> si considera un numero primo.</p>
</div>
<p class="noindent">Ad esempio, il numero 7 è divisibile solo per 1 e per 7, quindi 7 è un numero primo. Il numero 6 è divisibile, oltre che per 1 e per 6, anche per 2 e per 3, quindi 6 non è un numero primo.</p>
<p class="noindent"><b>Ogni numero naturale, diverso da 0, che non sia primo si può esprimere, in un solo modo, come prodotto di fattori primi</b><a id="ind76"></a><!--<?"prodotto|di fattori primi",4,0,2>-->.</p>
<p class="noindent">Scomporre in fattori primi un numero naturale significa determinare tali fattori.</p>
<p class="noindent">Per scomporre un numero in fattori primi<a id="ind77"></a><!--<?"fattori|primi",4,0,2>--> si cercano i suoi divisori utilizzando i criteri di divisibilità, partendo dal primo numero della successione dei numeri primi, cioè 2, e procedendo in ordine crescente. Si esegue la divisione del numero dato per il più piccolo numero primo che risulta suo divisore. Si divide il quoziente ottenuto per il suo divisore primo più piccolo e si continua, ripetendo il procedimento, finché il quoziente risulta uguale a 1.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="17" id="page-17" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">17</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<h4 class="noindent">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="17" id="page17"></span><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span>
</h4>
<p class="noindent">Il procedimento per scomporre in fattori primi il numero 6552 può essere schematizzato come in <a href="#ch1.fg12"><span class="fron">FIGURA 12</span></a>. Pertanto</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="20.833ex" height="2.167ex" viewBox="0 -894.2 8980.1 940.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2297" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3358,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="4542" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(5048,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="6232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6737" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="7464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(7970,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>6552</mn><mo>=</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>3</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>·</mo><mn>7</mn><mo>·</mo><mn>13</mn></mrow></math></script></p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg12"><img src="images/c01u01f12.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 12</p>
</div>
</div>
<h2 class="para_title" id="par06">Massimo comune divisore e minimo comune multiplo</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec14">14. Massimo comune divisore</h3>
<p class="noindent">Consideriamo due numeri naturali, ad esempio 24 e 36.</p>
<p class="noindent">I divisori di 24 sono</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="29ex" height="3ex" viewBox="0 -875 12467.3 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(954,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1564" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2069" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(2519,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3129" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3634" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(4083,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4693" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5198" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(5648,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6258" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="6763" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7213,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="8328" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(8777,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9387,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="10397" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10847,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11457,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>1</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>2</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>3</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>4</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>6</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>8</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>12</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>24</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">e i divisori di 36 sono</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="33.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 14536.9 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(954,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1564" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2069" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(2519,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3129" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3634" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(4083,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4693" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5198" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(5648,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6258" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="6763" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7213,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="8328" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(8777,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9387,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="10397" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10847,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11457,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="12467" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(12916,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(13526,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>1</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>2</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>3</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>4</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>6</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>9</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>12</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>18</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>36</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">I numeri 1, 2, 3, 4, 6, 12 sono divisori sia di 24 sia di 36; per questo motivo vengono detti <i>divisori comuni</i><a id="ind78"></a><!--<?"divisori comuni",4,0,2>--> di 24 e 36. Il più grande di essi, ossia 12, è il <b>massimo comune divisore</b> di 24 e 36.</p>
<div class="definition" title_dea="Massimo comune divisore" key_dea="massimo comune divisore, MCD">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">MASSIMO COMUNE DIVISORE</span>
</h4>
<p class="noindentin">Il massimo comune divisore (<i>MCD</i>) di due o più numeri naturali,<a id="ind79"></a><!--<?"MCD|di numeri naturali",4,0,2>--> diversi da zero, è il più grande dei loro divisori comuni.</p>
</div>
<p class="noindent">Il <i>MCD</i> di due numeri <i>a</i> e <i>b</i> si indica con la scrittura <i>MCD</i>(<i>a</i> ; <i>b</i>), quello di tre numeri <i>a</i>, <i>b</i>, <i>c</i> si indica con <i>MCD</i>(<i>a</i> ; <i>b</i> ; <i>c</i>) e così via.</p>
<div class="rule" title_dea="Regola per determinare il massimo comune divisore" key_dea="calcolo massimo comune divisore, massimo comune divisore, calcolo MCD, MCD, regola per determinare il massimo comune divisore">
<h4 class="noindent"><span class="red"><b>REGOLA</b></span></h4>
<p class="noindent">Per determinare il <i>MCD</i> di due o più numeri naturali</p>
<ol class="olist">
<li><p class="noindent">si scompongono in fattori primi i numeri dati;</p></li>
<li><p class="noindent">si moltiplicano fra loro tutti i fattori primi comuni ai numeri dati, presi una sola volta, ciascuno con lesponente minore con cui figura.</p></li>
</ol>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="18" id="page-18" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">18</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<h4 class="noindent">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="18" id="page18"></span><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span>
</h4>
<p class="hang"><b>1</b>&nbsp;&nbsp;Determiniamo <i>MCD</i>(126; 360; 216).</p>
<ol class="olist">
<li>
<p class="noindent">Scomponiamo in fattori primi i numeri dati:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="57.167ex" height="3.167ex" viewBox="0 -894.2 24622.8 1338.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1792" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="2853" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="3580" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4086,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="5270" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="5775" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><g transform="translate(6280,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(9330,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="11123" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12183,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="13368" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(13873,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="15057" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15562" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(16067,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(19117,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="20910" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(21971,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="23155" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(23660,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>126</mn><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>·</mo><mn>7</mn><mi></mi><mn>360</mn><mo>=</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>3</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>·</mo><mn>5</mn><mi></mi><mn>216</mn><mo>=</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>3</mn></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>3</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent">I fattori primi comuni a tutti i numeri dati sono 2 e 3. Lesponente più piccolo con cui compare il fattore 2 è 1, lesponente più piccolo con cui compare il 3 è 2. Quindi è</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.333ex" height="3.167ex" viewBox="0 -893.9 17817.7 1338.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-4D"></use><use x="1056" y="0" xlink:href="#MJMATHI-43"></use><use x="1821" y="0" xlink:href="#MJMATHI-44"></use><g transform="translate(2654,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3263" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(3657,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><g transform="translate(5172,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(6232,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6842,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(8357,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="8967" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(9417,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10027,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="11542" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="12213" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13274" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="14001" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(14507,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="15746" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(16807,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>M</mi><mi>C</mi><mi>D</mi><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mn>126</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>360</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>216</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>2</mn><mo></mo><msup><mn>3</mn><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><mn color="#00aef0">18</mn></mrow></math></script></p>
</li>
</ol>
</div>
<p class="noindent">Osserviamo che se <i>a</i> è un multiplo di <i>b</i>, ossia <i>b</i> è un divisore di <i>a</i>, allora <i>MCD</i>(<i>a</i> ; <i>b</i>) = <i>b</i>. Ad esempio, <i>MCD</i>(12 ; 4) = 4 e <i>MCD</i>(3 ; 18) = 3.</p>
<div class="definition" title_dea="Numeri primi tra loro" key_dea="numeri primi tra loro, primi tra loro, comprimi, numeri coprimi">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">NUMERI PRIMI TRA LORO</span>
</h4>
<p class="noindentin">Due o più numeri naturali sono primi tra loro<a id="ind80"></a><!--<?"numeri|primi tra loro",4,0,2>--> (o <i>coprimi</i>) se il loro massimo comune divisore è 1.</p>
</div>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span></h4>
<p class="hang"><b>2</b>&nbsp;&nbsp;Scomponiamo in fattori primi i numeri 50 e 63:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="28.167ex" height="3.167ex" viewBox="0 -894.9 12135.9 1339.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="2348" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="3075" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(3581,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(4543,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(7592,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="8880" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(9941,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="11125" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="11630" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>50</mn><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>5</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mi></mi><mn>63</mn><mo>=</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>·</mo><mn>7</mn></mrow></math></script></p>
<p class="hangg">I fattori primi di 50 sono 2 e 5; nessuno di essi è fattore primo di 63. Dunque 50 e 63 sono primi fra loro. Si ha quindi <i>MCD</i>(50 ; 63) = <span class="cyan">1</span>.</p>
</div>
<h3 class="sec_title" id="sec15">15. Minimo comune multiplo<a id="ind81"></a><!--<?"minimo comune multiplo",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">Consideriamo i multipli diversi da zero di due numeri naturali, ad esempio 8 e 12.</p>
<p class="noindent">I multipli di 8, diversi da 0, sono:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="58.5ex" height="3ex" viewBox="0 -875 25179.4 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(954,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1564,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="2574" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(3024,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3634,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="4644" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(5093,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5703,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="6713" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7163,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7773,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="8783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(9233,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9843,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="10853" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(11302,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11912,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="12922" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(13372,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(13982,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="14992" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(15441,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(16051,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="17061" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(17511,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(18121,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="19131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(19581,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(20191,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="21201" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(21650,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(22260,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="23270" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(23720,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(24330,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>8</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>16</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>24</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>32</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>40</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>48</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>56</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>64</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>72</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>80</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>88</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>96</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>...</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">I multipli di 12, diversi da 0, sono:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="46.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 19980.6 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(1459,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2069,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="3079" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(3529,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4139,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="5149" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(5598,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6208,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="7218" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7668,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8278,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="9288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(9738,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10348,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="11358" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(11807,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12417,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="13427" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(13877,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(14487,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="15497" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(15946,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(16556,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="18071" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(18521,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(19131,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>12</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>24</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>36</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>48</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>60</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>72</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>84</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>96</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>108</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mn>...</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Osserviamo che, mentre i divisori di un numero sono finiti, i suoi multipli sono infiniti.</p>
<p class="noindent">I numeri 24, 48, 72, 96, ... sono multipli sia di 8 sia di 12. Per questo motivo vengono detti <i>multipli comuni</i><a id="ind82"></a><!--<?"multipli|comuni",4,0,2>--> di 8 e 12. Il più piccolo di essi, ossia 24, è il <b>minimo comune multiplo</b> di 8 e 12.</p>
<div class="definition" title_dea="Minimo comune multiplo" key_dea="minimo comune multiplo, mcm">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">MINIMO COMUNE MULTIPLO</span>
</h4>
<p class="noindentin">Il minimo comune multiplo (<i>mcm</i>) di due o più numeri naturali,<a id="ind83"></a><!--<?"mcm|di numeri naturali",4,0,2>--> diversi da zero, è il più piccolo dei loro multipli comuni diversi da zero.</p>
</div>
<p class="noindent">Il <i>mcm</i> di due numeri <i>a</i> e <i>b</i> si indica con <i>mcm</i>(<i>a</i> ; <i>b</i>), quello di tre numeri <i>a</i>, <i>b</i>, <i>c</i> si indica con <i>mcm</i>(<i>a</i> ; <i>b</i> ; <i>c</i>) e così via.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="19" id="page-19" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">19</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="rule" title_dea="Regola per determinare il minimo comune multiplo" key_dea="calcolo del minimo comune multiplo, minimo comune multiplo, calcolo mcm, mcm, regola per determinare il minimo comune multiplo">
<h4 class="noindent">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="19" id="page19"></span><span class="red"><b>REGOLA</b></span>
</h4>
<p class="noindent">Per determinare il <i>mcm</i> di due o più numeri naturali</p>
<ol class="olist">
<li><p class="noindent">si scompongono in fattori primi i numeri dati;</p></li>
<li><p class="noindent">si moltiplicano fra loro tutti i fattori primi, comuni e non comuni, dei numeri dati, presi una sola volta, ciascuno con lesponente maggiore con cui figura.</p></li>
</ol>
</div>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span></h4>
<p class="noindent">Determiniamo <i>mcm</i>(12 ; 15 ; 18).</p>
<ol class="olist">
<li>
<p class="noindent">Scomponiamo in fattori primi i numeri dati:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="44.833ex" height="3.167ex" viewBox="0 -894.9 19271.7 1339.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(2348,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="3532" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4038" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(4543,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(7592,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="8880" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="9941" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="10668" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="11173" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(11678,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(14728,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="16016" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17077" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="17804" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(18309,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>12</mn><mo>=</mo><msup><mrow><mn>2</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>·</mo><mn>3</mn><mi></mi><mn>15</mn><mo>=</mo><mn>3</mn><mo>·</mo><mn>5</mn><mi></mi><mn>18</mn><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>3</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent">I fattori primi, comuni e non comuni, di tutti i numeri dati sono 2, 3 e 5. Lesponente maggiore con cui compare il fattore 2 è 2, lesponente maggiore con cui compare il 3 è 2, lesponente maggiore con cui compare il 5 è 1. Quindi</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.833ex" height="3.167ex" viewBox="0 -894.9 18047.3 1339.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="883" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="1321" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><g transform="translate(2204,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2813" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(3207,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(4217,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4827" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(5277,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5887,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(6897,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7507" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(7957,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8567,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="9577" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10248" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(11309,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="12493" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(12999,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="14183" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14688" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="15471" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(16532,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>m</mi><mi>c</mi><mi>m</mi><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mn>12</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>15</mn><mtext></mtext><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><msup><mn>2</mn><mn>2</mn></msup><mo></mo><msup><mn>3</mn><mn>2</mn></msup><mo></mo><mn>5</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">180</mn></mrow></math></script></p>
</li>
</ol>
</div>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent">Se <i>a</i> è un multiplo di <i>b</i>, ossia <i>b</i> è un divisore di <i>a</i>, si ha <i>mcm</i>(<i>a</i> ; <i>b</i>) = <i>a</i>.</p>
<p class="noindent">Ad esempio <i>mcm</i>(12 ; 4) = 12 e <i>mcm</i>(3 ; 21) = 21.</p>
</li>
<li><p class="noindent">Il minimo comune multiplo di due numeri primi tra loro è il loro prodotto.</p></li>
</ul>
<h2 class="para_title" id="par07">Sistemi di numerazione<a id="ind84"></a><!--<?"numerazione, sistemi di",4,0,2>-->
</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec16">16. Sistema decimale</h3>
<p class="noindent">I numeri naturali che consideriamo sono scritti in un sistema di numerazione detto <b>sistema decimale</b> o <b>sistema a base 10</b>. Ad esempio, il numero 725 contiene 7 centinaia, 2 decine e 5 unità e possiamo scrivere</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="68.333ex" height="3.167ex" viewBox="0 -894.9 29430.6 1339.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1792" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="2853" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="3580" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4086,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="5823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="6828" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="7555" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(8060,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="9293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(10803,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="12910" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(14193,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(16023,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="17816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="18877" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="19604" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(20109,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="21798" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="22804" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="23531" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(24036,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="569" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="25725" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="26731" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="27458" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(27963,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="569" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>725</mn><mo>=</mo><mn>7</mn><mo>·</mo><mn>100</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>·</mo><mn>10</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mi></mi><mo></mo><mi></mi><mn>725</mn><mo>=</mo><mn>7</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>10</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>10</mn></mrow><mrow><mn>1</mn></mrow></msup><mo>+</mo><mn>5</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>10</mn></mrow><mrow><mn>0</mn></mrow></msup></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Questultima scrittura, che utilizza le potenze di 10, è detta <b>forma polinomiale</b>.<a id="ind85"></a><!--<?"polinomiale, forma",4,0,2>--></p>
<p class="noindent">In generale, un <b>sistema di numerazione</b><a id="ind86"></a><!--<?"sistema|di numerazione|a base 10",4,0,2>--> è un insieme di <i>simboli</i>, detti <b>cifre</b>, e di regole per combinarli, per mezzo del quale è possibile rappresentare un qualsiasi numero naturale.</p>
<p class="noindent">Le cifre del sistema decimale sono i primi 10 numeri naturali:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="33.833ex" height="3ex" viewBox="0 -875 14586.6 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(954,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1564" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="2069" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(2519,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3129" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="3634" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(4083,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4693" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="5198" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(5648,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6258" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="6763" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7213,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7823" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="8328" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(8777,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9387" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="9892" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10342,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10952" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="11457" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(11906,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12516" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="13021" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(13471,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="14081" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>0</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>1</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>2</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>3</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>4</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>5</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>6</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>7</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>8</mn><mo>,</mo><mi></mi><mn>9</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent1">Tutti gli altri numeri naturali si rappresentano mediante una sequenza di tali simboli; si chiama <b>ordine di una cifra</b><a id="ind87"></a><!--<?"ordine|di una cifra",4,0,2>--> il posto che essa occupa in tale sequenza, contando, a partire da zero, dallultima cifra a destra verso sinistra. Nel sistema decimale, 10 unità di un ordine formano ununità dellordine immediatamente superiore.</p>
<p class="noindent">Un sistema di numerazione è <b>posizionale</b><a id="ind88"></a><!--<?"posizionale, sistema di numerazione",4,0,2>--> quando il valore numerico associato a ogni cifra varia a seconda della <i>posizione</i> che essa occupa nella scrittura del numero.</p>
<p class="noindent">Il sistema decimale è posizionale. Ad esempio, i numeri 5028 e 2085 sono ovviamente diversi: il 5 rappresenta 5 migliaia nel primo e 5 unità nel secondo.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="20" id="page-20" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">20</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<h4 class="noindent">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="20" id="page20"></span><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span>
</h4>
<p class="noindent">Nel numero 5028</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">8 è la cifra di ordine 0 e rappresenta 8 unità (8 · 10<sup>0</sup>)</p></li>
<li><p class="noindent">2 è la cifra di ordine 1 e rappresenta 2 decine (2 · 10<sup>1</sup>)</p></li>
<li><p class="noindent">0 è la cifra di ordine 2 e rappresenta 0 centinaia (0 · 10<sup>2</sup>)</p></li>
<li><p class="noindent">5 è la cifra di ordine 3 e rappresenta 5 migliaia (5 · 10<sup>3</sup>)</p></li>
</ul>
<p class="noindent">Perciò il numero 5028 si può scrivere in <b>forma polinomiale</b> in questo modo:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.5ex" height="2.333ex" viewBox="0 -894.9 17839 1000.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="2297" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3358,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(727,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1232,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1010,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2921,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3926,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4654,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5159,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1010,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6848,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7853,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8581,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9086,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1010,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(10775,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(11780,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(12508,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(13013,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1010,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>5028</mn><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mn>5</mn><mo></mo><msup><mrow><mn>10</mn></mrow><mn>3</mn></msup><mo>+</mo><mn>0</mn><mo></mo><msup><mrow><mn>10</mn></mrow><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><mn>2</mn><mo></mo><msup><mrow><mn>10</mn></mrow><mn>1</mn></msup><mo>+</mo><mn>8</mn><mo></mo><msup><mrow><mn>10</mn></mrow><mn>0</mn></msup></mstyle></mrow></math></script></p>
</div>
<h3 class="sec_title" id="sec17">17. Cambiamenti di base<a id="ind89"></a><!--<?"base|cambiamento di",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">Il sistema di numerazione decimale, cioè a base 10, è stato universalmente adottato per la sua grande praticità. Il problema della numerazione (che poi, in pratica, è quello di contare) potrebbe benissimo essere risolto anche se, invece del 10, si assumesse come base un qualsiasi altro numero naturale maggiore o uguale a 2. Si potrebbe, ad esempio, creare un sistema a base 4, nel quale</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">le cifre usate per scrivere tutti i numeri sono quattro: 0, 1, 2, 3;</p></li>
<li><p class="noindent">le unità si raggruppano a quattro a quattro;</p></li>
<li><p class="noindent">quattro unità di un certo ordine formano ununità dellordine immediatamente superiore.</p></li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">Quindi anche questo sistema è posizionale e in esso ogni numero può essere espresso in <b>forma polinomiale</b>.</p>
<p class="noindent">In passato, i sistemi di numerazione in base diversa da 10 trovarono applicazione principalmente nel ramo della <i>crittografia</i><a id="ind90"></a><!--<?"crittografia",4,0,2>-->, che studia i metodi per nascondere il significato di un messaggio a chi non è autorizzato a leggerlo.</p>
<p class="noindent">Con lavvento dei calcolatori elettronici, in informatica fu ampiamente utilizzato il <b>sistema di numerazione a base 2</b>,<a id="ind91"></a><!--<?"sistema|di numerazione|a base 2",4,0,2>--> o <b>sistema binario</b>, perché il calcolatore riconosce <i>due</i> stati fondamentali, associati alle cifre 0 e 1.</p>
<h4 class="h4">Dalla base <i>b</i> alla base 10</h4>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf"><span class="red"><b>BASI MAGGIORI DI 10</b></span></p>
<p class="noindentf">Se la base del sistema di numerazione è maggiore di 10, oltre alle 10 cifre da 0 a 9, si usano altre cifre rappresentate, di solito, da lettere maiuscole. Ad esempio, nel sistema in base 12 le cifre sono</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="28.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 12179.8 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(954,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1564,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2174" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="2679" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(3129,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3739,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4349,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g><use x="5198" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(5647,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6257,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="6867" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="7372" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7822,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8432,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9042" y="0" xlink:href="#MJMAIN-41"></use><use x="9797" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(10246,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10856,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11466" y="0" xlink:href="#MJMAIN-42"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>0</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>1</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>...</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>9</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>A</mtext><mo>,</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>B</mtext></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">Per convertire in base 10 un numero dato in base <i>b</i>, dobbiamo scrivere questultimo in forma polinomiale. Poiché, in un sistema a base <i>b</i>, le unità sono raggruppate a <i>b</i> a <i>b</i>, alla cifra di ordine <i>n</i> è associato il valore numerico che, scritto nel sistema decimale, è il prodotto della cifra stessa per <i>b<sup>n</sup></i>.</p>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>1</b>&nbsp;&nbsp;Consideriamo il numero naturale che, in base 4, è scritto <span class="red">132</span>, cioè 132<sub>4</sub>.</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent">Alla cifra 2, di ordine 0, è associato il valore numerico che, scritto nel sistema decimale, è 2 · 4<sup>0</sup>:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="24.167ex" height="3.167ex" viewBox="0 -905.9 10399.5 1350.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1392" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(2675,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3285" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="4012" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4517,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="5757" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6818" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="7545" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8050" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="8833" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="9894" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>2</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>2</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>0</mn></msup><mo>=</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>2</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent">Alla cifra 3, di ordine 1, è associato il valore numerico 3 · 4<sup>1</sup>:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18.167ex" height="3.167ex" viewBox="0 -905.9 7828.5 1350.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1392" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(2675,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3285" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4012" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4517,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="5757" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6818,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>3</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>3</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>1</mn></msup><mo>=</mo><mn>12</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent">Alla cifra 1, di ordine 2, è associato il valore numerico 1 · 4<sup>2</sup>:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18.167ex" height="3.167ex" viewBox="0 -905.9 7828.5 1350.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1392" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(2675,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3285" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="4012" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4517,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="5757" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6818,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>1</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>1</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><mn>16</mn></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf"><span class="red"><b>ATTENZIONE!</b></span></p>
<p class="noindentf">Per evitare confusione, indicheremo la base in cui è espresso ciascun numero con un indice <i>espresso sempre nel sistema decimale</i>.</p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="21" id="page-21" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">21</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<p class="hangg"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="21" id="page21"></span>Pertanto:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -4.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="52.167ex" height="6.833ex" viewBox="0 -905.9 22440.3 2937.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="2142" y="-213" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="2249" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3310,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1232,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2416" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3421" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4149" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4654,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="5838" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="6843" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="7571" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(8076,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(12,-615)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(526.6219583078562,0) scale(8.524391661571244,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(4064,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(5016.866456167779,0) scale(8.524391661571244,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="8559" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g><g transform="translate(1612,-1614)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-66"></use><use transform="scale(0.707)" x="311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use transform="scale(0.707)" x="816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use transform="scale(0.707)" x="1213" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="2051" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><g transform="translate(1807,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2238,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use transform="scale(0.707)" x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use transform="scale(0.707)" x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use transform="scale(0.707)" x="1349" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use transform="scale(0.707)" x="1632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use transform="scale(0.707)" x="2193" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use transform="scale(0.707)" x="2698" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="3536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use transform="scale(0.707)" x="3819" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="4324" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use transform="scale(0.707)" x="4607" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g></g></g><use x="12626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(13687,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="14919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(15925,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="17157" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="18162" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="18945" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(20006,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(20616,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1010,-150)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msub><mrow><mn>132</mn></mrow><mn>4</mn></msub><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mn>1</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><mn>3</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>1</mn></msup><mo>+</mo><mn>2</mn><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>0</mn></msup></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mtext>forma</mtext><mtext></mtext><mtext>polinomiale</mtext></mrow></munder><mo>=</mo><mn>16</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mtext></mtext><mstyle color="#00aef0"><msub><mrow><mn>30</mn></mrow><mrow><mn>10</mn></mrow></msub></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>2</b>&nbsp;&nbsp;Rappresentiamo nel sistema decimale il numero che in base 5 si scrive 20413:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><span style="display: inline-block; white-space: nowrap; padding: 1px 0px;"><span style="display: inline-block; position: relative; vertical-align: -2.667ex; width: 53.333ex; height: 6.667ex;"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; position: absolute; left: 0px;" width="53.333ex" height="6.667ex" viewBox="0 -1669.4 22989.9 2838.8"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,766)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="2020" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="3570" y="-213" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g><g transform="translate(3771,0)"><g transform="translate(0,766)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="1060" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1788" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(2293,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="3477" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4482" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="5209" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(5715,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="6899" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7904" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="8631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(9137,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="10321" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11326" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="12053" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(12559,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="13743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="15475" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(15981,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="17221" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g transform="translate(0,-725)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="1060" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1788" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(2293,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="4030" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5035" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5762" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(6268,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="7500" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="8505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="9232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10238" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="11020" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12081,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="14379" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(15440,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(16050,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2020,-150)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g></g></g></g></g></svg></span></span></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><msub><mrow><mn>20413</mn></mrow><mn>5</mn></msub></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo>=</mo><mn>2</mn><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>4</mn></msup><mo>+</mo><mn>0</mn><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>3</mn></msup><mo>+</mo><mn>4</mn><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><mn>1</mn><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>1</mn></msup><mo>+</mo><mn>3</mn><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>0</mn></msup><mo>=</mo></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo>=</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>625</mn><mo>+</mo><mn>4</mn><mo></mo><mn>25</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>1358</mn><mo>=</mo><mtext></mtext><mstyle color="#00aef0"><msub><mrow><mn>1358</mn></mrow><mrow><mn>10</mn></mrow></msub></mstyle></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>3</b>&nbsp;&nbsp;Rappresentiamo nel sistema decimale il numero che in base 2 si scrive 1101:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="67ex" height="2.5ex" viewBox="0 -894.9 28828.3 1081.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="2856" y="-213" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2754" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3815" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="4542" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(5048,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="6232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7237" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="7964" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(8470,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9654" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10659" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="11386" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(11892,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="13076" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14081" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="14808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(15314,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="16553" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17614" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="18341" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="19347" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="20074" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="21079" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="21806" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="22812" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="23594" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(24655,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="25943" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(27004,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1010,-150)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msub><mrow><mn>1101</mn></mrow><mn>2</mn></msub><mo>=</mo><mn>1</mn><mo></mo><msup><mn>2</mn><mn>3</mn></msup><mo>+</mo><mn>1</mn><mo></mo><msup><mn>2</mn><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><mn>0</mn><mo></mo><msup><mn>2</mn><mn>1</mn></msup><mo>+</mo><mn>1</mn><mo></mo><msup><mn>2</mn><mn>0</mn></msup><mo>=</mo><mn>8</mn><mo>+</mo><mn>4</mn><mo>+</mo><mn>0</mn><mo>+</mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>13</mn><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><msub><mrow><mn>13</mn></mrow><mrow><mn>10</mn></mrow></msub></mstyle></mrow></math></script></p>
</div>
<h4 class="h4">Dalla base 10 alla base <i>b</i>
</h4>
<div class="boxr">
<p class="noindent"><span class="red"><b>ALGORITMO DELLE DIVISIONI SUCCESSIVE<a id="ind92"></a><!--<?"algoritmo|delle divisioni successive",4,0,2>--></b></span></p>
<p class="noindent">Per convertire in base <i>b</i> un numero <i>x</i>, rappresentato in base 10, si procede così:</p>
<ol class="olist">
<li><p class="noindent">si divide <i>x</i> per <i>b</i>; il resto ottenuto costituisce lultima cifra a destra del numero <i>x</i> espresso in base <i>b</i>;</p></li>
<li><p class="noindent">si divide nuovamente per <i>b</i> il quoziente ottenuto; il nuovo resto è la cifra, in base <i>b</i>, immediatamente a sinistra di quella ottenuta precedentemente;</p></li>
<li><p class="noindent">si ripete loperazione <span class="red"><b>b.</b></span> fino a ottenere un quoziente nullo.</p></li>
</ol>
<p class="noindent">Lultimo resto è la prima cifra a sinistra nel numero <i>x</i> scritto nella base <i>b</i>.</p>
</div>
<div class="rbox">
<p class="noindent"><span class="red"><b>ETIMOLOGIA</b></span></p>
<p class="noindent">Il termine <b>algoritmo</b><a id="ind93"></a><!--<?"algoritmo",4,0,2>--> deriva dal nome del matematico di cultura araba <i>Mohammed ibn-Musa al-Khuwarizmi</i>,<a id="ind94"></a><!--<?"al-Khuwarizmi",4,0,2>--> che visse a Baghdad nel IX secolo d.C.; egli ci tramandò non solo un importante libro di calcolo numerico, ma anche un libro di algebra sulle equazioni di primo e secondo grado che fu basilare per lo sviluppo dellalgebra stessa.</p>
<p class="noindent">La parola algoritmo indica un <i>procedimento di calcolo</i>. Esso consiste in una successione finita di operazioni elementari da eseguire una dopo laltra in un ordine ben preciso e deve avere le seguenti caratteristiche: deve essere <i>finito</i> (cioè terminare dopo un numero finito di operazioni), <i>definito</i> (ossia essere conciso e non ambiguo), <i>completo</i> e deve <i>raggiungere il risultato</i> per il quale è stato progettato.</p>
</div>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>4</b>&nbsp;&nbsp;Esprimiamo il numero 26<sub>10</sub> nel sistema <span class="green">binario</span>.</p>
<p class="hangg">Applichiamo lalgoritmo delle divisioni successive:</p>
<p class="math"><img src="images/pg21.jpg" alt="Image"></p>
<p class="hangg">Quindi 26<sub>10</sub> = <span class="cyan">11010<sub>2</sub></span>.</p>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="22" id="page-22" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">22</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<p class="hang"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="22" id="page22"></span><b>5</b>&nbsp;&nbsp;Esprimiamo in base 8 il numero 4327<sub>10</sub>.</p>
<p class="hangg">Possiamo disporre il calcolo nel seguente modo:</p>
<div class="table">
<p class="math"><img src="images/pg22.jpg" alt="Image"></p>
<p class="hangg">Quindi 4327<sub>10</sub> = <span class="cyan">10347<sub>8</sub></span>.</p>
</div>
</div>
<h2 class="para_title" id="par08">Linsieme dei numeri interi relativi<a id="ind95"></a><!--<?"insieme|dei numeri|interi relativi",4,0,2>-->
</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec18">18. I numeri interi relativi<a id="ind96"></a><!--<?"numeri|interi relativi",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">I numeri naturali non consentono di risolvere tutti i problemi. Ad esempio, nellinsieme dei numeri naturali non possiamo eseguire la sottrazione 8 12. In generale in non si può eseguire una sottrazione se il sottraendo è maggiore del minuendo.</p>
<p class="noindent">Eppure una simile sottrazione, in diverse situazioni, può avere significato. Ad esempio (<a href="#ch1.fg13"><span class="fron">FIGURA 13</span></a>): la temperatura ieri era di 8 gradi, ma oggi si è abbassata di 12 gradi. Qual è ora la temperatura?</p>
<p class="noindent">Per risolvere problemi come questo è necessario introdurre i <b>numeri interi relativi</b>.</p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg13"><img src="images/c01u01f13.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 13</p>
</div>
<div class="definition" title_dea="Numero intero relativo" key_dea="numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">NUMERO INTERO RELATIVO</span>
</h4>
<p class="noindentin">Un numero intero relativo, o semplicemente <i>numero intero</i>, è un numero naturale preceduto da un <i>segno</i> + o .</p>
</div>
<p class="noindent">Linsieme dei numeri interi relativi<a id="ind97"></a><!--<?"Z, insieme dei numeri interi relativi",4,0,2>--> viene indicato con la lettera .</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">I numeri interi preceduti dal segno + sono <b>positivi</b>,<a id="ind98"></a><!--<?"numeri|positivi",4,0,2>--> quelli preceduti dal segno sono <b>negativi</b>.<a id="ind99"></a><!--<?"numeri|negativi",4,0,2>--></p>
<p class="noindent">Per convenzione si considerano uguali i numeri +0 e 0; per tale motivo lo zero si indica solitamente senza segno e non si considera né positivo né negativo:</p>
<p class="math"><span class="cyan">+ 0 = 0 = 0</span></p>
<p class="noindent">I <b>numeri positivi possono essere indicati senza segno</b>: il segno + può essere sottinteso. Ad esempio</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="57ex" height="3ex" viewBox="0 -875 24507.2 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(1288,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="2730" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(3735,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(5250,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="6692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(7697,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(8707,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9317,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(10832,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(12052,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1114" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="1619" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2180" y="0" xlink:href="#MJMAIN-63"></use><use x="2629" y="0" xlink:href="#MJMAIN-68"></use><use x="3190" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(15692,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="16912" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(17417,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(18637,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(20152,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(21372,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(22382,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(22992,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo>+</mo><mn>3</mn><mi></mi><mo>+</mo><mn>100</mn><mi></mi><mo>+</mo><mn>12</mn><mi></mi><mn>345</mn><mi></mi><mtext>oanche</mtext><mi></mi><mn>3</mn><mi></mi><mn>100</mn><mi></mi><mn>12</mn><mi></mi><mn>345</mn></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<ul class="ulist">
<li><p class="noindent"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="3ex" height="1.833ex" viewBox="0 -796.1 1325.7 821.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-5A"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="513" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mi></mi><mo>+</mo></msup></mrow></math></script> è linsieme dei numeri interi positivi.</p></li>
<li><p class="noindent"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="3ex" height="1.667ex" viewBox="0 -706.9 1325.7 731.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-5A"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="513" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mi></mi><mo>-</mo></msup></mrow></math></script> è linsieme dei numeri interi negativi.</p></li>
</ul>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="23" id="page-23" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">23</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="23" id="page23"></span>Due numeri interi<a id="ind100"></a><!--<?"concordi|numeri interi",4,0,2>--> con lo stesso segno sono <b>concordi</b>; due numeri interi con segni diversi sono <b>discordi</b><a id="ind101"></a><!--<?"discordi|numeri interi",4,0,2>-->. Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="57.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 24697.8 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(1288,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1897" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><g transform="translate(2346,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2956" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><g transform="translate(3461,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4071,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="904" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use></g><g transform="translate(6041,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6818,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="438" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6F"></use><use x="928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1533" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="1971" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6F"></use><use x="2461" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="2917" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="3442" y="0" xlink:href="#MJMATHI-69"></use></g><g transform="translate(10777,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="13826" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(14331,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="14941" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><g transform="translate(15390,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="16223" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="17228" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><g transform="translate(17733,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(18343,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="904" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use></g><g transform="translate(20313,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(21089,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="525" y="0" xlink:href="#MJMATHI-69"></use><use x="875" y="0" xlink:href="#MJMATHI-73"></use><use x="1349" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="1787" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6F"></use><use x="2277" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="2733" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="3258" y="0" xlink:href="#MJMATHI-69"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo>+</mo><mn>4</mn><mtext></mtext><mtext>e</mtext><mtext></mtext><mn>8</mn><mtext></mtext><mtext>sono</mtext><mtext></mtext><mi mathvariant="italic">concordi</mi><mi></mi><mn>5</mn><mtext></mtext><mtext>e</mtext><mtext></mtext><mo>-</mo><mn>9</mn><mtext></mtext><mtext>sono</mtext><mtext></mtext><mi mathvariant="italic">discordi</mi></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">I numeri interi relativi sono dunque</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="68.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 29450.8 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="849" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(1298,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2130" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3136" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="3641" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(4090,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4922" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="5928" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="6433" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(6882,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7714" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8720" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="9225" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(9674,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10507" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="11512" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="12017" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(12466,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13299" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="14304" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="14809" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(15258,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15868" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="16373" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(16823,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17655" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="18660" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="19165" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(19615,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="20447" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="21453" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="21958" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(22407,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="23239" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="24245" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="24750" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(25199,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="26031" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="27037" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="27542" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(27991,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(28601,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>...</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>5</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>4</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>3</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>2</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>1</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>0</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo>+</mo><mn>1</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo>+</mo><mn>3</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo>+</mo><mn>4</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>...</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">o anche</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="57ex" height="3ex" viewBox="0 -875 24541 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="849" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(1298,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2130" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3136" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="3641" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(4090,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="4922" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="5928" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="6433" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(6882,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7714" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8720" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="9225" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(9674,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10507" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="11512" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="12017" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(12466,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13299" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="14304" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="14809" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(15258,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15868" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="16373" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(16823,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="17433" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="17938" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(18388,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="18998" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="19503" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(19952,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="20562" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="21067" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(21517,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="22127" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="22632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3B"></use><g transform="translate(23082,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(23692,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>...</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>5</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>4</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>3</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>2</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mo></mo><mn>1</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>0</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>1</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>2</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>3</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>4</mn><mo>;</mo><mtext></mtext><mn>...</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Il sottoinsieme <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="3ex" height="2.833ex" viewBox="0 -842.7 1325.7 1192.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-5A"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="579" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="-444" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msubsup><mi></mi><mn>0</mn><mo>+</mo></msubsup></mrow></math></script> di formato dai numeri interi positivi e dallo zero può essere identificato con linsieme dei numeri naturali; quindi i numeri naturali possono essere considerati un sottoinsieme dei numeri interi<a id="ind102"></a><!--<?"N|sottoinsieme dei numeri interi relativi",4,0,2>--> relativi (<a href="#ch1.fg14"><span class="fron">FIGURA 14</span></a>). Per questo motivo si può dire, anche se impropriamente, che linsieme dei numeri interi relativi è un <b>ampliamento</b> dellinsieme dei numeri naturali.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div title_dea="Rappresentazione insiemistica dei numeri interi relativi" key_dea="insieme dei numeri interi relativi, numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, numeri interi negativi, rappresentazione insiemistica dei numeri interi relativi">
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg14"><img src="images/c01u01f14.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 14</p>
</div>
</div>
<div class="box">
<p class="noindent"><span class="red"><b>APPROFONDIMENTO: COME AMPLIAMENTO DI </b></span></p>
<p class="noindent">Indichiamo con <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="3ex" height="2.833ex" viewBox="0 -842.7 1325.7 1192.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-5A"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="579" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="-444" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msubsup><mi></mi><mn>0</mn><mo>+</mo></msubsup></mrow></math></script> linsieme formato dallo 0 e dai numeri interi positivi e con <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="3ex" height="1.667ex" viewBox="0 -706.9 1325.7 731.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-5A"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="513" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msup><mi></mi><mo></mo></msup></math></script> linsieme dei numeri interi negativi.</p>
<p class="noindent">Associamo al numero 0 di <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="3ex" height="2.833ex" viewBox="0 -842.7 1325.7 1192.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-5A"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="579" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="-444" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msubsup><mi></mi><mn>0</mn><mo>+</mo></msubsup></mrow></math></script> lo 0 di (e viceversa), al numero intero relativo +1 il numero naturale 1 (e viceversa), ..., al numero positivo +5 il numero naturale 5 (e viceversa), ... In generale, associamo a ogni numero intero relativo positivo il numero naturale che si ottiene privando il numero relativo del segno + e viceversa: si dice che in questo modo si è stabilita una <i>corrispondenza biunivoca</i><a id="ind103"></a><!--<?"corrispondenza|biunivoca",4,0,2>--> tra <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="3ex" height="2.833ex" viewBox="0 -842.7 1325.7 1192.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-5A"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="579" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="950" y="-444" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msubsup><mi></mi><mn>0</mn><mo>+</mo></msubsup></mrow></math></script> e . Secondo tale corrispondenza possiamo pensare di identificare, ad esempio, il numero intero relativo +7 con il numero naturale 7, +16 con il numero naturale 16 e così via. Diremo quindi che <a id="ind104"></a><!--<?"ampliamento|di N",4,0,2>--> è un <b>ampliamento</b> di (<a href="#ch1.fg15"><span class="fron">FIGURA 15</span></a>): naturalmente nel nuovo insieme il confronto e le operazioni tra numeri dovranno essere definiti in modo che si conservino sia i risultati ottenuti in sia le stesse proprietà delle operazioni. A questo punto potremo considerare come un sottoinsieme di (come già visto in <a href="#ch1.fg14"><span class="fron">FIGURA 14</span></a>).</p>
<div class="figure" title_dea="I numeri interi relativi come ampliamento dei naturali" key_dea="numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, i numeri interi relativi come ampliamento dei naturali, ampliamento dei numeri naturali">
<p class="img" id="ch1.fg15"><img src="images/c01u01f15.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 15</p>
</div>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindent">La scrittura <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="6.333ex" height="1.833ex" viewBox="0 -706.9 2737.6 771.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJAMS-4E"></use><use x="1004" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2282"></use><use x="2065" y="0" xlink:href="#MJAMS-5A"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi></mi><mo></mo><mi></mi></mrow></math></script> si legge «ℕ è contenuto in ℤ».</p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="24" id="page-24" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">24</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h4 class="h4">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="24" id="page24"></span>Valore assoluto e numeri opposti</h4>
<div class="definition" title_dea="Valore assoluto di un numero intero relativo" key_dea="valore assoluto, modulo, valore assoluto di un numero intero relativo">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">VALORE ASSOLUTO DI UN NUMERO</span><a id="ind105"></a><!--<?"valore|assoluto di un numero|intero relativo",4,0,2>--> <span class="orangeb">INTERO RELATIVO</span>
</h4>
<p class="noindentin">Il valore assoluto o <i>modulo</i> di un numero intero relativo, positivo o negativo, è il numero stesso privato del suo segno.</p>
</div>
<div class="definition" title_dea="Numeri opposti" key_dea="numeri opposti, opposti, opposto">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">NUMERI OPPOSTI<a id="ind106"></a><!--<?"numeri|opposti",4,0,2>--></span>
</h4>
<p class="noindentin">Due numeri<a id="ind107"></a><!--<?"opposti|numeri interi",4,0,2>--> interi relativi con lo stesso valore assoluto e con segni diversi sono opposti.</p>
</div>
<p class="noindent">Il valore assoluto di un numero <i>a</i> si indica scrivendo |<i>a</i>|:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.5ex" height="3.167ex" viewBox="0 -944.5 17863.6 1389"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(0,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(1571,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><use x="2131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3192" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(3697,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(6747,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><g transform="translate(7030,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(8040,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><use x="8601" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(9661,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(10671,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1219,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1829,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2439,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(13721,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><use x="14226" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="15232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><g transform="translate(15737,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><use x="16297" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17358" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo>|</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo>|</mo><mo>=</mo><mn>4</mn><mi></mi><mo>|</mo><mn>10</mn><mo>|</mo><mo>=</mo><mn>10</mn><mi></mi><mo>|</mo><mo>-</mo><mn>8</mn><mo>|</mo><mo>=</mo><mn>8</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Anche se il numero 0 è privo di segno, si può estendere a esso la definizione di valore assoluto scrivendo |0| = 0.</p>
<p class="noindent">Risulta poi, per qualsiasi <i>a</i>, |<i>a</i>| ≥ 0.</p>
<p class="noindent">Lopposto di un numero <i>a</i>, positivo o negativo, si ottiene <b>cambiandogli il segno</b>: se <i>a</i> è positivo il suo opposto è negativo, mentre se <i>a</i> è negativo il suo opposto è positivo:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><span style="display: inline-block; white-space: nowrap; padding: 1px 0px;"><span style="display: inline-block; position: relative; vertical-align: -5ex; width: 30ex; height: 11ex;"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; position: absolute; left: 0px;" width="30ex" height="11ex" viewBox="0 -2632 12898.1 4764"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,1756)"><use xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2019"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1071" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="2193" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="2698" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="3097" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="3491" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(3996,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4605,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5215,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g><use x="6282" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(7792,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8402,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9012,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g><use x="9844" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="10849" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><g transform="translate(0,34)"><use xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2019"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1071" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="2193" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="2698" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="3097" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="3491" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(3996,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4605,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5215,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g><g transform="translate(6059,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6669,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="7279" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><g transform="translate(7784,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8394,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9004,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g><use x="9836" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="10842" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><g transform="translate(0,-1688)"><use xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2019"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1071" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1632" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="2193" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="2698" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="3097" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="3491" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(3996,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4605,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5215,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g><use x="6282" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(7792,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8402,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(9012,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g><g transform="translate(9622,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10232,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11064" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="12069" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></svg></span></span></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>lopposto</mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>di</mtext><mo>+</mo><mn>3</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>è</mtext><mo></mo><mn>3</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>lopposto</mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>di</mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mn>6</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>è</mtext><mo></mo><mn>6</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>lopposto</mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>di</mtext><mo></mo><mn>2</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>è</mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><mo>+</mo><mn>2</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">In generale lopposto di un numero relativo <i>a</i> si indica premettendo a esso il segno , cioè scrivendo <i>a</i>; inoltre, poiché per convenzione +0 = 0 = 0, si considera come <i>opposto di</i> 0 <i>il numero</i> 0 <i>stesso</i>. Inoltre lopposto di <i>a</i> è +<i>a</i>, cioè (<i>a</i>) = +<i>a</i>.</p>
<p class="noindent">In base alle considerazioni precedenti, possiamo esprimere sinteticamente la definizione di valore assoluto di un numero <i>a</i>:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><span style="display: inline-block; white-space: nowrap; padding: 1px 0px;"><span style="display: inline-block; position: relative; vertical-align: -5ex; width: 69ex; height: 11ex;"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; position: absolute; left: 0px;" width="69ex" height="11ex" viewBox="0 -2632 29684.2 4764"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-7C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(283,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(817,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-7C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1377,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2438,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,2618)"><use x="0" y="-909" xlink:href="#MJSZ4-23A7"></use><g transform="translate(0,-1461.6324705882348) scale(1,1.820726470588234)"><use xlink:href="#MJSZ4-23AA"></use></g><use x="0" y="-2619" xlink:href="#MJSZ4-23A8"></use><g transform="translate(0,-3820.6794705882344) scale(1,1.820726470588234)"><use xlink:href="#MJSZ4-23AA"></use></g><use x="0" y="-3828" xlink:href="#MJSZ4-23A9"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(894,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,1756)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,34)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,-1688)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g><g transform="translate(2106,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,1756)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(848,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1457,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1991,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3211,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3821,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="1748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2142" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="2958" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use></g></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,34)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(848,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1457,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1991,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3211,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3821,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-67"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="2020" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="3230" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use></g></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,-1688)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(848,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1457,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1991,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3211,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3821,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-75"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-67"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-75"></use><use x="1627" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="2132" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="2415" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6685,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7295,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(7800,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(8410,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g></g></g></g></g></g><g transform="translate(14688,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(15298,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="15908" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><g transform="translate(16413,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(17023,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-63"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-68"></use><use x="2076" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(19548,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(20158,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-7C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(283,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(817,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-7C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1377,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2438,0)"><use fill="#00aef0" stroke="#00aef0" xlink:href="#MJSZ4-7B"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(811,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,-827)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(2106,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(848,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1457,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2269,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2265"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3330,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,-827)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(848,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1457,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2269,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3330,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g></g></g></g></g></g></g></svg></span></span></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><mo stretchy="false">|</mo><mi>a</mi><mo stretchy="false">|</mo><mo>=</mo><mrow><mo>{</mo> <mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mi>a</mi></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext>è</mtext><mtext></mtext><mtext>positivo</mtext></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo></mo><mi>a</mi></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext>è</mtext><mtext></mtext><mtext>negativo</mtext></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mn>0</mn></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext>è</mtext><mtext></mtext><mtext>uguale</mtext><mtext></mtext><mtext>a</mtext><mtext></mtext><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></mstyle><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>o</mtext><mtext></mtext><mtext>anche</mtext><mtext></mtext><mstyle color="#00aef0"><mo stretchy="false">|</mo><mi>a</mi><mo stretchy="false">|</mo><mo>=</mo><mrow><mo>{</mo> <mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mi>a</mi></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo></mo><mi>a</mi></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mo>&lt;</mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -4.833ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="47.333ex" height="6.833ex" viewBox="0 -875 20401.5 2907"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><g transform="translate(283,0)"><g transform="translate(242,0)"><g transform="translate(189,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><g transform="translate(0,-615)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(390,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><use x="1211" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><g transform="translate(0,-1614)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(377,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1143" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use><g transform="translate(1362,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="2536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><use x="2433" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><use x="2994" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4055" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4838" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="5621" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><g transform="translate(7187,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7797,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="9016" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><g transform="translate(9299,0)"><g transform="translate(242,0)"><g transform="translate(189,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g><g transform="translate(0,-555)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(390,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><use x="1211" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><g transform="translate(0,-1554)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(377,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1143" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><g transform="translate(1362,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="2536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><use x="11450" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><use x="12011" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13072" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="13855" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="14249" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="15032" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="15537" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="16209" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17269" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="18052" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="18835" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="19896" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">|</mo><munder><munder><mrow><mo>+</mo><mn>3</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mi>a</mi><mtext></mtext><mo>&gt;</mo><mtext></mtext><mn>0</mn></mrow></munder><mo stretchy="false">|</mo><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><mn>3</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><mo stretchy="false">|</mo><munder><munder><mrow><mo></mo><mn>7</mn></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mi>a</mi><mtext></mtext><mo>&lt;</mo><mtext></mtext><mn>0</mn></mrow></munder><mo stretchy="false">|</mo><mo>=</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>7</mn><mo>=</mo><mn>7</mn></mrow></math></script></p>
<h3 class="sec_title" id="sec19">19. Rappresentazione dei numeri interi relativi su una retta orientata<a id="ind108"></a><!--<?"rappresentazione|dei numeri|interi relativi su una retta orientata",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">Già sappiamo rappresentare i numeri naturali su una semiretta orientata. In modo analogo, possiamo rappresentare i numeri interi su una <b>retta orientata</b>.<a id="ind109"></a><!--<?"retta|orientata",4,0,2>--> Anche in questo caso, per semplicità, supponiamo che la retta sia disposta orizzontalmente e che il verso di percorrenza sia quello che va da sinistra a destra. Scegliamo un punto qualsiasi della retta (<b>origine</b>), al quale associamo il numero 0, e fissiamo un segmento di lunghezza <i><b>u</b></i> come <b>unità di misura</b><a id="ind110"></a><!--<?"unit&#x00E0;|di misura",4,0,2>--> delle lunghezze. Riportando <span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="25" id="page25"></span>tale segmento a partire dallorigine verso destra, come abbiamo fatto per i numeri naturali, determineremo i punti ai quali associare i numeri interi positivi; per individuare i punti cui associare i numeri interi negativi procederemo allo stesso modo, ma spostandoci nel verso opposto, cioè verso sinistra.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="25" id="page-25" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">25</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">Nella rappresentazione dei numeri interi relativi su una retta, due numeri opposti sono sempre simmetrici rispetto al punto associato allo 0, ossia si trovano alla stessa distanza dallo 0, ma da parti opposte (<a href="#ch1.fg16"><span class="fron">FIGURA 16</span></a>).</p>
<div title_dea="Rappresentazione dei numeri interi relativi" key_dea="numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, rappresentazione dei numeri interi relativi su una retta, numeri opposti">
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg16"><img src="images/c01u01f16.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 16</p>
</div>
</div>
<h3 class="sec_title" id="sec20">20. Lordinamento nellinsieme dei numeri interi relativi<a id="ind111"></a><!--<?"ordinamento|nell&#x2019;insieme dei numeri interi relativi",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">La rappresentazione dei numeri interi relativi su una retta permette di comprendere lordinamento dellinsieme .</p>
<p class="noindent">Vediamo, ad esempio, che i numeri negativi precedono i numeri positivi: diremo perciò che, tra due numeri discordi, il numero negativo è sempre minore del numero positivo.</p>
<p class="noindent">Vediamo anche che +3 precede +5, e perciò +3 è minore di +5 (ossia +5 è maggiore di +3), mentre 5 precede 3 e perciò 5 è minore di 3 (ossia 3 è maggiore di 5) (<a href="#ch1.fg17"><span class="fron">FIGURA 17</span></a>).</p>
<div title_dea="Ordinamento dei numeri interi relativi" key_dea="numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, ordinamento, ordinamento dei numeri interi relativi">
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg17"><img src="images/c01u01f17.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 17</p>
</div>
</div>
<p class="noindent">Possiamo pertanto dire che</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">tra due numeri discordi, il numero negativo è minore del numero positivo;</p></li>
<li><p class="noindent">lo zero è maggiore di qualsiasi numero negativo e minore di qualsiasi numero positivo;</p></li>
<li><p class="noindent">tra due numeri positivi il minore è quello che ha il minore valore assoluto;</p></li>
<li><p class="noindent">tra due numeri negativi il minore è quello che ha il maggiore valore assoluto.</p></li>
</ul>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span></h4>
<p class="noindent">Scriviamo in ordine crescente, ossia dal minore al maggiore, i seguenti numeri interi:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="47.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 20299.6 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><g transform="translate(1288,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="2730" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3735" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(4240,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="5682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(6687,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g transform="translate(7697,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="8917" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(9422,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="10864" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(11869,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(13384,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="14827" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(15832,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(16842,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="18284" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(19289,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo>+</mo><mn>8</mn><mi></mi><mo>-</mo><mn>2</mn><mi></mi><mo>-</mo><mn>21</mn><mi></mi><mn>0</mn><mi></mi><mo>+</mo><mn>100</mn><mi></mi><mo>-</mo><mn>10</mn><mi></mi><mo>+</mo><mn>12</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">I numeri negativi (2; 21; 10) devono precedere lo zero e tra essi il minore è quello che ha il valore assoluto maggiore; dunque devono essere posti in questordine: 21, 10, 2. A essi devono seguire 0 e poi i numeri positivi, nellordine dato dal loro valore assoluto, ossia +8, +12, +100.</p>
<p class="noindent">Quindi i numeri dati, scritti in ordine crescente, sono:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="47.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 20299.6 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g transform="translate(1793,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="3235" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(4240,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(5250,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="6692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(8202,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="9422" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(9927,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="11369" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="12374" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><g transform="translate(12879,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="14322" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(15327,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(16337,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><use x="17779" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(18784,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo>-</mo><mn>21</mn><mi></mi><mo>-</mo><mn>10</mn><mi></mi><mo>-</mo><mn>2</mn><mi></mi><mn>0</mn><mi></mi><mo>+</mo><mn>8</mn><mi></mi><mo>+</mo><mn>12</mn><mi></mi><mo>+</mo><mn>100</mn></mrow></math></script></span></p>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -6ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="14.833ex" height="13ex" viewBox="0 -3055.6 6413.6 5611.2"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(1479,2241)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1565" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><use x="2626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g transform="translate(0,750)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use><use x="1843" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="2626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><g transform="translate(3131,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3741" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="4524" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><use x="5585" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(1870,-912)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="782" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><use x="1843" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g transform="translate(835,-2342)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2070" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><use x="3131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3914" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable><mtr><mtd><mrow><mo></mo><mn>7</mn><mo>&lt;</mo><mn>1</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mn>0</mn><mo>&gt;</mo><mo></mo><mn>1</mn><mtext></mtext><mn>0</mn><mo>&lt;</mo><mn>5</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mn>5</mn><mo>&lt;</mo><mn>8</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mo></mo><mn>12</mn><mo>&lt;</mo><mo></mo><mn>2</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="26" id="page-26" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">26</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h3 class="sec_title" id="sec21">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="26" id="page26"></span>21. Le quattro proprietà dellinsieme dei numeri interi relativi<a id="ind112"></a><!--<?"propriet&#x00E0;|dell&#x2019;insieme dei numeri|interi relativi",4,0,2>-->
</h3>
<p class="noindent">Linsieme dei numeri interi relativi gode delle seguenti proprietà.</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Linsieme dei numeri interi è <b>ordinato</b> e <b>infinito</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Ogni numero intero <b>ha un successivo</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Ogni numero intero <b>ha un precedente</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Linsieme dei numeri interi <b>non ha un elemento minimo</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Linsieme dei numeri interi <b>non ha un elemento massimo</b>.</p></li>
<li><p class="noindent">Linsieme dei numeri interi è <b>discreto</b>.<a id="ind113"></a><!--<?"insieme|discreto",4,0,2>--></p></li>
</ul>
<h2 class="para_title" id="par09">Le quattro operazioni aritmetiche con i numeri interi relativi<a id="ind114"></a><!--<?"operazioni|con i numeri|interi relativi",4,0,2>-->
</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec22">22. Addizione</h3>
<div class="definition" title_dea="Somma di due numeri interi relativi" key_dea="somma, addizione, numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, somma di due numeri interi relativi, somma di due numeri interi relativi concordi, somma di due numeri interi relativi discordi, somma di due numeri opposti">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">SOMMA DI DUE NUMERI INTERI RELATIVI</span>
</h4>
<p class="noindentin">La <b>somma di due numeri interi relativi concordi</b><a id="ind115"></a><!--<?"somma|di due numeri|concordi",4,0,2>--> è il numero intero relativo che ha per segno lo stesso segno degli addendi e per valore assoluto la somma dei valori assoluti degli addendi.</p>
<p class="noindentin">La <b>somma di due numeri interi relativi discordi</b><a id="ind116"></a><!--<?"somma|di due numeri|discordi",4,0,2>--> è il numero intero relativo che ha per segno il segno delladdendo maggiore in valore assoluto e per valore assoluto la differenza tra il maggiore e il minore dei due valori assoluti.</p>
<p class="noindentin">La <b>somma di due numeri opposti</b><a id="ind117"></a><!--<?"somma|di due numeri|opposti",4,0,2>--> è zero.</p>
</div>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>1</b>&nbsp;&nbsp;(+12) + (+4)</p>
<p class="hangg">I due addendi sono concordi, perciò (+12) + (+4) = +(12 + 4) = <span class="cyan">+16</span>. Il segno della somma è quello dei due addendi, ossia +.</p>
<p class="hang"><b>2</b>&nbsp;&nbsp;(12) + (4)</p>
<p class="hangg">I due addendi sono concordi, perciò si ha (12) + (4) = (12 + 4) = <span class="cyan">16</span>. Il segno della somma è quello dei due addendi, ossia .</p>
<p class="hang"><b>3</b>&nbsp;&nbsp;(+12) + (4)</p>
<p class="hangg">I due addendi sono discordi, perciò si ha (+12) + (4) = +(12 4) = <span class="cyan">+8</span>. Il segno della somma è +, ossia quello delladdendo maggiore in valore assoluto.</p>
<p class="hang"><b>4</b>&nbsp;&nbsp;(12) + (+4)</p>
<p class="hangg">I due addendi sono discordi, perciò (12) + (+4) = (12 4) = <span class="cyan">8</span>. Il segno della somma è , ossia quello delladdendo maggiore in valore assoluto.</p>
<p class="hang"><b>5</b>&nbsp;&nbsp;(+15) + (15)</p>
<p class="hangg">I due addendi sono opposti, quindi la loro somma è <span class="cyan">0</span>.</p>
</div>
<p class="noindent">Laddizione tra numeri interi relativi<a id="ind118"></a><!--<?"addizione|tra numeri interi relativi",4,0,2>--> gode delle stesse proprietà delladdizione<a id="ind119"></a><!--<?"addizione|propriet&#x00E0; dell&#x2019;",4,0,2>--> tra numeri naturali: valgono la <b>proprietà commutativa</b><a id="ind120"></a><!--<?"commutativa, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> e quella <b>associativa</b><a id="ind121"></a><!--<?"associativa, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> e lo <b>0 è lelemento neutro</b><a id="ind122"></a><!--<?"elemento neutro",4,0,2>--> (vedi <span class="fron">TEORIA.ZIP</span>).</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="27" id="page-27" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">27</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h3 class="sec_title" id="sec23">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="27" id="page27"></span>23. Sottrazione<a id="ind123"></a><!--<?"sottrazione",4,0,2>-->
</h3>
<div class="definition" title_dea="Differenza di due numeri interi relativi" key_dea="differenza, sottrazione, numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, differenza di due numeri interi relativi">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">DIFFERENZA DI DUE NUMERI INTERI RELATIVI</span>
</h4>
<p class="noindentin">La differenza di due numeri interi relativi<a id="ind124"></a><!--<?"differenza|di due numeri|interi relativi",4,0,2>--> è la somma del minuendo con lopposto del sottraendo.</p>
</div>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -9.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="38.5ex" height="19.833ex" viewBox="0 -4520.3 16562.5 8540.6"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,3706)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4202" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4985" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5490" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6162" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7616" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(8400,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10026" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11031" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="12208" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="12713" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="13385" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14446" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="15229" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g transform="translate(0,2215)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4202" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="4985" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5490" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6162" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7616" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(8400,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10026" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11031" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="12208" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="12713" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="13385" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14446" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(15229,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4202" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4985" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5490" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6162" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7616" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(8400,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10026" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11031" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="12208" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="12713" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="13385" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14446" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(15229,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4202" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="4985" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5490" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6162" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7616" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(8400,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10026" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11031" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="12208" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="12713" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="13385" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14446" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="15229" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><g transform="translate(0,-2256)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4202" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(4985,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="5995" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6667" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(8905,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="9915" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10531" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11930" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(12713,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="13723" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="14395" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15456" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><g transform="translate(0,-3747)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4202" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(4985,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="5995" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6667" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8121" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(8905,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="9915" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10531" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11930" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(12713,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g><use x="13723" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="14395" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15456" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>8</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>16</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo></mo><mn>16</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo></mo><mn>8</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>18</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Come accade nella sottrazione tra numeri naturali, anche per i numeri interi relativi <i>la differenza è quel numero che, addizionato al sottraendo</i>, dà per somma il minuendo.</p>
<p class="noindent">È importante notare che <b>nellinsieme</b> <b>la sottrazione si può sempre eseguire</b>: la sottrazione è unoperazione <b>interna</b> a .<a id="ind125"></a><!--<?"operazione|interna|a Z",4,0,2>--> La sottrazione tra numeri interi relativi gode della <b>proprietà invariantiva</b><a id="ind126"></a><!--<?"invariantiva, propriet&#x00E0;",4,0,2>-->, ma <b>non</b> gode delle proprietà <i>commutativa</i> e <i>associativa</i> e <b>non</b> ha <i>elemento neutro</i> (<i>a</i> 0 ≠ 0 <i>a</i>).</p>
<h3 class="sec_title" id="sec24">24. Addizione algebrica</h3>
<p class="noindent">Sappiamo che la sottrazione tra numeri interi relativi si può ricondurre alladdizione. Possiamo perciò parlare di addizione algebrica<a id="ind127"></a><!--<?"addizione|algebrica",4,0,2>-->, senza distinguere tra addizioni e sottrazioni.</p>
<p class="noindent">Questa osservazione permette di semplificare espressioni del tipo 5 + (10) + 2, scrivendo 5 10 + 2. Quindi, per calcolare il valore di una somma algebrica, si può procedere in due modi.</p>
<p class="noindent1"><b>Primo metodo</b>. Si calcolano</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">la somma dei valori assoluti di tutti i termini positivi;</p></li>
<li><p class="noindent">la somma dei valori assoluti di tutti i termini negativi;</p></li>
<li><p class="noindent">la differenza tra la prima somma e la seconda.</p></li>
</ul>
<p class="noindent1"><b>Secondo metodo</b>. Si eseguono di seguito le addizioni indicate dai segni + e le sottrazioni indicate dai segni , nellordine in cui esse si presentano.</p>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPIO</span></span></h4>
<p class="hang"><b>1</b>&nbsp;&nbsp;Calcoliamo con entrambi i metodi la somma algebrica <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="17.333ex" height="1.833ex" viewBox="0 -699.9 7495.3 805.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1510" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(2515,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="3747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4752" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="5480" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(6485,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo>-</mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo>-</mo><mn>20</mn></mrow></math></script> e verifichiamo che si ottiene lo stesso risultato.</p>
<p class="hangg"><b>Primo metodo</b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">La somma dei valori assoluti dei termini positivi è 12 + 5 = 17</p></li>
<li><p class="noindent">la somma dei valori assoluti dei termini negativi è 7 + 20 = 27</p></li>
<li><p class="noindent">eseguiamo la sottrazione: 17 27 = <span class="cyan">10</span>.</p></li>
</ul>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="28" id="page-28" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">28</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<p class="hangg"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="28" id="page28"></span><b>Secondo metodo</b></p>
<p class="hangg">Eseguiamo nellordine le addizioni e le sottrazioni indicate:</p>
<p class="img"><img src="images/pg46-1.jpg" alt="Image"></p>
</div>
<h4 class="h4">Laddizione algebrica e la proprietà commutativa</h4>
<p class="noindent">Le proprietà delladdizione valgono anche nelle addizioni algebriche. Vale in particolare la proprietà commutativa;<a id="ind128"></a><!--<?"commutativa, propriet&#x00E0;",4,0,2>--> per applicarla si deve ricordare che il segno + davanti al primo termine può essere omesso.</p>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>2</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.333ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="29.667ex" height="1.833ex" viewBox="0 -700.9 12743.2 806.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2459" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4192" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="5197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7040" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="7768" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8773" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="9500" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="11233" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="12238" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>1</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>4</mn><mo>=</mo><mn>1</mn><mo></mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>4</mn></mrow></math></script></p>
<p class="hangg">Abbiamo scambiato di posto il secondo e il terzo termine. Ciascuno dei due conserva il proprio segno.</p>
<p class="hang"><b>3</b>&nbsp;&nbsp;<img src="images/pg46-2.jpg" alt="Image"></p>
<p class="hangg">Il primo termine, 7, viene portato al terzo posto. Il secondo termine, +12, passa così al primo posto e può perciò essere scritto senza il segno +.</p>
<p class="hang"><b>4</b>&nbsp;&nbsp;<img src="images/pg46-3.jpg" alt="Image"></p>
<p class="hangg">Il primo termine, 2, viene portato allultimo posto e lo si scrive con il segno +. Il secondo termine, 5, passa così al primo posto, e conserva il segno che non si può omettere.</p>
</div>
<h4 class="h4">Laddizione algebrica e le parentesi<a id="ind129"></a><!--<?"parentesi|addizione algebrica e le",4,0,2>-->
</h4>
<p class="noindent">Un termine di una somma algebrica può essere, a sua volta, una somma algebrica racchiusa tra parentesi:</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="69.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 29801.6 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2237" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="2631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3358" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4363" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="5091" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="6096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="6601" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7217" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="8950" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(9955,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><g transform="translate(10965,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(12185,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13017" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="14022" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="14749" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(15754,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="16987" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="17992" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5B"></use><g transform="translate(18275,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="19507" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="20512" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="20906" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="21689" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="22417" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="23422" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="24149" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="25154" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="25659" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="26275" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="27281" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="27786" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5D"></use><use x="28291" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="29296" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>12</mn><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo></mo><mn>21</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><mo></mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo></mo><mo stretchy="false">[</mo><mn>41</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>9</mn><mo></mo><mn>4</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">]</mo><mo>+</mo><mn>2</mn></mrow></math></script></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Se la parentesi è preceduta dal segno +, essa si può eliminare scrivendo i termini in essa contenuti con il loro segno;</p></li>
<li><p class="noindent">se invece la parentesi è preceduta dal segno , la si può eliminare scrivendo i termini in essa contenuti con segno cambiato.</p></li>
</ul>
<p class="noindent">Liberiamo perciò dalle parentesi la prima delle due espressioni precedenti.</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="59.5ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 25612.6 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2237" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="2631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="3358" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4363" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="5091" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="6096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="6601" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7217" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="8950" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(9955,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="11243" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12303,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="13536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14541" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="15268" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="16273" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="17000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="18006" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="18733" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="19738" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="20465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(21471,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="22758" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="23819" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(24602,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>12</mn><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo></mo><mn>21</mn><mo>=</mo><mn>12</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>7</mn><mo></mo><mn>21</mn><mo>=</mo><mo></mo><mn>10</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent1">Liberiamo dalle parentesi la seconda espressione.</p>
<p class="noindent">In questo caso occorrono due passaggi.</p>
<p class="noindent">Eliminiamo le parentesi tonde:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="76.333ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 32891.8 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1510" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(2515,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="3747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="4752" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5B"></use><g transform="translate(5035,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="6268" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7273" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7667" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8450" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="9177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="10182" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="10910" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11915" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="12420" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="13036" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14041" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="14546" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5D"></use><use x="15051" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="16057" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="16839" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17900" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="18683" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="19410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(20416,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="21648" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="22653" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5B"></use><g transform="translate(22936,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="24168" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="25174" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="25901" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="26906" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="27633" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="28638" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="29366" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="30371" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="30876" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5D"></use><use x="31381" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="32386" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo></mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo></mo><mo stretchy="false">[</mo><mn>41</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>9</mn><mo></mo><mn>4</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">]</mo><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo></mo><mo stretchy="false">[</mo><mn>41</mn><mo>+</mo><mn>9</mn><mo>+</mo><mn>4</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">]</mo><mo>+</mo><mn>2</mn></mrow></math></script></p>
<p class="noindent1">Ora eliminiamo le parentesi quadre:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="78.667ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 33886.3 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1510" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(2515,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="3747" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="4752" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5B"></use><g transform="translate(5035,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="6268" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7273" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="8000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="9005" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="9733" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="10738" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="11465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="12470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="12975" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5D"></use><use x="13480" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14486" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="15268" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="16329" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="17112" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="17839" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(18845,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="20077" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(21082,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="22314" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="23320" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="24047" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="25052" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="25779" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="26784" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="27512" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="28517" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="29244" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="30249" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="31032" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="32093" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(32876,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo></mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo></mo><mo stretchy="false">[</mo><mn>41</mn><mo>+</mo><mn>9</mn><mo>+</mo><mn>4</mn><mo></mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">]</mo><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo></mo><mn>41</mn><mo></mo><mn>9</mn><mo></mo><mn>4</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo></mo><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>=</mo><mo></mo><mn>50</mn></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="20.833ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8950.4 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1960" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2687" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="4197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4869" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5929" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="6712" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="7440" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="8445" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>5</mn></mrow></math></script></p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="20.833ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8950.4 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1960" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2687" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3692" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="4197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4869" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5929" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="6712" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="7440" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8445" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo></mo><mn>7</mn></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="29" id="page-29" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">29</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<h3 class="sec_title" id="sec25">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="29" id="page29"></span>25. Moltiplicazione<a id="ind130"></a><!--<?"moltiplicazione",4,0,2>-->
</h3>
<div class="definition" title_dea="Prodotto di due numeri interi relativi" key_dea="prodotto, moltiplicazione, numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">PRODOTTO DI DUE NUMERI INTERI RELATIVI</span>
</h4>
<p class="noindentin">Il prodotto di due numeri interi relativi<a id="ind131"></a><!--<?"prodotto|di numeri interi relativi",4,0,2>--> è il numero che ha per valore assoluto il prodotto dei valori assoluti dei due fattori e, per segno, il segno + se i due fattori sono concordi, il segno se sono discordi.</p>
</div>
<div class="rule" title_dea="Regola dei segni" key_dea="regola dei segni, segno, segni">
<h4 class="noindent"><span class="red"><b>REGOLA</b></span></h4>
<p class="noindent">Si determina il segno di un prodotto mediante la <b>regola dei segni</b>,<a id="ind132"></a><!--<?"segno|di un prodotto mediante la regola dei segni",4,0,2>--> che riassumiamo nella tabella.</p>
<div class="table" title_dea="Tabella della regola dei segni" key_dea="tabella della regola dei segni, regola dei segni, segno del prodotto">
<p class="img"><img src="images/pg47.jpg" alt="Image"></p>
</div>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>1</b>&nbsp;&nbsp;(+3) · (+4)</p>
<p class="hangg">I due fattori sono concordi, quindi il segno del prodotto è +. Il prodotto dei valori assoluti dei due fattori è 3 · 4 = 12.</p>
<p class="hangg">Quindi:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18.667ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8011 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="4485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5157" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6217,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>12</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>2</b>&nbsp;&nbsp;(5) · (+2)</p>
<p class="hangg">I due fattori sono discordi, quindi il segno del prodotto è . Il prodotto dei valori assoluti dei due fattori è 5 · 2 = 10.</p>
<p class="hangg">Quindi:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18.667ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8011 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="4485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5157" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6217,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo></mo><mn>10</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>3</b>&nbsp;&nbsp;(6) · (3)</p>
<p class="hangg">I due fattori sono concordi, quindi il segno del prodotto è +. Il prodotto dei valori assoluti dei due fattori è 6 · 3 = 18.</p>
<p class="hangg">Quindi:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18.667ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8011 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5157" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6217,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>6</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>18</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
</div>
<p class="noindent">La moltiplicazione, nellinsieme dei numeri interi relativi, gode delle stesse proprietà che valgono nellinsieme dei numeri naturali (vedi <span class="fron">TEORIA.ZIP</span>).</p>
<h4 class="h4">Prodotto di tre o più fattori</h4>
<p class="noindent">La proprietà commutativa e la proprietà associativa della moltiplicazione ci permettono di calcolare il prodotto di tre o più fattori.</p>
<p class="noindent">La seguente regola permette di semplificare i calcoli.</p>
<div class="rule" title_dea="Regola dei segni: il prodotto di tre o più fattori" key_dea="regola dei segni, prodotto, più fattori, regola dei segni: il prodotto di tre o più fattori">
<h4 class="noindent"><span class="red"><b>REGOLA</b></span></h4>
<p class="noindent">Il prodotto di tre o più numeri interi relativi è il numero intero relativo che ha per valore assoluto il prodotto dei valori assoluti dei fattori e, per segno, il segno + se il numero dei fattori negativi è pari, il segno se il numero dei fattori negativi è dispari.</p>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindentf">Il segno di moltiplicazione tra coppie di parentesi si può anche omettere:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="24.833ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 10693.5 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="4485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5157" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6217" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6611" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="7899" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="8294" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8688" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="9471" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="9976" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g transform="translate(1571,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1232" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="2409" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="2914" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3586" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4647" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="5152" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="5546" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="6329" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="6834" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable><mtr><mtd><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mn>7</mn><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>8</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>8</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="30" id="page-30" class="row chapters-content">
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">30</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="example">
<h4 class="noindent">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="30" id="page30"></span><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span>
</h4>
<p class="hang"><b>4</b>&nbsp;&nbsp;Calcoliamo (3) · (5) · (+3) · (10) · (1) · (+2).</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Il prodotto dei valori assoluti dei fattori è 3 · 5 · 3 · 10 · 1 · 2 = 900.</p></li>
<li><p class="noindent">I fattori negativi sono 4, in numero pari; perciò il segno del prodotto è +.</p></li>
<li>
<p class="noindent">Possiamo concludere che:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="47ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 20234.8 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="4485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5101" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="5606" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="6783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="7288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7905" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8804" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(9587,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="10597" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="11213" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="11718" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="12112" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="12895" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="13400" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="14017" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14522" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="14916" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="15699" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="16204" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="16876" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(17936,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>10</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>1</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>900</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<p class="hang"><b>5</b>&nbsp;&nbsp;Calcoliamo (2) · (+3) · (3) · (+12) · (10) · (1) · (20).</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Il prodotto dei valori assoluti dei fattori è 2 · 3 · 3 · 12 · 10 · 1 · 20 = 43 200.</p></li>
<li><p class="noindent">I fattori negativi sono 5, in numero dispari; perciò il segno del prodotto è .</p></li>
<li>
<p class="noindent">Concludendo:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="59.667ex" height="3ex" viewBox="0 -875 25668.2 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3197" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3980" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="4485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5101" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="5606" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="6783" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="7288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7905" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8804" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(9587,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="10597" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="11213" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="11718" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="12112" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(12895,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="13905" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="14522" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15027" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="15421" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="16204" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="16709" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="17325" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="17830" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="18224" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(19007,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="20017" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="20689" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(21750,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1793,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2402,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>10</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>1</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>20</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo></mo><mn>43</mn><mtext></mtext><mn>200</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</div>
<h3 class="sec_title" id="sec26">26. Divisione<a id="ind133"></a><!--<?"divisione",4,0,2>-->
</h3>
<div class="definition" title_dea="Quoziente di due numeri interi relativi" key_dea="quoziente, divisione, numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, quoziente di due numeri interi relativi">
<h4 class="noindent">
<span class="ash">DEFINIZIONE</span> <span class="orangeb">QUOZIENTE DI DUE NUMERI INTERI RELATIVI</span>
</h4>
<p class="noindentin">Il quoziente di due numeri interi relativi,<a id="ind134"></a><!--<?"quoziente|di due numeri|interi relativi",4,0,2>--> il secondo dei quali diverso da zero, è il numero intero relativo, se esiste, che ha per valore assoluto il quoziente della divisione tra i valori assoluti del dividendo e del divisore e, per segno, il segno + se i due numeri sono concordi, il segno se sono discordi.</p>
</div>
<p class="noindent"><a id="ind135"></a><!--<?"divisibilit&#x00E0;",4,0,2>-->Anche nellinsieme dei numeri interi relativi, <b>la divisione per zero<a id="ind136"></a><!--<?"divisione|per zero",4,0,2>--> non ha significato</b>.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div>
<div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent">La regola, mediante la quale si determina il segno di un quoziente, è la stessa regola dei segni già vista a proposito della moltiplicazione.</p>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>1</b>&nbsp;&nbsp;(+8) : (+4)</p>
<p class="hangg">Dividendo e divisore sono concordi, perciò il segno del quoziente è +.</p>
<p class="hangg">Il quoziente dei valori assoluti è 8 : 4 = 2. Quindi</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="17.667ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 7617.1 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2353" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="2914" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3308" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4091" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="4596" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5268" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6329,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>8</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>2</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>2</b>&nbsp;&nbsp;(15) : (+3)</p>
<p class="hangg">Dividendo e divisore sono discordi, perciò il segno del quoziente è .</p>
<p class="hangg">Il quoziente dei valori assoluti è 15 : 3 = 5. Quindi</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18.833ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8122.1 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3419" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3813" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4596" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="5101" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5773" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6834,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>15</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo></mo><mn>5</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>3</b>&nbsp;&nbsp;(16): (4)</p>
<p class="hangg">Dividendo e divisore sono concordi, perciò il segno del quoziente è +.</p>
<p class="hangg">Il quoziente dei valori assoluti è 16 : 4 = 4. Quindi</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="18.833ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 8122.1 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3419" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3813" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="4596" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="5101" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5773" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6834,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>16</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>4</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
</div>
<p class="noindent">Come accade nella divisione tra numeri naturali, anche per i numeri interi relativi <b>il quoziente è quel numero che, moltiplicato per il divisore, dà per prodotto il dividendo</b>.</p>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"><div class="sidebox">
<p class="noindent">Le nozioni sulla divisibilità<a id="ind137"></a><!--<?"divisibilit&#x00E0;",4,0,2>--> tra numeri in si estendono anche ai numeri interi relativi.</p>
<p class="noindent">Ad esempio, 12 è divisibile per 4 perché |12| = 12 è divisibile per 4 e risulta</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="16.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 6983 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(1793,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2680" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(3241,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3851" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="4634" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5695" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="6478" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo></mo><mn>12</mn><mtext></mtext><mo>:</mo><mtext></mtext><mn>4</mn><mo>=</mo><mo></mo><mn>3</mn></mrow></math></script></p>
</div></div>
</div>
</div>
<div data-page-container="31" id="page-31" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">31</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="31" id="page31"></span>Come per i numeri naturali, anche in non sempre esiste il quoziente tra due numeri: ad esempio non è possibile determinare il quoziente tra (+8) e (3).</p>
<p class="noindent">Inoltre la divisione in gode delle stesse proprietà che valgono in (vedi <span class="fron">TEORIA.ZIP</span>).</p>
<p class="noindent">La divisione <b>non</b> gode delle proprietà <i>commutativa</i> e <i>associativa</i> e <b>non</b> ha <i>elemento neutro</i> (<i>a</i> : 1 = <i>a</i> ma 1 : <i>a</i> non si può eseguire in se <i>a</i> ≠ ±1).</p>
<h2 class="para_title" id="par10">Potenza di un numero intero relativo<a id="ind138"></a><!--<?"potenza|di un numero intero relativo",4,0,2>-->
</h2>
<h3 class="sec_title" id="sec27">27. Le potenze nellinsieme dei numeri interi relativi</h3>
<p class="noindent">La definizione e le proprietà delle potenze in <a id="ind139"></a><!--<?"potenze|in Z",4,0,2>--> sono le stesse che valgono in (vedi <span class="fron">TEORIA.ZIP</span>). Occorre osservare che le potenze dei numeri interi relativi hanno significato in solo se l<b>esponente</b> è un <b>numero naturale</b>.</p>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>1</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="41.833ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.2 18044.6 1252.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4265" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5048" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="5553" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6169" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6675" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7069" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7852" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="8357" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="8973" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9478" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="9872" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10655" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="11160" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="11832" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="12893" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(13676,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="15468" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(16529,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>125</mn><mo>=</mo><mn color="#00aef0">125</mn></mrow></math></script></p>
<p class="hangg"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="47.333ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.2 20399.1 1252.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4265" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="5048" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="5553" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6169" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6675" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7069" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7852" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="8357" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="8973" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9478" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="9872" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="10655" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="11160" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="11832" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="12893" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="13287" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14070" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="14575" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="15191" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15696" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="16090" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="16873" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="17378" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="18050" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(19111,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo></mo><mn>8</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>2</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="71.333ex" height="3ex" viewBox="0 -986.7 30712.9 1260.6"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4265" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="5048" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="5553" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5947" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6341" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7124" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="7629" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="8023" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8417" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="9200" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="9705" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10099" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="10493" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="11276" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="11781" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="12453" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13514" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="13908" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14691" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="15196" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="15590" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="15984" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="16767" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="17272" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="17666" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="18060" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="18843" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="19348" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="20019" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="21080" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="21474" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="22257" y="0" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="22762" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="23156" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="23550" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="24333" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="24838" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="25510" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(26571,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2070,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3131,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>8</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>16</mn><mo>=</mo><mn>16</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hangg"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="29ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.9 12493.8 1252.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4265" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="5048" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="5553" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5947" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6341" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7124" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="7629" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="8301" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(9362,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1565,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2626,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>9</mn><mo>=</mo><mn>9</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
</div>
<p class="noindent">In base ai risultati nei precedenti esempi è giustificata la regola seguente.</p>
<div class="rule" title_dea="Potenza di un numero intero relativo" key_dea="potenza, potenze, elevamento a potenza, numero intero relativo, numeri interi relativi, interi relativi, intero relativo, potenza di un numero intero relativo">
<h4 class="noindent"><span class="red"><b>REGOLA</b></span></h4>
<p class="noindent">Per calcolare la potenza di un numero intero relativo, si calcola la potenza del valore assoluto della base; essa sarà il valore assoluto della potenza. Se la base ha segno +, anche la potenza ha segno +; se invece la base ha segno , la potenza ha segno + se lesponente è pari e segno se lesponente è dispari.</p>
</div>
<div class="sidetable">
<table width="30%" cellspacing="0" cellpadding="0">
<colgroup><col width="10%">
<col width="10%">
<col width="10%">
</colgroup><tbody>
<tr>
<td class="tabv">&nbsp;</td>
<td class="tabvab"><b><i>p</i> pari</b></td>
<td class="tabvab"><b><i>d</i> dispari</b></td>
</tr>
<tr>
<td class="tabvbb"><b><i>a</i> &gt; 0</b></td>
<td class="tabv">
<i>a<sup>p</sup></i> &gt; 0</td>
<td class="tabv">
<i>a<sup>d</sup></i> &gt; 0</td>
</tr>
<tr>
<td class="tabvbb"><b><i>a</i> &lt; 0</b></td>
<td class="tabv"><span class="red"><i>a<sup>p</sup></i> &gt; 0</span></td>
<td class="tabv">
<i>a<sup>d</sup></i> &lt; 0</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</div>
<div class="box">
<p class="noindent"><span class="red"><b>IMPORTANTE</b></span></p>
<p class="noindent">Le potenze hanno la priorità sulle altre operazioni; in unespressione, se non vi sono parentesi, le potenze vanno calcolate per prime. In particolare, richiamiamo lattenzione su espressioni tipo</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="12.833ex" height="3.333ex" viewBox="0 -978.9 5498.1 1423.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><g transform="translate(1745,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2355,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2964,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>2</mn></msup><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>2</mn></msup></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Nella prima si deve calcolare innanzitutto la potenza 5<sup>2</sup> = 25 e poi, come indicato dal segno meno, considerare lopposto del risultato, ossia 25. Nella seconda, invece, le parentesi indicano che si deve elevare alla seconda potenza il numero negativo 5, ottenendo (5) · (5) = +25. Perciò si ha</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="28.667ex" height="3.333ex" viewBox="0 -978.9 12371.1 1423.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2022" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3083" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(3866,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g transform="translate(4876,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5486,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6096,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6706,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9517" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="10578" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(11361,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><mo></mo><mn>25</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>25</mn></mrow></math></script></p>
</div>
<p class="noindent">Quindi:</p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent">la potenza di un numero positivo è sempre positiva:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="27.5ex" height="3.333ex" viewBox="0 -986.7 11843.4 1431.2"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(4654,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><g transform="translate(5616,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6226,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="9037" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="10098" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(10881,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>6</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo>=</mo><mo>+</mo><msup><mn>6</mn><mn>3</mn></msup><mtext></mtext><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><mo>+</mo><msup><mn>3</mn><mn>4</mn></msup></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent">la potenza di un numero negativo con esponente pari è positiva:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="13ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.9 5616.7 1252.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(4654,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>6</mn></msup><mo>=</mo><mo>+</mo><msup><mn>4</mn><mn>6</mn></msup></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="32" id="page-32" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">32</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="32" id="page32"></span>la potenza di un numero negativo con esponente dispari è negativa:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="13ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.2 5616.7 1252.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(4654,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="584" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo>=</mo><mo></mo><msup><mn>7</mn><mn>3</mn></msup></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>una potenza con esponente pari non cambia se si cambia il segno della base:</b></p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="15ex" height="2.5ex" viewBox="0 -821.2 6467 1095.2"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1711" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2976" y="688" xlink:href="#MJMATHI-70"></use><use x="2841" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3902,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1711" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2976" y="688" xlink:href="#MJMATHI-70"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mi>a</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>p</mi></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mi>a</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>p</mi></msup></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="53.167ex" height="3.333ex" viewBox="0 -986.7 22904.8 1431.2"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3871,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><g transform="translate(6404,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7014,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="844" y="0" xlink:href="#MJMAIN-66"></use><use x="1155" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="1660" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2054" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2448" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g><g transform="translate(9745,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10355,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="13166" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(14227,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g></g><g transform="translate(16020,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(17240,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="20051" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(21111,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2B"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup><mtext></mtext><mtext>infatti</mtext><mtext></mtext><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>81</mn></mstyle><mtext></mtext><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo>+</mo><mn>81</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
<p class="noindent1">Vediamo ora alcune applicazioni delle proprietà delle potenze.</p>
<div class="example">
<h4 class="noindent"><span class="gep"><span class="sgr">ESEMPI</span></span></h4>
<p class="hang"><b>3</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="66ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.9 28433.1 1252.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2755" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(3260,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="6015" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(6521,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="9331" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(10392,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(2076,486)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="1288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="1793" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="2576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g><use x="15025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(16085,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(2076,486)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><use x="19253" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="20314" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(21097,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><use x="22694" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(23755,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><use x="25352" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(26413,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo></mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo></mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mrow><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>5</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mrow><mn>10</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mo>+</mo><msup><mn>2</mn><mrow><mn>10</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mn>2</mn><mrow><mn>10</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mn color="#00aef0">1024</mn></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>4</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="49.5ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.9 21279 1252.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use x="2810" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(3371,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="6182" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(7243,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(2076,486)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-38"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use transform="scale(0.707)" x="1288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g><use x="10964" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12025,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="14836" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15897" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(16680,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="568" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="17920" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(18980,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>8</mn></msup><mo>:</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mrow><mn>8</mn><mo></mo><mn>3</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><mo></mo><msup><mn>3</mn><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo></mo><mn>243</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>5</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="43.167ex" height="3.167ex" viewBox="0 -1109.8 18608.8 1383.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="2139" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="3582" y="870" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="3267" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4328,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(2076,486)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><g transform="translate(357,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="1114" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(988,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use transform="scale(0.707)" x="2007" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g></g><use x="8559" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(9620,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(2076,486)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g><use x="12788" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(14631,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g><use x="16228" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(17289,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(505,402)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>4</mn></msup><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>6</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mrow><mn>4</mn><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mn>6</mn></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mrow><mn>24</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mo>+</mo><msup><mn>5</mn><mrow><mn>24</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><msup><mn>5</mn><mrow><mn>24</mn></mrow></msup></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>6</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="65.667ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.9 28298.6 1252.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="2755" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(3260,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="584" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="4444" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4950,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="7760" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(8821,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-5B"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="677" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="1965" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2581" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3086" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3480" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4263" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="4768" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5384" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="5889" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="7571" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7965" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5D"></use><use transform="scale(0.707)" x="11665" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="17805" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(18866,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="3650" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="22182" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="23242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(24025,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="585" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="25770" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(26831,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1010,413)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo></mo><msup><mn>7</mn><mn>5</mn></msup><mo></mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">[</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">]</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>42</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><mo>+</mo><msup><mrow><mn>42</mn></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><msup><mrow><mn>42</mn></mrow><mn>5</mn></msup></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>7</b>&nbsp;&nbsp;<span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="55.333ex" height="2.833ex" viewBox="0 -978.9 23792.8 1252.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="1428" y="585" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1744" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2305,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="5116" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(6177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-5B"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="677" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(1460,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="2470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3141" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3702" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="4879" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="5384" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5778" y="0" xlink:href="#MJMAIN-5D"></use><use transform="scale(0.707)" x="8572" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="12973" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(14034,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="16845" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17906" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(18689,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="19929" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(20989,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mn>24</mn></mrow><mn>5</mn></msup><mo>:</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>6</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">[</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>24</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>6</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo stretchy="false">]</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>4</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><mo></mo><msup><mn>4</mn><mn>5</mn></msup><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><mo></mo><mn>1024</mn></mstyle></mrow></math></script></p>
<p class="hang"><b>8</b>&nbsp;&nbsp;Esprimiamo come unica potenza il prodotto <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="13.5ex" height="3ex" viewBox="0 -986.7 5793.6 1260.6"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2755" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(3260,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup></mrow></math></script>.</p>
<p class="hangg">Le basi delle due potenze sono opposte e quindi non possiamo sommare direttamente gli esponenti. Poiché la potenza (+5)<sup>4</sup> ha esponente pari, possiamo cambiare il segno della base e scrivere (+5)<sup>4</sup> = (5)<sup>4</sup>; quindi</p>
<p class="math"><img src="images/pg50.jpg" alt="Image"></p>
<p class="hangg">Possiamo anche procedere così:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="50ex" height="3ex" viewBox="0 -986.7 21516.5 1260.6"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="2755" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(3260,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="6071" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7132" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(7915,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-33"></use></g><use x="9099" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(9604,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g><use x="10844" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="11905" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(12688,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(505,402)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="1288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-34"></use></g></g><use x="14838" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15899" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(16682,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="569" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g><use x="17922" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(18983,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1682,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2076,486)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-37"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>3</mn></msup><mo></mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>3</mn></msup><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>4</mn></msup><mo>=</mo><mo></mo><msup><mn>5</mn><mrow><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>4</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mo></mo><msup><mn>5</mn><mn>7</mn></msup><mo>=</mo><mstyle color="#00aef0"><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>7</mn></msup></mstyle></mrow></math></script></p>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="33" id="page-33" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">33</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div class="prob_solution">
<h3 class="sec_title">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="33" id="page33"></span>Calciatori e automobili</h3>
<p class="noindent"><b>Numeri, continuamente numeri: dal numero di giri di una gara automobilistica al numero sulle auto, dal tempo trascorso in una partita di calcio al numero sulla maglia dei calciatori... Servono veramente tutti questi numeri? Sono essenziali o se ne potrebbe fare a meno?</b></p>
<p class="noindent1">Abbiamo sottolineato allinizio del capitolo che i numeri si trovano in tantissimi contesti. Tuttavia non sempre il loro uso è essenziale, nel senso che, se non vengono utilizzati per le loro proprietà, si potrebbero adoperare altre entità.</p>
<p class="noindent">Consideriamo ad esempio i numeri sulle auto da corsa: il loro scopo è identificare in modo veloce e chiaro un pilota, ma il valore non ha nessun significato particolare. Se un pilota ha il numero 8 e un altro il numero 24, il fatto che tra di loro ci siano 16 numeri, o che uno sia il triplo dellaltro, non vuole dire nulla. O che la somma dia 32 non significa che insieme siano bravi come il pilota con il numero 32... Insomma le operazioni tra i numeri che rappresentano le auto non hanno senso, e del resto se si usassero le lettere o i disegni di animali per identificarli non cambierebbe molto.</p>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg18"><img src="images/c01u01f01.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 18</p>
</div>
<div class="figure">
<p class="img" id="ch1.fg19"><img src="images/c01u01f02.jpg" alt="Image"></p>
<p class="figcap">FIGURA 19</p>
</div>
<p class="noindent1">Vale lo stesso per il numero del giro a cui è giunta la gara? Assolutamente no, qui luso dei numeri è importante. Se la gara dura 65 giri e siamo al 48°, posso sapere che mancano 17 giri (perché 65 48 = 17) mentre se ne ho percorsi 34 prima di cambiare le gomme e 20 dopo averle cambiate, posso dire di essere al 54° giro, perché 34 + 20 = 54. Quindi in questo caso è possibile attribuire un significato alle operazioni e alla distanza tra due diversi valori.</p>
<p class="noindent">Per quanto riguarda le maglie dei calciatori, ovviamente vale lo stesso discorso dei numeri sulle auto: due portieri non fanno un terzino...</p>
<p class="noindent">Se però vogliamo contare i minuti giocati in una partita, usare i numeri è utilissimo: possiamo sapere quanto manca per dosare accortamente le energie.</p>
<p class="noindent">Analogamente per contare i goal: se stiamo vincendo quattro a uno siamo tranquilli, se il risultato è due a uno è meglio fare attenzione, un solo goal di vantaggio può essere rimontato in un attimo. Limportanza dei numeri è evidenziata anche dalla cosiddetta «differenza reti» che in alcuni contesti viene applicata in caso di parità: se le due squadre hanno lo stesso punteggio in classifica, si considera davanti quella che, negli scontri diretti, ha il risultato più alto nella differenza tra le reti segnate e le reti subite.</p>
<p class="noindent">Perché usare allora i numeri per identificare giocatori, automobili o anche corridori di una maratona e non lettere, colori, nomi di piante...?</p>
<p class="noindent">È ovvio che in questi casi non si possono sfruttare le proprietà aritmetiche dei numeri, tuttavia i numeri hanno il grande vantaggio di essere... infiniti, quindi se ne possono utilizzare a piacimento, caratteristica particolarmente comoda per i grandi raduni di atletica o in generale per situazioni in cui è presente un numero elevato di «elementi».</p>
<p class="noindent">Detto ciò... in una partitella di calcio, sceglierò comunque la maglia numero 10 per distinguermi, proprio come Del Piero, Totti, Maradona.</p>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="34" id="page-34" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">34</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1"><div>
<h2 class="para_title" id="teoria">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="34" id="page34"></span>Teoria.zip Numeri naturali e numeri interi relativi</h2>
<h3 class="sec_title">Linsieme dei numeri naturali</h3>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">Insieme dei numeri naturali: = {0 ; 1 ; 2 ; 3 ; ...}</p></li>
<li><p class="noindent">Insieme * dei numeri naturali, escluso lo zero: * = {1 ; 2 ; 3 ; ...}</p></li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Le quattro operazioni aritmetiche con i numeri naturali</h3>
<div class="table">
<table width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0">
<colgroup><col width="20%">
<col width="30%">
<col width="10%">
<col width="40%">
</colgroup><tbody>
<tr>
<td class="tabv1c"><b>operazione</b></td>
<td class="tabvab"><b>nome dei termini</b></td>
<td class="tabvab"><b>risultato</b></td>
<td class="tabvab"><b>proprietà</b></td>
</tr>
<tr>
<td class="tabvf" valign="middle">
<p class="center">addizione</p>
<p class="center"><i>a</i> + <i>b</i></p>
</td>
<td class="tabvm" valign="middle"><p class="center"><i>a</i> e <i>b</i> addendi</p></td>
<td valign="middle" class="tabvm"><p class="center">somma</p></td>
<td valign="middle" class="tabvm">
<p class="noindentf">commutativa: <span class="cyan"><i>a</i> + <i>b</i> = <i>b</i> + <i>a</i></span></p>
<p class="noindentf">associativa: <span class="cyan">(<i>a</i> + <i>b</i>) + <i>c</i> = <i>a</i> + (<i>b</i> + <i>c</i>)</span></p>
<p class="noindentf">elemento neutro: <span class="cyan"><i>a</i> + 0 = 0 + <i>a</i> = <i>a</i></span></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td valign="middle" class="tabvf">
<p class="center">sottrazione</p>
<p class="center"><i>a</i> <i>b</i> con <i>a</i><i>b</i></p>
</td>
<td valign="middle" class="tabvm">
<p class="center"><i>a</i> minuendo</p>
<p class="center"><i>b</i> sottraendo</p>
</td>
<td valign="middle" class="tabvm"><p class="center">differenza</p></td>
<td valign="middle" class="tabvm">
<p class="noindentf">invariantiva: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="27.333ex" height="7ex" viewBox="0 -1772.9 11770.9 3045.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use x="0" y="-1" xlink:href="#MJSZ4-27E8"></use><g transform="translate(978,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1761" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2473" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3534" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="4684" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5689" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="6127" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8142" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="8799" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="9804" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="10242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1761" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2473" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3534" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="4684" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="5689" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="6127" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8142" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="8799" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="9804" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="10242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mrow><mo></mo><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">due o più sottrazioni consecutive vanno eseguite nellordine in cui sono indicate</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td valign="middle" class="tabvf">
<p class="center">moltiplicazione</p>
<p class="center"><i>a</i> · <i>b</i></p>
</td>
<td valign="middle" class="tabvm"><p class="center"><i>a</i> e <i>b</i> fattori</p></td>
<td valign="middle" class="tabvm"><p class="center">prodotto</p></td>
<td valign="middle" class="tabvm">
<p class="noindentf">commutativa: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="11ex" height="1.667ex" viewBox="0 -717.9 4729.4 752.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="1973" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3034" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="3690" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4195" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo>·</mo><mi>a</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">associativa: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="29.833ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 12835.8 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="1917" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2422" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3138" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4199" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4593" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="5349" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="5854" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="6288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6905" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7410" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="8126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="9186" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="9943" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="10448" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="10842" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="11498" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="12003" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="12441" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo>·</mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>·</mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo>·</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>·</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">distributiva: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="37.167ex" height="7ex" viewBox="0 -1772.9 16016.7 3045.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use x="0" y="-1" xlink:href="#MJSZ4-27E8"></use><g transform="translate(978,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3316" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3977" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="4982" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="5510" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6182" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7242" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="7999" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8504" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="9160" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10165" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="10922" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="11427" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="12087" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="13092" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="13848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14354" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3316" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3754" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4426" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5487" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6243" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6748" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7405" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8410" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="9166" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="9671" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mrow><mo></mo><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo>+</mo><mi>d</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>d</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">raccoglimento: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="37.167ex" height="7ex" viewBox="0 -1772.9 16016.7 3045.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use x="0" y="-1" xlink:href="#MJSZ4-27E8"></use><g transform="translate(978,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="1917" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2922" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="3679" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4184" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="4844" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5849" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6606" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7111" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="7917" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="8977" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="9734" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="10239" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="10633" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="11289" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="12294" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="12954" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="13960" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="14488" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="1917" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="2922" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="3679" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4184" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="4900" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5960" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6717" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="7222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7616" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="8272" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="9277" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="9715" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mrow><mo></mo><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>d</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo>+</mo><mi>d</mi><mo stretchy="false">)</mo></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">elemento neutro: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="15.667ex" height="1.667ex" viewBox="0 -689.9 6744 723.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="2044" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3105" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="3832" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4337" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="5149" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6210" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>·</mo><mn>1</mn><mo>=</mo><mn>1</mn><mo>·</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>a</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">elemento annullatore: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="15.667ex" height="1.667ex" viewBox="0 -689.9 6715 735.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="2044" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3105" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="3832" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4337" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="5149" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="6210" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>·</mo><mn>0</mn><mo>=</mo><mn>0</mn><mo>·</mo><mi>a</mi><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">legge di annullamento del prodotto:<a id="ind140"></a><!--<?"prodotto|legge di annullamento del",4,0,2>--> <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="63.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 27174.5 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><g transform="translate(1014,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="1624" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="2380" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="2886" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="3597" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4658" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(5163,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5940,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="788" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="1071" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="1973" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g><g transform="translate(8584,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9194" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="10006" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="11067" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(11572,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12349,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1627" y="0" xlink:href="#MJMAIN-75"></use><use x="2188" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="2585" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(15549,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="16159" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="16871" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="17932" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(18437,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(19213,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1627" y="0" xlink:href="#MJMAIN-75"></use><use x="2188" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="2585" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(22414,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="23024" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="23836" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="24896" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="25608" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="26669" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>se</mi><mtext></mtext><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mi>allora</mi><mi></mi><mi>a</mi><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mi>oppure</mi><mi></mi><mi>b</mi><mo>=</mo><mn>0</mn><mi></mi><mi>oppure</mi><mi></mi><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow></math></script></span></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td valign="middle" class="tabvf">
<p class="center">divisione esatta</p>
<p class="center"><i>a</i> : <i>b</i> con <i>b</i> ≠ 0</p>
<p class="center"><i>a</i> multiplo di <i>b</i></p>
<p class="center"><i>b</i> divisore di <i>a</i></p>
</td>
<td valign="middle" class="tabvm">
<p class="center"><i>a</i> dividendo</p>
<p class="center"><i>b</i> divisore</p>
</td>
<td valign="middle" class="tabvm"><p class="center">quoziente</p></td>
<td valign="middle" class="tabvm">
<p class="noindentf">invariantiva: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="23.667ex" height="7ex" viewBox="0 -1772.9 10215.3 3045.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use x="0" y="-1" xlink:href="#MJSZ4-27E8"></use><g transform="translate(978,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3539" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="4295" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="4800" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="5238" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="5910" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="6471" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6865" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7521" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="8026" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="8464" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3539" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="4350" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="4911" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="5349" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6021" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="6582" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="6976" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="7687" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="8248" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="8686" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mrow><mo stretchy="true"></mo><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">distributiva: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="38.167ex" height="7ex" viewBox="0 -1772.9 16449.1 3045.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use x="0" y="-1" xlink:href="#MJSZ4-27E8"></use><g transform="translate(978,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="2155" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3816" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="4254" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4926" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="5487" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="6293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7353" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="8165" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="8726" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="9476" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10481" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="11193" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="11754" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use><use x="12504" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="13509" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="14225" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="14786" y="0" xlink:href="#MJMATHI-64"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="2155" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2589" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="3261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3822" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="4537" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="5598" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="6410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="6971" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="7631" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="8636" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="9348" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="9909" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mrow><mo stretchy="true"></mo><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>d</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>d</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>d</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo>:</mo><mi>d</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindentf">la proprietà distributiva vale solo se il simbolo di divisione è scritto <b>a destra</b> delladdizione o della sottrazione</p>
<p class="noindentf">due o più divisioni consecutive vanno eseguite nellordine con cui sono indicate</p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</div>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><b>Casi particolari di divisione</b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent"><span class="cyan"><i>a</i> : 1 = <i>a</i></span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="cyan"><i>a</i> : <i>a</i> = 1 <b>se</b> <i>a</i> ≠ 0</span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="cyan">0 : <i>a</i> = 0 <b>se</b> <i>a</i> ≠ 0</span></p></li>
</ul>
</li>
<li><p class="noindent1"><b>Non è possibile dividere per zero</b></p></li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Divisione approssimata</b></p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="54.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 23289.3 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(3610,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4220,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use><g transform="translate(1740,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="bold" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="2349" y="0" xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="2828" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="3360" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="3819" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="4271" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9072,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9681" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(10137,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2194"></use><g transform="translate(12308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12918" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="13730" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14790" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="15447" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="15952" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><use x="16639" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="17644" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(18100,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(18710,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(20450,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="21060" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="21794" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3C"></use><use x="22855" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi><mi></mi><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>q</mi><mo>+</mo><mi>r</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mo>&lt;</mo><mi>b</mi></mrow></math></script></span></p>
<p class="noindent">Proprietà&nbsp;invariantiva: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="68.667ex" height="7ex" viewBox="0 -1772.9 29596.6 3045.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use x="0" y="-1" xlink:href="#MJSZ4-27E8"></use><g transform="translate(978,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(3610,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4220,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(5960,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6570,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9072,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9681" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(10137,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(12308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12918" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="13312" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="14068" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="14573" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="15011" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="15683" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="16244" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="16638" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="17294" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="17799" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="18237" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="18909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="19970" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(20435,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(21045,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(22785,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(23395,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(25897,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="26507" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="27185" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="27690" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-827)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2084" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3145" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(3610,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4220,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(5960,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6570,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(9072,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9681" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><g transform="translate(10137,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11025" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><g transform="translate(12308,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12918" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="13312" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="14124" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="14684" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="15122" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="15794" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="16355" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="16749" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="17461" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="18022" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="18460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="19131" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="20192" y="0" xlink:href="#MJMATHI-71"></use><g transform="translate(20657,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(21267,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(23007,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(23617,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-72"></use><use x="479" y="0" xlink:href="#MJMAINB-65"></use><use x="1011" y="0" xlink:href="#MJMAINB-73"></use><use x="1470" y="0" xlink:href="#MJMAINB-74"></use><use x="1922" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use></g><g transform="translate(26119,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="26729" y="0" xlink:href="#MJMATHI-72"></use><use x="27463" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="28024" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mrow><mo></mo><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mo></mo><mi>c</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mtext></mtext><mo></mo><mtext></mtext><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mi>q</mi><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi><mi>t</mi><mi>o</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>r</mi><mo>:</mo><mi>c</mi></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></math></script></span></p>
</li>
</ul>
</div></div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="35" id="page-35" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">35</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1"><div>
<h3 class="sec_title">
<span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="35" id="page35"></span>Potenze in e loro proprietà</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Elevamento a potenza</b> <span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><span style="display: inline-block; white-space: nowrap; padding: 1px 0px;"><span style="display: inline-block; position: relative; vertical-align: -5ex; width: 57ex; height: 11ex;"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; position: absolute; left: 0px;" width="57ex" height="11ex" viewBox="0 -2632 24571 4764"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1339,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2400,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1265,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(756,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1261,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2017,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2522,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="283" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use><use x="566" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2E"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3594,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(4099,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(12,-543)"><use x="19" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E152"></use><g transform="translate(500.4007936507937,0) scale(3.2801587301587296,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><g transform="translate(1861,0)"><use xlink:href="#MJSZ4-E151"></use><use x="455" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E150"></use></g><g transform="translate(2788.0674603174602,0) scale(3.2801587301587296,1)"><use xlink:href="#MJSZ4-E154"></use></g><use x="4154" y="0" xlink:href="#MJSZ4-E153"></use></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,-1542)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(427,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(859,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-66"></use><use transform="scale(0.707)" x="311" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use transform="scale(0.707)" x="1210" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use transform="scale(0.707)" x="1604" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use transform="scale(0.707)" x="2109" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use transform="scale(0.707)" x="2506" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2831,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3262,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-75"></use><use transform="scale(0.707)" x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-67"></use><use transform="scale(0.707)" x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-75"></use><use transform="scale(0.707)" x="1627" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="2132" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use transform="scale(0.707)" x="2415" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5170,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(5601,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-64"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6355,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(50.74127551116547) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(6786,0)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(9564,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(10341,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="1756" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="34" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><use x="0" y="-1688" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,1756)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><g transform="translate(1061,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1671,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="1460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7A"></use><use x="2919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g></g><g transform="translate(0,34)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1143,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-62"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(3057,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(3667,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="1293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="1576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g><g transform="translate(5748,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6358,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="1460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7A"></use><use x="2919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g></g><g transform="translate(0,-1688)"><use xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><g transform="translate(605,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1214,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="449" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1409" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1914" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2475" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="2924" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="3485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="3879" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(5542,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(6152,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="1293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6C"></use><use x="1576" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g><g transform="translate(8233,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8843,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="1460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7A"></use><use x="2919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mstyle color="#00aef0"><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><munder><munder><mrow><mi>a</mi><mo></mo><mi>a</mi><mo></mo><mn>...</mn><mo></mo><mi>a</mi></mrow><mo stretchy="true"></mo></munder><mrow><mi>n</mi><mtext></mtext><mtext>fattori</mtext><mtext></mtext><mtext>uguali</mtext><mtext></mtext><mtext>ad</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi></mrow></munder></mstyle><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mtext></mtext><mtext>potenza</mtext></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mi>a</mi><mtext></mtext><mtext>base</mtext><mtext></mtext><mtext>della</mtext><mtext></mtext><mtext>potenza</mtext></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mi>n</mi><mtext></mtext><mtext>esponente</mtext><mtext></mtext><mtext>della</mtext><mtext></mtext><mtext>potenza</mtext></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent"><span class="cyan"><i>a</i><sup>1</sup> = <i>a</i></span></p></li>
<li><p class="noindent"><span class="cyan"><i>a</i><sup>0</sup> = 1 <b>per</b> <i>a</i> ≠ 0</span></p></li>
</ul>
<p class="noindent">Per convenzione si stabilisce che 0<sup>0</sup> non ha significato.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Proprietà delle potenze</b></p>
<p class="center"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -3ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="74ex" height="7ex" viewBox="0 -1770.9 31843.8 3041.7"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,895)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="1480" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1985,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3325" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4386,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="1666" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></g><g transform="translate(0,-827)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1284" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1789,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use transform="scale(0.707)" x="613" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3028" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4089,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2089" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="3512" y="688" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></g><g transform="translate(7890,0)"><g transform="translate(0,895)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="1536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2096,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3436" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4497,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use transform="scale(0.707)" x="1666" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g><use x="6737" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7186,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7796,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(9536,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10146" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="10958" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2260"></use><use x="12019" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="12524" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(12973,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13583" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="14744" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2265"></use><use x="15805" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><g transform="translate(16410,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(0,-827)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1339" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(1900,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use transform="scale(0.707)" x="613" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3139" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4200,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2200" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="3669" y="688" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="7323" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(7772,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(8382,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(10122,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10732" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="11444" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2260"></use><use x="12505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g><g transform="translate(25710,0)"><g transform="translate(0,895)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use></g><use x="1652" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2894" y="688" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="2851" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3912,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use transform="scale(0.707)" x="1166" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>m</mi></msup><mo></mo><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mi>a</mi><mrow><mi>m</mi><mo>+</mo><mi>n</mi></mrow></msup></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>m</mi></msup><mo>:</mo><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mi>a</mi><mrow><mi>m</mi><mo></mo><mi>n</mi></mrow></msup><mo>,</mo><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mi>m</mi><mo></mo><mi>n</mi><mtext></mtext></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><msup><mi>a</mi><mi>m</mi></msup><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mi>a</mi><mrow><mi>m</mi><mo></mo><mi>n</mi></mrow></msup></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo></mo><msup><mi>b</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>n</mi></msup></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>:</mo><msup><mi>b</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>n</mi></msup><mo>,</mo><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>b</mi><mo></mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></span></p>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Espressioni con i numeri naturali</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Grado di priorità delle operazioni</b>: è lordine di precedenza tra le operazioni.</p>
<p class="noindent">Occorre eseguire:</p>
<ol class="olist">
<li><p class="noindent">prima gli elevamenti a potenza;</p></li>
<li><p class="noindent">poi le moltiplicazioni e le divisioni, nellordine in cui sono scritte;</p></li>
<li><p class="noindent">infine le addizioni e le sottrazioni, nellordine in cui sono scritte.</p></li>
</ol>
</li>
<li><p class="noindent"><b>Parentesi</b>: alterano il grado di priorità delle operazioni.</p></li>
<li>
<p class="noindent"><b>Altre proprietà</b></p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent">Dividere un prodotto per un numero: <span class="cyan">(<i>a</i> · <i>b</i> · <i>c</i>) : <i>d</i> = <i>a</i> · (<i>b</i> : <i>d</i>) · <i>c</i></span></p>
<p class="noindent">In particolare: <span class="cyan">(<i>a</i> · <i>b</i> · <i>c</i>) : <i>b</i> = <i>a</i> · <i>c</i></span></p>
</li>
<li><p class="noindent">Dividere un numero per un prodotto: <span class="cyan"><i>a</i> : (<i>b</i> · <i>c</i>) = (<i>a</i> : <i>b</i>) : <i>c</i></span></p></li>
<li><p class="noindent">Moltiplicare un numero per un quoziente: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="27ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 11597.1 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1261" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2367" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="2928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3366" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4037" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(5098,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5875,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2089" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2761" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3322" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="2204" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2820" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3326" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mi>b</mi></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></span></p></li>
<li><p class="noindent">Dividere un numero per un quoziente: <span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="27.167ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 11708.2 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="811" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1372" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2478" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3039" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="3477" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="4148" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(5209,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5986,0)"><g transform="translate(-11,0)"><use x="0" y="725" xlink:href="#MJMAIN-2197"></use><use x="0" y="-766" xlink:href="#MJMAIN-2198"></use></g><g transform="translate(1794,0)"><g transform="translate(0,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2200" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2816" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="3322" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="1655" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="2093" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2765" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="3326" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo>:</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>:</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mtext></mtext><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mi>c</mi></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo>:</mo><mi>b</mi></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></span></p></li>
</ul>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Divisibilità e numeri primi</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Multiplo, divisore</b></p>
<table width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0">
<colgroup><col width="30%">
<col width="5%">
<col width="65%">
</colgroup><tbody>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent"><i>a</i> = <i>b</i> · <i>n</i></p></td>
<td valign="top"><p class="noindent"></p></td>
<td valign="top"><p class="noindent"><i>a</i> è multiplo di <i>b</i>; se <i>b</i> ≠ 0, <i>a</i> è divisibile per <i>b</i> e <i>b</i> è divisore di <i>a</i></p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent">0 : <i>b</i> = 0 con <i>b</i> ≠ 0</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent"></p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">0 è divisibile per qualsiasi numero diverso da 0; qualsiasi numero diverso da 0 è divisore di 0</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent"><i>a</i> : 0 non si può eseguire</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent"></p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">nessun numero è divisibile per 0</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent"><i>a</i> : 1 = <i>a</i></p></td>
<td valign="top"><p class="noindent"></p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">qualsiasi numero è divisibile per 1; 1 è divisore di qualsiasi numero</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent"><i>a</i> : <i>a</i> = 1 con <i>a</i> ≠ 0</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent"></p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">qualsiasi numero diverso da 0 è divisibile per se stesso.</p></td>
</tr>
</tbody>
</table>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Criteri di divisibilità</b></p>
<p class="noindent">Un numero è divisibile per</p>
<table width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0">
<colgroup><col width="10%">
<col width="90%">
</colgroup><tbody>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent">• 2</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">se termina per cifra pari;</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent">• 3 o 9</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">se lo è la somma delle sue cifre;</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent">• 5</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">se termina per 0 o per 5;</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent">• 10</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">se lultima cifra è 0;</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent">• 4 o 25</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">se lo è il numero formato dalle sue ultime due cifre o se termina con due zeri;</p></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top"><p class="noindent">• 11</p></td>
<td valign="top"><p class="noindent">se la differenza tra la somma delle cifre di posto dispari (contandole ad esempio da destra a sinistra), eventualmente aumentata di un multiplo di 11, e la somma di quelle di posto pari è divisibile per 11.</p></td>
</tr>
</tbody>
</table>
</li>
</ul>
</div></div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="36" id="page-36" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">36</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1"><div>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="36" id="page36"></span><b>Numero primo</b></p>
<p class="noindent">Un numero naturale diverso da 1 è primo se è divisibile solo per se stesso e per 1. Ogni numero maggiore di 0 che non sia primo si può scomporre, in un unico modo, nel prodotto di fattori primi.</p>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Massimo comune divisore e minimo comune multiplo</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><b><i>MCD</i> (massimo comune divisore)</b></p>
<p class="noindent">Il <i>MCD</i> di due o più numeri naturali diversi da 0 è il maggiore tra i loro divisori comuni.</p>
<p class="noindent">Il <i>MCD</i> di due o più numeri si ottiene calcolando il prodotto dei fattori primi comuni a tutti i numeri dati, presi una volta sola, ciascuno con il minimo esponente con cui figura.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b><i>mcm</i> (minimo comune multiplo)</b></p>
<p class="noindent">Il <i>mcm</i> di due o più numeri naturali diversi da 0 è il minore tra i loro multipli comuni diversi da 0.</p>
<p class="noindent">Il <i>mcm</i> di due o più numeri naturali si ottiene calcolando il prodotto dei fattori primi, comuni e non comuni a tutti i numeri dati, presi una volta sola, ciascuno con il massimo esponente con cui figura.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Numeri primi tra loro</b></p>
<p class="noindent">Due numeri naturali sono primi tra loro (o coprimi) se il loro <i>MCD</i> è 1.</p>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Sistemi di numerazione</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><b>Sistema di numerazione</b></p>
<p class="noindent">Insieme di simboli (cifre) e regole con cui è possibile rappresentare tutti i numeri.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Sistema posizionale</b></p>
<p class="noindent">A ogni simbolo viene associato un valore diverso che dipende, oltre che dal simbolo stesso, dalla posizione che esso occupa nella scrittura del numero.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Sistemi di numerazione posizionali<a id="ind141"></a><!--<?"sistemi di numerazione posizionali",4,0,2>--></b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent"><i>Base</i>: è il numero di cifre utilizzato in un sistema posizionale.<a id="ind142"></a><!--<?"base|in un sistema posizionale",4,0,2>--></p></li>
<li><p class="noindent"><i>Ordine di una cifra</i>: è il posto che essa occupa contando, a partire da zero, dallultima cifra a destra verso sinistra; nel numero 57 032 la cifra 7 è di ordine 3.</p></li>
<li>
<p class="noindent"><i>Valore associato a una cifra</i>:<a id="ind143"></a><!--<?"valore|associato a una cifra",4,0,2>--> in un sistema di numerazione in base <i>b</i> a ogni cifra è associato il valore che si ottiene moltiplicando tale cifra per <i>b</i> elevato allesponente dato dallordine della cifra stessa.</p>
<p class="noindent">Nel numero che, in base 8, si scrive 57032, alla cifra 7 è associato il valore 7 · 8<sup>3</sup> (valore espresso in base 10).</p>
</li>
<li><p class="noindent"><i>Sistema decimale</i>: è il sistema posizionale a base 10, che usiamo quotidianamente.</p></li>
<li><p class="noindent"><i>Sistema binario</i>: è il sistema posizionale a base 2. Nel sistema binario si usano solo due cifre: 0 e 1.</p></li>
</ul>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Cambiamenti di base</b></p>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent"><b>Dalla base <i>b</i> alla base 10</b></p>
<p class="noindent">Occorre utilizzare la <i>forma polinomiale</i>. Ad esempio:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="48.333ex" height="2.5ex" viewBox="0 -905.9 20825.3 1092.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use transform="scale(0.707)" x="2142" y="-213" xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="2249" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3310" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="4037" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(4543,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="5727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="6732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="7459" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(7965,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="9149" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10154" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="10881" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(11387,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="585" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="12626" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="13687" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="14414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(14920,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use></g><use x="16152" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="17157" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="17940" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(19001,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(1010,-150)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use transform="scale(0.707)" x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msub><mrow><mn>203</mn></mrow><mrow><mn>4</mn></mrow></msub><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>4</mn></mrow><mrow><mn>2</mn></mrow></msup><mo>+</mo><mn>0</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>4</mn></mrow><mrow><mn>1</mn></mrow></msup><mo>+</mo><mn>3</mn><mo>·</mo><msup><mrow><mn>4</mn></mrow><mrow><mn>0</mn></mrow></msup><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>·</mo><mn>16</mn><mo>+</mo><mn>3</mn><mo>=</mo><msub><mrow><mn>35</mn></mrow><mrow><mn>10</mn></mrow></msub></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent"><b>Dalla base 10 alla base <i>b</i></b></p>
<p class="noindent">Per determinare la rappresentazione, in base <i>b</i>, di un numero di cui conosciamo la rappresentazione nel sistema decimale, si utilizza il seguente algoritmo.</p>
<p class="noindent"><b>Algoritmo delle divisioni successive</b></p>
<ol class="olist">
<li><p class="noindent">Si divide il numero, rappresentato in base 10, per <i>b</i>. Il resto ottenuto è lultima cifra a destra del numero scritto in base <i>b</i>.</p></li>
</ol>
</li>
</ul>
</li>
</ul>
</div></div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="37" id="page-37" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">37</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1"><div>
<ul class="blist">
<li>
<ul class="blist">
<li>
<ol class="olist">
<li><p class="noindent"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="37" id="page37"></span>Si divide nuovamente per <i>b</i> il quoziente ottenuto. Il nuovo resto è la cifra, in base <i>b</i>, immediatamente a sinistra di quella ottenuta precedentemente.</p></li>
<li><p class="noindent">Si ripete loperazione <span class="orangeb">b.</span> fino a ottenere un quoziente nullo.</p></li>
</ol>
<p class="noindent">Lultimo resto è la prima cifra a sinistra del numero espresso nella base <i>b</i>.</p>
<p class="noindent">Il numero 35<sub>10</sub> in base 4 diventa</p>
<p class="img"><img src="images/pg55.jpg" alt="Image"></p>
</li>
</ul>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Linsieme dei numeri interi relativi</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><b>Numero intero relativo</b>: è un numero naturale preceduto dal segno + o dal segno .</p>
<p class="noindent">I numeri preceduti dal segno + sono <i>positivi</i>; quelli preceduti dal segno meno sono <i>negativi</i>. Il segno + può essere omesso.</p>
</li>
<li><p class="noindent1"><b>Numeri concordi</b>: sono numeri che hanno lo stesso segno.</p></li>
<li><p class="noindent1"><b>Numeri discordi</b>: sono numeri che hanno segni diversi.</p></li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Valore assoluto</b></p>
<p class="noindent">Il valore assoluto di <i>a</i> si indica con |<i>a</i>|.</p>
<p class="noindent"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><span style="display: inline-block; white-space: nowrap; padding: 1px 0px;"><span style="display: inline-block; position: relative; vertical-align: -5ex; width: 76.167ex; height: 11.167ex;"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; position: absolute; left: 0px;" width="76.167ex" height="11.167ex" viewBox="0 -2666.7 32785.5 4833.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(0,1791)"><use xlink:href="#MJMAIN-2219"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1114,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1724,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(2572,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3182" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(3716,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4326,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g><g transform="translate(4936,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5546,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="1748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2142" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="2958" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="3463" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use></g><g transform="translate(9292,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="9902" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><use x="10185" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="10719" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><g transform="translate(11002,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11612" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12395,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13005" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g transform="translate(0,69)"><use xlink:href="#MJMAIN-2219"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1114,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1724,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(2572,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3182" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(3716,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4326,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g><g transform="translate(4936,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(5546,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-67"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="2020" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="3230" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="3735" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use></g><g transform="translate(9564,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10174" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><use x="10457" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="10991" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><g transform="translate(11274,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="11884" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(12667,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13499" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="14505" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g transform="translate(0,-1723)"><use xlink:href="#MJMAIN-2219"></use><g transform="translate(505,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1114,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(1724,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><use x="2007" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><g transform="translate(2512,930)"><use x="0" y="-760" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use><use x="0" y="-1103" xlink:href="#MJMAIN-2223"></use></g><g transform="translate(2795,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="3683" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4744,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5354" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g><g transform="translate(15362,2652)"><use x="0" y="-909" xlink:href="#MJSZ4-23AB"></use><g transform="translate(0,-1494.3129411764703) scale(1,1.9228529411764692)"><use xlink:href="#MJSZ4-23AA"></use></g><use x="0" y="-2653" xlink:href="#MJSZ4-23AC"></use><g transform="translate(0,-3888.08294117647) scale(1,1.9228529411764692)"><use xlink:href="#MJSZ4-23AA"></use></g><use x="0" y="-3897" xlink:href="#MJSZ4-23AD"></use></g><g transform="translate(16256,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(16866,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-7C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(283,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(817,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-7C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1377,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3D"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2438,0)"><use fill="#00aef0" stroke="#00aef0" xlink:href="#MJSZ4-7B"></use><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(811,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(391,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,-827)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g></g></g></g></g><g transform="translate(2106,0)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,895)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(848,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1457,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2269,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2265"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3330,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(0,-827)"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0"><use xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="399" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(848,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(1457,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(2269,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-3C"></use></g><g fill="#00aef0" stroke="#00aef0" transform="translate(3330,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></g></g></g></g></g></g></g></g></g><g transform="translate(26392,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(27002,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="449" y="0" xlink:href="#MJMAIN-64"></use></g><g transform="translate(28012,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(28622,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)">è</text></g><g transform="translate(29231,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="29841" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><use x="30124" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="30658" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7C"></use><use x="31219" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2265"></use><use x="32280" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mrow><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo></mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext></mtext><mtext>è</mtext><mtext></mtext><mtext>positivo,</mtext><mtext></mtext><mtext>|</mtext><mi>a</mi><mtext>|</mtext><mtext></mtext><mtext>=</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo></mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mtext></mtext><mtext>è</mtext><mtext></mtext><mtext>negativo,</mtext><mtext></mtext><mtext>|</mtext><mi>a</mi><mtext>|</mtext><mtext></mtext><mtext>=</mtext><mtext></mtext><mo></mo><mi>a</mi></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="left"><mrow><mo></mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mo>|</mo><mn>0</mn><mo>|</mo><mtext></mtext><mo>=</mo><mtext></mtext><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow> <mo>}</mo></mrow><mtext></mtext><mstyle color="#00aef0"><mo stretchy="false">|</mo><mi>a</mi><mo stretchy="false">|</mo><mo>=</mo><mrow><mo>{</mo> <mrow><mtable><mtr><mtd><mi>a</mi></mtd><mtd><mrow><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mo></mo><mi>a</mi></mrow></mtd><mtd><mrow><mtext>se</mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mo>&lt;</mo><mn>0</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></mrow></mstyle><mtext></mtext><mtext>ed</mtext><mtext></mtext><mtext>è</mtext><mtext></mtext><mo stretchy="false">|</mo><mi>a</mi><mo stretchy="false">|</mo><mo></mo><mn>0</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Numeri opposti</b>: sono due numeri interi con lo stesso valore assoluto e segni diversi.</p>
<p class="noindent">Lopposto di un numero <i>a</i> si indica con <i>a</i>.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Ordinamento dei numeri interi</b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent1">Tra due numeri discordi, il numero negativo è minore del numero positivo.</p></li>
<li><p class="noindent1">Lo zero è maggiore di qualsiasi numero negativo e minore di qualsiasi numero positivo.</p></li>
<li><p class="noindent1">Tra due numeri positivi il minore è quello che ha il minore valore assoluto.</p></li>
<li><p class="noindent1">Tra due numeri negativi il minore è quello che ha il maggiore valore assoluto.</p></li>
</ul>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Le quattro operazioni aritmetiche con i numeri interi relativi</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><b>Addizione</b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent1">La somma di due <i>numeri</i> interi relativi <i>concordi</i> è il numero che ha per segno lo stesso segno degli addendi e per valore assoluto la somma dei valori assoluti degli addendi.</p></li>
<li><p class="noindent1">La somma di due <i>numeri</i> interi relativi <i>discordi</i> è il numero che ha per segno il segno delladdendo maggiore in valore assoluto e per valore assoluto la differenza tra il maggiore e il minore dei due valori assoluti.</p></li>
<li><p class="noindent1">La somma di due <i>numeri opposti</i> è zero.</p></li>
</ul>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Proprietà delladdizione</b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent1">Proprietà commutativa:&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="cyan"><i>a</i> + <i>b</i> = <i>b</i> + <i>a</i></span></p></li>
<li><p class="noindent1">Proprietà associativa:&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="cyan"><i>a</i> + <i>b</i> + <i>c</i> = (<i>a</i> + <i>b</i>) + <i>c</i> = <i>a</i> + (<i>b</i> + <i>c</i>)</span></p></li>
<li><p class="noindent1">Lo zero è elemento neutro:<a id="ind144"></a><!--<?"elemento neutro",4,0,2>--> <span class="cyan"><i>a</i> + 0 = 0 + <i>a</i> = <i>a</i></span></p></li>
</ul>
</li>
</ul>
</div></div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="38" id="page-38" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">38</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1"><div><ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="38" id="page38"></span><b>Sottrazione</b></p>
<p class="noindent">La differenza di due numeri interi relativi è la somma del minuendo con lopposto del sottraendo.</p>
<p class="noindent">Casi particolari: <span class="cyan"><i>a</i> <i>a</i> = 0&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<i>a</i> 0 = <i>a</i></span></p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Proprietà invariantiva della sottrazione</b></p>
<p class="noindent">Sommando o sottraendo uno stesso numero sia al minuendo sia al sottraendo, la differenza non cambia:</p>
<p class="math"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="53.667ex" height="3ex" viewBox="0 -875 23102.5 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="756" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1761" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2473" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3534" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3928" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="4684" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5689" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="6127" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="7748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8142" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="8799" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="9804" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="10242" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(10636,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(11856,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="12466" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="13222" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="14227" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="14939" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="16000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="16394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="17150" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="18155" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="18593" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="19209" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="20215" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="20609" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="21265" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="22270" y="0" xlink:href="#MJMATHI-63"></use><use x="22708" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mtext></mtext><mtext></mtext><mi>a</mi><mo></mo><mi>b</mi><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>b</mi><mo></mo><mi>c</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow></math></script></span></p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Addizione algebrica</b></p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -2.5ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="63.667ex" height="6ex" viewBox="0 -1539.2 27416.7 2578.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(2126,725)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3303" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="3697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(4480,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="5490" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6106" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7111" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="7505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(8288,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="9298" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="9915" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="10920" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11314" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(12097,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g><use x="13107" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="13779" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="14839" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="15622" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="16350" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(17355,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="18587" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(19592,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="20825" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(21830,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></g><g transform="translate(0,-766)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(1177,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="2187" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="2803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="3808" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4202" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(4985,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="5995" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6611" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="7616" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="8010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(8793,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="9803" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="10420" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="11425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="11819" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="12602" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="13107" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="13723" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="14728" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="15122" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="15905" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="16410" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="17082" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(18143,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-31"></use></g><use x="19375" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(20380,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-31"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="21613" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(22618,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g><use x="23850" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="24855" y="0" xlink:href="#MJMAIN-33"></use><use x="25582" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="26588" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable align="left"><mtr><mtd columnalign="center" columnspan="1"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>-</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>10</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>12</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>-</mo><mn>15</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo>-</mo><mn>5</mn><mo>+</mo><mn>10</mn><mo>+</mo><mn>12</mn><mo>-</mo><mn>15</mn></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd columnalign="center" columnspan="1"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>21</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>10</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>-</mo><mn>40</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>-</mo><mn>3</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo>+</mo><mn>2</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>21</mn><mo>+</mo><mn>10</mn><mo>-</mo><mn>40</mn><mo>-</mo><mn>3</mn><mo>+</mo><mn>2</mn></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
<p class="noindent">Davanti al primo termine il segno + può essere omesso, il segno devessere sempre scritto.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Addizione algebrica e proprietà commutativa</b></p>
<p class="noindent">In una somma algebrica si può cambiare lordine dei termini, seguendo queste regole:</p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent">ogni termine deve conservare il proprio segno;</p></li>
<li><p class="noindent">quando un termine viene portato al primo posto, se è positivo si può scrivere senza segno, se è negativo occorre scrivere davanti a esso il segno ;</p></li>
<li><p class="noindent">quando si sposta il termine che si trova al primo posto, se non è preceduto da un segno, esso dovrà essere scritto con il segno +.</p></li>
</ul>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Addizione algebrica ed eliminazione delle parentesi</b></p>
<p class="noindent">Per liberare una somma algebrica da una coppia di parentesi, se la prima parentesi è preceduta dal segno + si riscrivono i termini contenuti nella coppia di parentesi con il loro segno, se invece è preceduta dal segno si riscrivono i termini contenuti nella coppia di parentesi con il segno cambiato:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="64.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 27672.4 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="1732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="2126" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="2853" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3858" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="4586" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="5591" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="6096" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="6768" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="7828" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="8556" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="9561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="10288" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="11293" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="12021" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="13026" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><g transform="translate(13531,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="italic" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="14141" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="14868" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="15873" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="16267" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="16994" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="18000" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="18727" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="19732" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use><use x="20237" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="20909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="21970" y="0" xlink:href="#MJMAIN-32"></use><use x="22697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="23702" y="0" xlink:href="#MJMAIN-36"></use><use x="24429" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use x="25434" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use><use x="26162" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="27167" y="0" xlink:href="#MJMAIN-35"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mn>2</mn><mo>+</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>6</mn><mo>-</mo><mn>9</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>+</mo><mn>6</mn><mo>-</mo><mn>9</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mi></mi><mn>2</mn><mo>-</mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>6</mn><mo>-</mo><mn>9</mn><mo>+</mo><mn>5</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mn>2</mn><mo>-</mo><mn>6</mn><mo>+</mo><mn>9</mn><mo>-</mo><mn>5</mn></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Moltiplicazione</b></p>
<p class="noindent">Il prodotto di due numeri interi relativi è il numero che ha per valore assoluto il prodotto dei valori assoluti dei due fattori ed è positivo se i due fattori sono concordi, negativo se sono discordi.</p>
<p class="noindent">Il prodotto di tre o più numeri interi relativi è il numero che ha per valore assoluto il prodotto dei valori assoluti dei fattori ed è positivo se il numero dei fattori negativi è pari, negativo se il numero dei fattori negativi è dispari.</p>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Proprietà della moltiplicazione</b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent1">Proprietà commutativa: <span class="cyan"><i>a</i> · <i>b</i> = <i>b</i> · <i>a</i></span></p></li>
<li><p class="noindent1">Proprietà associativa: <span class="cyan"><i>a</i> · <i>b</i> · <i>c</i> = (<i>a</i> · <i>b</i>) · <i>c</i> = <i>a</i> · (<i>b</i> · <i>c</i>)</span></p></li>
<li><p class="noindent1">Proprietà distributiva rispetto alladdizione: <span class="cyan"><i>a</i> · (<i>b</i> + <i>c</i>) = <i>a</i> · <i>b</i> + <i>a</i> · <i>c</i></span></p></li>
<li><p class="noindent1">Proprietà distributiva rispetto alla sottrazione: <span class="cyan"><i>a</i> · (<i>b</i> <i>c</i>) = <i>a</i> · <i>b</i> <i>a</i> · <i>c</i></span></p></li>
<li><p class="noindent1">Raccoglimento: <span class="cyan"><i>a</i> · <i>b</i> + <i>a</i> · <i>c</i> + <i>a</i> · <i>d</i> = <i>a</i> · (<i>b</i> + <i>c</i> + <i>d</i>)<i>a</i> · <i>b</i> <i>a</i> · <i>c</i> = <i>a</i> · (<i>b</i> <i>c</i>)</span></p></li>
<li><p class="noindent1">Elemento neutro: <span class="cyan"><i>a</i> · 1 = 1 · <i>a</i> = <i>a</i></span></p></li>
<li><p class="noindent1">Elemento annullatore: <span class="cyan"><i>a</i> · 0 = 0 · <i>a</i> = 0</span></p></li>
<li><p class="noindent1">Legge di annullamento del prodotto: se <i>a</i> · <i>b</i> = 0, allora <i>a</i> = 0 oppure <i>b</i> = 0 oppure <i>a</i> = <i>b</i> = 0.</p></li>
</ul>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Divisione</b></p>
<p class="noindent">Il quoziente di due numeri interi relativi, di cui il secondo diverso da 0, è il numero intero relativo, se esiste, che ha per valore assoluto il quoziente della divisione tra i valori assoluti del dividendo e del divisore, e che è positivo se i due numeri sono concordi, negativo se sono discordi. <i>Non è possibile la divisione per</i> 0, <i>a</i> : 0 non ha significato.</p>
<p class="noindent">Casi particolari: <span class="cyan"><i>a</i> : 1 = <i>a</i><i>a</i> : <i>a</i> = 1 <b>per</b> <i>a</i> ≠ 00 : <i>a</i> = 0 <b>per</b> <i>a</i> ≠ 0</span></p>
</li>
</ul></div></div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<div data-page-container="39" id="page-39" class="row chapters-content"><div class="row">
<div class="small-12 medium-8 columns"><div class="row">
<div class="small-12 medium-1 columns"><div class="pagenumber">39</div></div>
<div class="small-12 medium-11 columns"><div class="ch1">
<div>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><span class="pagebreak" epub:type="pagebreak" title="39" id="page39"></span><b>Proprietà della divisione<a id="ind145"></a><!--<?"divisione|propriet&#x00E0; della",4,0,2>--></b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent1">Proprietà invariantiva: <span class="cyan"><i>a</i> : <i>b</i> = (<i>a</i> · <i>c</i>): (<i>b</i> · <i>c</i>)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<i>a</i> : <i>b</i> = (<i>a</i> : <i>c</i>) : (<i>b</i> : <i>c</i>)</span></p></li>
<li><p class="noindent1">Proprietà distributiva rispetto alladdizione:&nbsp;&nbsp;<span class="cyan">(<i>a</i> + <i>b</i>) : <i>c</i> = <i>a</i> : <i>c</i> + <i>b</i> : <i>c</i></span></p></li>
<li><p class="noindent1">Proprietà distributiva rispetto alla sottrazione: <span class="cyan">(<i>a</i> <i>b</i>) : <i>c</i> = <i>a</i> : <i>c</i> <i>b</i> : <i>c</i></span></p></li>
</ul>
<p class="noindent">La proprietà distributiva vale solo se il simbolo di divisione è scritto <i>a destra</i> delladdizione o della sottrazione.</p>
</li>
</ul>
<h3 class="sec_title">Potenza di un numero intero relativo</h3>
<ul class="blist">
<li>
<p class="noindent1"><b>Definizione di potenza</b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent1">La potenza di base <i>a</i> ed esponente <i>n</i>, che indichiamo con il simbolo <i>a<sup>n</sup></i>, è il prodotto di <i>n</i> fattori uguali ad <i>a</i>. Nellinsieme dei numeri interi relativi si considerano solo le potenze con esponente naturale.</p></li>
<li><p class="noindent1"><span class="cyan">1<sup><i>n</i></sup> = 1&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;0<sup><i>n</i></sup> = 0 (<i>n</i> ≠ 0)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<i>a</i><sup>1</sup> = <i>a</i>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<i>a</i><sup>0</sup> = 1 (<i>a</i> ≠ 0)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;0<sup>0</sup> <b>non ha significato</b></span></p></li>
<li>
<p class="noindent1">Per calcolare la potenza di un numero intero relativo si calcola la potenza del valore assoluto della base e si determina il segno secondo il seguente schema:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><span style="display: inline-block; white-space: nowrap; padding: 1px 0px;"><span style="display: inline-block; position: relative; vertical-align: -5ex; width: 59.833ex; height: 11ex;"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; position: absolute; left: 0px;" width="59.833ex" height="11ex" viewBox="0 -2632 25776.4 4764"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><g transform="translate(167,0)"><g transform="translate(-11,0)"><g transform="translate(9091,1756)"><use xlink:href="#MJMAIN-62"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><g transform="translate(1914,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2523,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="1748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2142" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="2958" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g></g><g transform="translate(1243,34)"><use xlink:href="#MJMAIN-62"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><g transform="translate(1914,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2523,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-67"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="2020" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="3230" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="3735" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use></g><g transform="translate(6541,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7151,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="449" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1409" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1914" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2475" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="2924" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="3485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="3879" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(11479,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12089,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="1463" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g></g><g transform="translate(0,-1688)"><use xlink:href="#MJMAIN-62"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><g transform="translate(1914,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(2523,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-67"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="2020" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="3230" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="3735" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use></g><g transform="translate(6541,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7151,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="449" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="848" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1409" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1914" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2475" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="2924" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="3485" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="3879" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use></g><g transform="translate(11479,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(12089,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-64"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="844" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1243" y="0" xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="1804" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="2309" y="0" xlink:href="#MJMAIN-72"></use><use x="2706" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use></g></g></g><g transform="translate(15868,0)"><use x="0" y="1756" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><use x="0" y="34" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use><use x="0" y="-1688" xlink:href="#MJMAIN-2192"></use></g><g transform="translate(17673,0)"><g transform="translate(0,1756)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="1460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7A"></use><use x="2919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><g transform="translate(3424,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4033,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="1748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2142" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="2958" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g></g><g transform="translate(0,34)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="1460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7A"></use><use x="2919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><g transform="translate(3424,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4033,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-73"></use><use x="1465" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="1748" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2142" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="2958" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g></g><g transform="translate(0,-1688)"><use xlink:href="#MJMAIN-70"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6F"></use><use x="1066" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="1460" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1909" y="0" xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="2470" y="0" xlink:href="#MJMAIN-7A"></use><use x="2919" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><g transform="translate(3424,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(4033,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-6E"></use><use x="561" y="0" xlink:href="#MJMAIN-65"></use><use x="1010" y="0" xlink:href="#MJMAIN-67"></use><use x="1515" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use><use x="2020" y="0" xlink:href="#MJMAIN-74"></use><use x="2414" y="0" xlink:href="#MJMAIN-69"></use><use x="2697" y="0" xlink:href="#MJMAIN-76"></use><use x="3230" y="0" xlink:href="#MJMAIN-61"></use></g></g></g></g></g></svg></span></span></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mtable columnalign="left"><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="right"><mrow><mtext>base</mtext><mtext></mtext><mtext>positiva</mtext></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>potenza</mtext><mtext></mtext><mtext>positiva</mtext></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="right"><mrow><mtext>base</mtext><mtext></mtext><mtext>negativa,</mtext><mtext></mtext><mtext>esponente</mtext><mtext></mtext><mtext>pari</mtext></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>potenza</mtext><mtext></mtext><mtext>positiva</mtext></mrow></mtd></mtr><mtr columnalign="left"><mtd columnalign="right"><mrow><mtext>base</mtext><mtext></mtext><mtext>negativa,</mtext><mtext></mtext><mtext>esponente</mtext><mtext></mtext><mtext>dispari</mtext></mrow></mtd><mtd columnalign="left"><mo></mo></mtd><mtd columnalign="left"><mrow><mtext>potenza</mtext><mtext></mtext><mtext>negativa</mtext></mrow></mtd></mtr></mtable></mrow></math></script></p>
</li>
<li>
<p class="noindent1">Se non ci sono parentesi, la potenza ha la priorità sul segno che la precede:</p>
<p class="math"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="56.833ex" height="3.333ex" viewBox="0 -978.9 24456 1423.4"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(783,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use transform="scale(0.707)" x="714" y="584" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="2022" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="3083" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="3866" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4260" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><g transform="translate(4765,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="5597" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="6103" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="6608" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="7279" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="8340" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><g transform="translate(9123,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g><g transform="translate(10133,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><g transform="translate(609,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g></g><g transform="translate(11353,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(11963,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="1177" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="1682" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="2935" y="688" xlink:href="#MJMAIN-32"></use></g><use x="14774" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="15835" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="16229" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="17012" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="17517" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(17911,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="18743" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="19248" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="19642" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use x="20425" y="0" xlink:href="#MJMAIN-37"></use><use x="20930" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use x="21602" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="22663" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><g transform="translate(23446,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-34"></use><use x="505" y="0" xlink:href="#MJMAIN-39"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo></mo><msup><mn>7</mn><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mn>7</mn><mtext></mtext><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo></mo><mn>49</mn><mtext></mtext><mtext></mtext><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mtext></mtext><mo></mo><mo stretchy="false">(</mo><mo></mo><mn>7</mn><mo stretchy="false">)</mo><mo>=</mo><mo>+</mo><mn>49</mn></mrow></math></script></p>
</li>
</ul>
</li>
<li>
<p class="noindent1"><b>Proprietà delle potenze<a id="ind146"></a><!--<?"potenze|propriet&#x00E0; delle",4,0,2>--></b></p>
<ul class="blist">
<li><p class="noindent1"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="15.333ex" height="2ex" viewBox="0 -796.1 6626 830.1"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="1480" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1985,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3325" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4386,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2B"></use><use transform="scale(0.707)" x="1666" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>n</mi></mrow></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi><mo>+</mo><mi>n</mi></mrow></msup></mrow></math></script></span></p></li>
<li><p class="noindent1"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="39.333ex" height="3ex" viewBox="0 -875 16958.4 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use x="1536" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(2096,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3436" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4497,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2212"></use><use transform="scale(0.707)" x="1666" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g><g transform="translate(6737,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7513,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(9420,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10030" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="10842" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2265"></use><use x="11902" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use><use x="12407" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2C"></use><g transform="translate(12857,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="13467" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><g transform="translate(14350,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text><use x="609" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3E"></use></g><g transform="translate(15743,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="16353" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>m</mi></msup><mo>:</mo><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mi>a</mi><mrow><mi>m</mi><mo></mo><mi>n</mi></mrow></msup><mtext></mtext><mi mathvariant="bold">con</mi><mtext></mtext><mi>a</mi><mo></mo><mn>0</mn><mo>,</mo><mtext></mtext><mi>m</mi><mtext>&gt;</mtext><mtext></mtext><mi>n</mi></mrow></math></script></span></p></li>
<li><p class="noindent1"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="13.5ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 5799 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><g transform="translate(394,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use></g><use x="1652" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(2046,0)"><use transform="scale(0.707)" x="0" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="2851" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(3912,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><g transform="translate(534,362)"><use transform="scale(0.707)" xlink:href="#MJMATHI-6D"></use><use transform="scale(0.707)" x="883" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use transform="scale(0.707)" x="1166" y="0" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><mo stretchy="false">(</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi></mrow></msup><mo stretchy="false">)</mo><msup><mrow></mrow><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>m</mi><mo>·</mo><mi>n</mi></mrow></msup></mrow></math></script></span></p></li>
<li><p class="noindent1"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -0.667ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="16.5ex" height="2.5ex" viewBox="0 -773.9 7100.8 1047.9"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1284" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><g transform="translate(1789,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use transform="scale(0.707)" x="613" y="609" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3028" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><use x="4089" y="0" xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="4483" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="5239" y="0" xlink:href="#MJMAIN-22C5"></use><use x="5745" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="6179" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><g transform="translate(6573,0)"><use transform="scale(0.707)" x="0" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mrow><msup><mrow><mi>a</mi></mrow><mrow><mi>n</mi></mrow></msup><mo>·</mo><msup><mrow><mi>b</mi></mrow><mrow><mi>n</mi></mrow></msup><mo>=</mo><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>·</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo><msup><mrow></mrow><mi>n</mi></msup></mrow></math></script></span></p></li>
<li><p class="noindent1"><span class="cyan"><span class="MathJax_Preview"><span style="font-size: 100%; display: inline-block;" class="MathJax_SVG" role="textbox" aria-readonly="true"><svg xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" style="vertical-align: -1.167ex; margin-left: 0ex; margin-right: 0ex; margin: 1px 0px;" width="29.167ex" height="3ex" viewBox="0 -875 12560.5 1319.5"><g stroke="black" fill="black" stroke-width="0" transform="matrix(1 0 0 -1 0 0)"><use xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use transform="scale(0.707)" x="755" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use><use x="1339" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><g transform="translate(1900,0)"><use xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use transform="scale(0.707)" x="613" y="513" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><use x="3139" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3D"></use><g transform="translate(4200,0)"><use xlink:href="#MJMAIN-28"></use><use x="394" y="0" xlink:href="#MJMATHI-61"></use><use x="1205" y="0" xlink:href="#MJMAIN-3A"></use><use x="1766" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="2200" y="0" xlink:href="#MJMAIN-29"></use><use transform="scale(0.707)" x="3669" y="688" xlink:href="#MJMATHI-6E"></use></g><g transform="translate(7323,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><g transform="translate(7933,0)"><use xlink:href="#MJMAINB-63"></use><use x="516" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6F"></use><use x="1096" y="0" xlink:href="#MJMAINB-6E"></use></g><g transform="translate(9673,0)"><text font-family="STIXGeneral,'Arial Unicode MS',serif" font-style="" font-weight="" stroke="none" style="font-family: monospace" transform="scale(71.759) matrix(1 0 0 -1 0 0)"></text></g><use x="10282" y="0" xlink:href="#MJMATHI-62"></use><use x="10994" y="0" xlink:href="#MJMAIN-2260"></use><use x="12055" y="0" xlink:href="#MJMAIN-30"></use></g></svg></span></span><script type="math/mml"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" display="inline"><mrow><msup><mi>a</mi><mi>n</mi></msup><mo>:</mo><msup><mi>b</mi><mi>n</mi></msup><mo>=</mo><msup><mrow><mo stretchy="false">(</mo><mi>a</mi><mo>:</mo><mi>b</mi><mo stretchy="false">)</mo></mrow><mi>n</mi></msup><mtext></mtext><mstyle mathvariant="bold" mathsize="normal"><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>n</mi></mstyle><mtext></mtext><mi>b</mi><mo></mo><mn>0</mn></mrow></math></script></span></p></li>
</ul>
</li>
</ul>
</div>
</div></div>
</div></div>
<div class="small-12 medium-4 columns"></div>
</div></div>
<script type="text/javascript">$(document).foundation();</script>
</body></html>